Svaka od tri vjere u Crnoj Gori je, kaže Papović, imala izvjesnih dodira sa nacionalizmom.
“Islamska zajednica ponajmanje, Katolička crkva imala je različite situacije između Barske nadbiskupije i Kotorske biskupije, dok je Srpska pravoslavna crkva imala jasan srpski nacionalizam, koji je u jednom periodu, zahvaljujući administrativnom zakonskom aparatu tadašnjeg režima bio primiren, ali je pokazao da je ‘živ’ tokom najznačajnijih pitanja kao što je podizanje Njegoševog mauzoleja na Lovćenu i pitanje izbora crnogorsko-primorskog mitropolita sredinom osamdesetih godina”, objašnjava Papović.
Nacionalizmi koji se javljaju kod ostale dvije vjerske zajednice, ističe Papović, ne dovode u pitanje državnost Crne Gore i generalno crnogorski identitet.
“Islamka zajednica i Katolička crkva su imale ambiciju da djeluju isključivo u okviru svojih vjerskih grupacija u kojima su prepoznavali određeni nacionalni identitet, one su paralelno djelovale u oba pravca ali nijesu dovodile u pitanje Crnu Goru i njenu državnost, granice, crnogorsku naciju, dok SPC svoje političko djelovanje temelji na tome da je državnost Crne Gore nešto što je privremeno ili što ne bi trebalo da postoji, te da je crnogorski identitet nešto što je nametnuto od komunističke vlasti”, ističe Papović.
Uslov opstanka SFR Jugoslavije, kako objašnjava, je bio da se zabrani vjerskim organizacijama bavljenje politikom i to je zakonodavstvo jasno propisivalo.
“Naročito je bilo zabranjeno da se bave nacionalnim pitanjima i nacionalizmom. Jer, imajući u vidu traumatične događaje iz Drugog svjetskog rata, ukoliko bi se vjerskim zajednicama dozvolilo da koristeći religiju izazovu međunacionalne netrpeljivosti u državi koja je nacionalno veoma heterogena, to bi neminovno vodilo u propast te države”, naglašava Papović.
Početkom, a naročito sredinom osamdesetih godina, dodaje, vjerske zajednice sve više izlaze iz tog okvira jer je stega režima popustila.
“Sprovođenje zakona je sve više bilo nefunkcionalno, tako da danas imamo potpuno drugačiji aspekt. Danas jedna vjerska zajednica svoje javno društveno djelovanje prije svega zasniva na pitanjima koja su političkog, profanog, svetovnog karaktera, dok je ono što je duhovno, isključivo vjersko stavljeno u drugi plan”, navodi Papović.
Govoreći o Njegoševom mauzoleju na Lovćenu Papović ističe da je originalna kapela koja je srušena, bila posvećena potpuno drugoj ličnosti i da su u ravni simbolike to dvije kapele.
“Originalna kapela, koja je bila oštećena ali ne toliko da se nije mogla popraviti, bila je posvećena sv. Petru Cetinjskom, odnosno Petru I Petroviću Njegošu, ali je kasnija propaganda vođena iz Beograda nametnula narativ da je to kapela Petra II Petrovića Njegoša”, objašnjava Papović.
