U javnom opticaju su ukazivanja na razne vrste, i brojne oblasti, podjela i suprotstavljenosti – od onih “tipično” ovdašnjih, ukorijenjenih, tradicionalnih, objektivnih (sasvim normalnih), pa preko nekih novokomponovanih ili uvezenih, sve do isključivih, imaginarnih, odnosno (zašto ne reći) izmišljenih i (dnevnopolitički) nakalemljenih.
Ono što je, makar za mene, u svemu tome najzanimljivije (bogme i najčudnije) jeste “nepisano pravilo” da se sve podjele (neslaganja, razlike, nesaglasnosti, pa po tom osnovu i verbalna sučeljavanja) kvalifikuju kao nešto nevaljalo, ekscesno, ružno, opasno, maltene - nedopustivo...
Međutim! Prvo i osnovno: određene razlike i podjele jesu (i biće) sasvim realne i normalne pojave, ne samo u (po mnogo čemu, istina, “specifičnom”) crnogorskom, već i u svakom drugom demokratskom društvu! Beskonfliktnost, naime – kako ukazuju i “pravi” znalci i stručnjaci – uopšte i nije moguća! Što će reći da je, zapravo, utopija! Uostalom, zapitajmo se i sami: čak i da je to moguće, kakvo bi, uopšte, to društvo izgledalo ako bi u njemu vladala (opšta?) politička (i svaka druga) saglasnost, da ne kažem uniformnost?! Takoreći, mrtvo more i žabokrečina...
Olako obećana rješenja: S druge, pak, strane, za smanjivanje i prevazilaženje nekih “podjela” ovdašnji političari svojim oponentima, drugomišljenicima i cijeloj javnosti nude, uglavnom, apele ove vrste: ajde da to prevladamo i “pomirimo se” po receptu - odustanite vi od vaših opredjeljenja i principa, te prihvatite stavove koje mi nudimo!? Budimo, dakle svi - “jedno isto”...
Kada se ukazuje na podjele i različitosti, odnosno potrebu njihovog smanjivanja (u zajedničkom interesu!), prvenstveno treba insistirati da se nađe “zajednički imenitelj” o pitanjima o kojima je to, objektivno i realno moguće. Za one druge razlike (koje su normalne i nijesu stvar političke “trgovine”!) nastojati da ne budu izvor destrukcije (namjerno prenaglašavane, tendenciozno nametane) odnosno da nijesu usmjerene ka vještačkom pokušaju “ukidanja” tih i takvih “razlika”.
Dakle, da se prihvate kao nešto objektivno postojeće, kao nešto nužno i neizbježno, te da se nastoje “pomiriti” samo u mjeri mogućeg približavanja, u mjeri obostrano (ili višestrano) potrebnog kompromisa, odnosno toleranciji pri rješavanju drugih različitosti i nesaglasnosti. A ne da se (kako to rade neki političari) tim “podjelama” vječito maše kao zastavama i od njih pravi svojevrsna “guba” za koju, navodno, jedino oni imaju “lijek” nudeći “pomirenje” koje podrazumijeva afirmaciju samo njihovog mišljenja i stava, a negiranje suprotnih.
(Ne)mogućnost kompromisa: Elem, postoje pitanja o kojima je saglasnost, dakle konsenzus (podsjećam - konsenzus znači: slaganje, saglasnost, pristanak) ovđe i sada, teško moguć, ili nemoguć.
U to se čak i površni poznavoci ovdašnjih političkih i inih prilika svakodnevno mogu uvjeriti. Jedno od pitanja oko kojega se na političkoj sceni uzaludno traži “pomirenje” jeste nacionalno pitanje! Za značajan dio političkih snaga, nacionalni Crnogorci (donedavno) “nijesu postojali”!? (Za crkvene, one svetosavske - zadovijek!) Za “konsenzus” o tome takvi imaju “pomiriteljsku” poruku: dosta je podjela - budimo svi Srbi...! Ništa manje! (Više im, zar, ne treba.)
Takoreći do juče i u Skupštini smo (tokom “prekopavanja” po crnogorskoj istoriji) mogli čuti verbalne egzibicije o tome kako su “Crnogorci i Srbi isto”, da su “svi Crnogorci Srbi”, da “Crnogorce ne smijemo odvajati od ostalih Srba” i tome slično. Budibogsnjima! Zar oni koji smatraju (imaju na to pravo, dakako) da crnogorski narod i Crnogorci ne postoje (iako je takvih najmanje pola prisutnih u skupštinskoj sali!) očekuju da se o tome može postići nekakav “konsenzus”?! A koji bi - podrazumijeva se - značio “pomirenje” i oko “nepostojanja” Crnogorske pravoslavne crkve, crnogorske kulture, crnogorskoga jezika - u krajnjem, naravski, ni crnogorske države!
Da li autori takvih “pomiriteljskih” besmislica, zaista, vjeruju da te velikosrpske skaske iz 19. vijeka mogu i danas biti polazište za bilo kakav politički (i ljudski) konsenzus u Crnoj Gori? One iste velikodržavne, anticrnogorske skaske koje su prije devet decenija urnisale Crnu Goru, a i prije deceniju-dvije bile nova inspiracija za novi pokušaj “pomirenja” kojim je pola Balkana u crno zavijeno...
Crnogorske - ponekad opasne - “brzake različitosti”, dakle, ne treba mutiti - još manje ih ćerati u isti potok - već ih valja održavati “bistrim” i čuvati ih “poplava”, na način da se omogući da svi građani uživaju sva ljudska prava koja su tekovina i domet civilizovanog svijeta. Da niko ne bude više “ravnopravan” od drugih građana.
