Slučaj predsjedavajućeg Skupštine Crne Gore Strahinje Bulajića, čije je veze sa ruskim obavještajcima Pobjeda razotkrila prošle sedmice, potvrda je da su obavještajne službe Ruske Federacije pokrenule široku i intenzivnu akciju umrežavanja svih njihovih saradnika – od onih iz svijeta politike, preko Crkve Srbije i medija – kako bi našu zemlju potpuno vratili u zonu ruskog uticaja.
– Kampanja koju vode nikad nije bila intenzivnija i agilnija. Sve snage su angažovali kako bi na vlast u Crnoj Gori doveli njima lojalne strukture – Demokratski front i Demokrate, čime bi riješili „crnogorsko pitanje“ – tvrde izvori Pobjede iz Agencije za nacionalnu bezbjednost koji su ostali privrženi odbrani interesa svoje zemlje.
Iako su ruske službe i ranije bile veoma aktivne prilikom značajnih događaja u Crnoj Gori, ističu naši sagovornici, tada su se trudile da njihove aktivnosti prođu nezapaženo, što sada nije slučaj.
VEZA BULAJIĆ
– Čini se da su ruski obavještajci sada pokrenuli otvorenu ofanzivu kako bi realizovali svoje ciljeve, koji su sada ,,ugroženi“ padom Krivokapićeve vlade. Nakon što su, dolaskom novih vlasti u našoj zemlji u avgustu 2020. godine,
posebno imenovanjem Dejana Vukšića za direktora Agencije za nacionalnu bezbjednost, uspostavili kontrolu nad ovom institucijom. Zato se sada, očito, osjećaju mnogo slobodnije, kao da djeluju na svojoj teritoriji, u kojoj nema vlasti koja može da ih obuzda – kažu sagovornici Pobjede.
Vjeruju da je jedan od razloga „otvorene ofanzive“ i to što pokušavaju da u što kraćem roku, dok je pažnja cjelokupne svjetske javnosti okrenuta ka dešavanjima u Ukrajini, u svoju korist ,,konačno riješe“ situaciju u Crnoj Gori.
– Ruske obavještajne službe aktivirale su sve saradnike koji su im na raspolaganju u našoj zemlji. Među njima su i pojedinci koji su, vjerovatno sasvim slučajno, ključni nosioci „institucionalnog i vaninstitucionalnog“ suprotstavljanja formiranju manjinske vlade, kako je to nedavno objasnio jedan od lidera DF-a – pričaju naši izvori iz ANB.
Na konferenciji za novinare 23. februara Andrija Mandić je saopštio da DF ne računa samo na vanistitucionalnu borbu, već i na institucionalnu, kako bi se suprotstavili „prekrajanju izborne volje“.
– A ključna uloga u „institucionalnoj blokadi“ pripala je Strahinji Bulajiću, koji ima dugogodišnje veze sa ruskom SVR (Spoljna obavještajna služba). Bulajić je „zavrbovan“ od strane nekadašnjeg zamjenika ambasadora Ruske Federacije u Podgorici, inače poznatog oficira SVR-a Vladimira Gurka. Pomenuti ruski obavještajac je imao intenzivne kontakte sa Bulajićem tokom njegova dva mandata u našoj zemlji, između ostalog i tokom 2015. i 2016. godine, u događajima koji su prethodili pokušaju terorizma u Crnoj Gori, koji je bio režiran u Moskvi – tvrde operativci ANB.
Prije odlaska iz Crne Gore, kažu, Gurko je „kontakt sa važnim saradnikom Strahinjom Bulajićem predao Viktoru Antipinu, sa kojim se, posljednjih dana, dva puta sastao kako bi mu ovaj prenio instrukcije za dalje djelovanje, uključujući i rad parlamenta kojim Bulajić sada predsjedava“.
Operativni podaci, kako ističu naši izvori, ukazuju da „Bulajić nema samo ulogu da upravlja radom Skupštine u skladu sa interesima i planovima Ruske Federacije, već i da bude 'veznik', odnosno omogući ruskim prikrivenim obavještajcima da uspostave kontakt sa drugim subjektima koji bi mogli koristiti za realizaciju njihovih nauma“.
