"Mislim da je najbolje da krenemo putem Španije koja je napravila spomenik svim žrtvama, nezavisno od događaja i uspostavili su simbol pomirenja", rekao je on.
Spomenik koji je Krivokapić večeras okarakterisao kao primjer, zapravo je od samog podizanja bio kontroverzna lokacija, zborno mjesto desničara i, na kraju, monument vladavini Falange.
Fašistički diktator naredio je 1940. godine da u blizini Madrida bude izgrađena Dolina palih, sa bazilikom, krstom visokim 150 metara i spomenikom učesnicima Građanskog rata u Španiji. Franko je tada govorio kako će podizanje takvog spomenika zapravo biti “nacionalni čin pomirenja”.
Međutim, nakon dvije decenije gradnje, ispostavilo se kako u Dolini palih dominiraju dva lokaliteta – mauzolej posvećen vođi Falange Hozeu Antoniju Primu de Riveri i grobnica u kojoj će kasnije biti sahranjen sam Franko. Tako je mjesto na kojem su sahranjene desetine hiljada stradalih u Građanskom ratu postalo omaž vladavini fašističkog lidera.
U kojoj je mjeri Dolina palih doprinijela ‘pomirenju’ o kojem je Franko govorio, postalo je jasno sljedećih decenija, kada su različite ljevičarske grupe pokušavale da ga sruše. Sa druge strane, spomenik je postao tradicionalno stjecište desnice i poštovalaca nekadašnjeg španskog režima. Zato su ga mediji svojevremeno okarakterisali i kao “najmračniju turističku atrakciju Španije”.
Najzad, prije dvije godine, nakon dužeg razdoblja kontroverzi, socijalistički premijer Španije Pedro Sančez ispunio je obećanje i uklonio Frankove ostatke iz Doline palih.
Spomenik je tako tokom niza decenija postao tačka razdora španskog društva. Zato je u najmanju ruku čudno da neko u današnjem vremenu pomenuti monument posmatra kao dobar model pomirenja u simboličkoj ravni, tim prije jer je pomenuta poruka poslata uoči 13. jula.
