Ponašanje predsjednika opštine Pljevlja Darija Vraneša sve više asocira crnogorsku javnost na početke političkog djelovanja dr Milana Babića, predsjednika samoproglašene SAO Srpska Krajina u Hrvatskoj.
Intoniranje himne Srbije „Bože pravde“ na skupu u Pljevljima, a zatim isticanje poruka od strane Darija Vraneša da su Pljevlja „centar srpstva“ i da je „ova srpska zemlja imala kroz vjekove i još uvijek ima mnogo neprijatelja... i da nije slučajno što je srce srpskih zemalja odvajkada podijeljeno granicama koje su utvrđivali dušmani“ otvara brojna pitanja.
A posebno jedno: koje ponašanje predstavlja krivično djelo protiv ustavnog uređenja i bezbjednosti Crne Gore, a što je propisano kao posebna glava Krivičnog zakonika Crne Gore (od člana 357 do 374)?
I drugo: da li nepostupanje nadležnih organa, ukoliko ima krivičnog djela, predstavlja krivično djelo.
Naime, kada bi nadležno tužilaštvo pokretalo postupke radi utvrđivanja postojanja krivičnih djela iz oblasti protivustavnog djelovanja i bezbjednosti Crne Gore, sasvim sigurno ne bi bila prazna sudska praksa Crne Gore u ovom dijelu, a građani i javni funkcioneri bi mogli znati gdje prestaje politika, a gdje počinje krivični zakon.
61Posebno što Krivični zakonik Crne Gore propisuje, citiram: „ko na protivustavan način pokuša da dovede Crnu Goru u položaj potčinjenosti ili zavisnosti prema nekoj drugoj državi, kazniće se zatvorom od 3 do 15 godina’’.
Radnja ovog krivičnog djela sastoji se u preduzimanju bilo koje djelatnosti upravljene na to da se Crna Gora dovede u položaj potčinjenosti ili zavisnosti prema nekoj drugoj državi, a posljedica se sastoji u stvaranju takvog stanja u kome se nekoj državi pruža mogućnost da ugrozi nezavisnost Crne Gore, pri čemu potčinjenost upućuje na stanje u kome država faktički gubi suverenitet, dok zavisnost označava stanje u kome suverenitet zemlje nije prestao da postoji, ali je u znatnoj mjeri ograničen, kaže prof. dr Bora Čejović (Krivično pravo Crne Gore u sudskoj praksi).
Takođe, član 359 KZ propisuje: „Ko silom ili na drugi protivustavan način pokuša da otcijepi neki dio teritorije Crne Gore ili da taj dio te teritorije pripoji drugoj državi kazniće se zatvorom od 3 do 15 godina“, a pominjanje „planova“ o izdvajanju Pljevalja-Žabljaka-Nikšića-Herceg Novog, ukoliko čitava Crna Gora ne bude dovedena u potčinjen položaj u odnosu na Srbiju, daje osnova za zabrinutost crnogorske javnosti.
Da li je proglašavanje crnogorske zemlje srpskom zemljom krivično djelo? Ili albanskom, svejedno? Da li intoniranje himne, zastave, grba i drugih obilježja druge države, umjesto obilježja crnogorske, predstavlja pokušaj (koji je kažnjiv) otcjepljenja djelova teritorije ili se time želi dovesti Crna Gora u potčinjen položaj (koji je takođe kažnjiv) u odnosu na drugu državu?
U konačnom, da li intoniranje tuđe himne i postavljanje tuđih zastava umjesto državne, predstavlja uvredu za sopstvenu himnu, grb i zastavu, definisanu Ustavom Crne Gore (čl. 4) i da li takvo ponašanje može da se cijeni kao „javno izlaganje poruzi Crne Gore, njene zastave, grba ili himne“ u smislu člana 198 Krivičnog zakonika Crne Gore?
Jedini odgovor na ova pitanja mogu da daju pravosudni organi koji, kada su u pitanju djela kojim se omalovažava ugled Crne Gore ili dovodi u pitanje njena cjelovitost, vrlo znakovito ćute, dok sa druge strane, po službenoj dužnosti pokreću postupke protiv profesora Bobana Batrićevića i Antene M, samo zato što ukazuju na potčinjenost državnih organa u odnosu na Crkvu Srbije, a koji postupci su upravo dokaz te inferiornosti.
Isto tako različiti kriterijumi važe i kod izazivanja nacionalne, rasne ili vjerske mržnje, pa tako za uzvik „Srbe na vrbe“ musliman bude osuđen na na godinu a zatvora, a kad Srbi kliču „Nož, žica Srebrenica“ ili „Polećela crna ptica, Pljevlja biće Srebrenica“ to se kvalifikuje kao prekršaj, a u nekim blažim slučajevima se i oslobode zbog „slobode izražavanja“ ili „nedostatka dokaza“ kao u slučaju Emira Pilava i njegovog oca.
Međutim, ovi dvostruki pravosudni aršini mogu da budu veoma opasni. Naime, ukoliko bi se Dariju Vranešu progledalo kroz prste za njegovu zloupotrebu službenog položaja, vrlo je vjerovatno da bi moglo doći do SAOizacije još nekih opština u Crnoj Gori, balvana, pa i do sukoba.
Ne tako davno je ovakvo povlađivanje velikosrpskom nacionalizmu porodilo, ne samo Milana Babića i Milana Martića, već i Čeka Dačevića koji je uz pomoć pukovnika Crvenih beretki i službe državne bezbijednosti Srbije terorisao Pljevlja, da bi istako marionetsku ulogu Crne Gore u tadašnjoj državnoj zajednici.
A sve je počelo na način kako je sada počeo i Dario Vraneš.
Prvo sa pokličima: „Ovo je srpska zemlja a granice su utvrđivali dušmani’’, zatim sa kanonizacijom popa MaceVukojičića koji je macom ubijao žene po Pljevaljima, pa tako i majku glumca Miša Janketića, pa do ćutanja institucija, čime samo ohrabruju ovakvo devijantno ponašanje i rizikuju sukobe u društvu.
Naravno, nikad ne treba zaboraviti MAGNUM CRIMEN, veliki zločin koji je napravila kratkotrajna, ali vrlo toksična Vlada Dritana Abazovića, zaključivanjem tzv. Temeljnog ugovora, i koja je špijuniranjem, nezakonitim praćenjem, podmetanjem i klevetanjem urušila bezbjednosni sektor i uz nedozvoljeni politički uticaj na pravosuđe, kulturu i prosvjetu, postavljanjem Gorana Danilovića radi gašenja FCJK i finansiranjem crkvenih škola trasirala put za današnje društvene anomalije.
(Autor je advokat i član glavnog odbora CEP-a)