– Tako je u Crnoj Gori, 12. i 13. februara, boravio Valerij Aleksejev iz međunarodne organizacije Interparlamentarna skupština pravoslavlja, a Bulajić je imao zadatak da obezbijedi sastanak sa mitropolitom crnogorsko-primorskim Crkve Srbije Joanikijem Mićovićem. Sastanak je realizovan na Cetinju, a osim Bulajića i Aleksejeva, prisustvovao je i ambasador Ruske Federacije u
Podgorici Vladislav Maslenikov, kao i još jedan crnogorski državljanin, Bulajićev partijski, ali i kolega iz saradničke mreže SVR. Cilj ruske strane je bio da ubijede Joanikija da crkva u Crnoj Gori podrži proteste građana protiv formiranja manjinske vlade. Pokušaj Aleksejeva da napravi dodatni pritisak na Joanikija uslijedio je nakon što ambasador Maslenikov nije uspio da ubijedi mitropolita crnogorsko-primorskog, na sastanku 7. februara u Manastiru Dajbabe, da stane uz proteste DF-a. Joanikije je ostao pri stavu da crkva ne treba da se direktno miješa u aktuelna dešavanja – ističu naši izvori iz ANB.
VANINSTITUCIONALNA BORBA
Boravak u Crnoj Gori, kako kažu, Aleksejev je iskoristio i za sastanak sa jednim od ljudi za koga ruska strana procjenjuje da bi mogao biti vrlo važan za „vaninstitucionalnu borbu“, predsjednikom Opštine Budva Markom Carevićem.
– S obzirom na to da je Bezbjednosno-informativna agencija Republike Srbije zauzeta obavezama oko izbora u Srbiji, ruske službe su procijenile da se ovoga puta ne mogu osloniti na njihovu podršku u dijelu kontrole kriminalnog miljea u Crnoj Gori, što je, inače, uvijek bila obaveza BIA u sličnim situacijama. Zato su Rusi odlučili da sami preuzmu i ovu oblast. Iz tog razloga, izabran je Carević koji ima punu kontrolu nad „budvanskom kriminalnom grupom“ koja djeluje u sastavu škaljarskog klana – naglašavaju operativci ANB.
Zadatak Carevića je, prema njihovim riječima, da preko pripadnika budvanske kriminalne grupe, koja je, dodaju, bila aktivna u svim političkim dešavanjima u zemlji, obezbijedi da osobe iz ovog miljea učestvuju u demonstracijama, posebno ukoliko dođe do incidenata ili nasilja u cilju ,,zaštite narodne volje“.
– Značajni su im i Carevićevi kapaciteti u građevinskim mašinama, koje su moćno sredstvo za djelovanje u vanrednim situacijama, što je i pokazao na Cetinju 5. septembra prošle godine kada je njegova mehanizacija iskorišćena za obračun sa patriotskim snagama – ističu sagovornici Pobjede.
Ruskim službama važno je da DF dobije samo formalnu podršku mitropolita Crkve Srbije Mićovića. Operativnu, logističku i svaku drugu ova politička organizacija ima od sveštenika Mijajla Backovića, koji je, prema podacima naših izvora, 16. februara bio u Ambasadi Ruske Federacije u Podgorici.
– Sastao se sa navodnim ruskim diplomatom, a u stvari pripadnikom SVR-a – kažu oni.
Podsjećaju na činjenice, o kojima je Pobjeda u više navrata pisala, da Backović ima presudnu ulogu u organizaciji „Miholjski zbor“, koja se ističe po ekstremističkim stavovima, a imala je najzapaženiju ulogu u dosadašnjim protestima. Backović, dodaju oni, ima snažan uticaj i na druge organizacije i pojedince koji se ističu po ekstremističkom ponašanju, kao i na navijačke grupe „Grobari“ i „Delije“, koje istupaju sa istih pozicija.
Uz sve to, u slučaju većih akcija, može se računati i na ,,bratsku pomoć“ udruženja kao što su proruski ,,Noćni vukovi“ ili radikalni svetosavci iz ,,Stupova“, ,,Tvrdoša“ i nekih drugih ekstremnih organizacija.
U Ambasadi Rusije istog dana kada i Backović, 16. februara, gostovao je i novinar Igor Damjanović, koji u bazi ANB, kako navode naši izvori, slovi za dugogodišnjeg ,,prijatelja“ SVR.
– Sada ga „drži na vezi“ Valerij Aleksejev od kojeg je tog dana dobio zaduženja vezano za medijsko izvještavanje oko aktuelnih i budućih dešavanja – ističu operativci ANB.
VUKŠIĆ ,,PREPUSTIO“ AGENCIJU
Sagovornici Pobjede iz Agencije za nacionalnu bezbjednost upozoravaju da saznanja kojima raspolažu o kontaktima koje u posljednje vrijeme uspostavljaju ruski obavještajci u Crnoj Gori, ukazuju da je Ruska Federacija odlučna da opstruira izbor svake proevropske vlade u kojoj ne bi bili njihovi kadrovi, prvenstveno iz redova DF-a, ali i Demokrata i saradnika odlazećeg premijera Zdravka Krivokapića.
– Granice do kojih će Rusi ići umnogome zavise od uspjeha u Ukrajini, jer u slučaju da ostvare pobjedu i za to plate manju cijenu, neće se libiti od radikalnog scenarija u Crnoj Gori. Međutim, na realizaciju njihovih planova u velikoj mjeri će uticati i raspoloženje ovdašnjih saradnika i njihova spremnost da iznesu aktivnosti koje su im dodijeljene – objašnjavaju operativci ANB koji su ostali lojalni nacionalnim interesima države Crne Gore.
Kategorični su da „Bulajić i ostali ,saveznici' ruskih službi moraju biti svjesni da saradnja sa stranim obavještajnim službama i rad na realizaciji interesa drugih država u Crnoj Gori umnogome izlazi iz granica legitimne političke borbe i da će zbog toga morati da snose odgovornost“.
Ozbiljnost aktuelne situacije ne samo u našoj zemlji, nego i u svjetlu ruske agresije na Ukrajinu, prema njihovim riječima, zahtijeva hitne promjene u Agenciji za nacionalnu bezbjednost.
– Njeno rukovodstvo u potpunosti je stavljeno pod kontrolu obavještajnih službi Ruske Federacije. Aktuelni menadžment ne preduzima nikakve aktivnosti na planu suprotstavljanja djelovanju ruskih službi u Crnoj Gori – upozoravaju sagovornici Pobjede.
Dokazi koje su samoinicijativno prikupili operativci ANB odani svojoj državi, prepoznajući, kako kažu, značaj aktuelnih dešavanja, nijesu na vrijeme dostavljeni državnom rukovodstvu i partnerskim službama, a kamoli da su preduzete aktivnosti da se subverzivnom nastupu strane zemlje na našoj teritoriji suprotstavi.
Vukšić je, dodaju, potpredsjednika Vlade i koordinatora službi bezbjednosti Dritana Abazovića i ostale obavijestio tek kada je saznao da je ovaj dobio sve podatke od operativaca, „preletača“ iz ANB, koji su sada i njemu okrenuli leđa.
Pobjeda je u subotu, 26. februara, objavila da se predsjedavajući Skupštine Crne Gore Strahinja Bulajić sastao 20. februara sa ruskim obavještajcima SVR Viktorom Antipinim i Aleksandrom Perišovim u danilovgradskom restoranu „Central lounge bar“, što je operativno dokumentovano i proslijeđeno vrhu ANB.
Naši izvori iz Agencije tada su nam ispričali i da su radi dodatnog dokumentovanja kontakta ,,skinuli“ video-zapise sa nadzornih kamera iz centra Danilovgrada.
Prema njihovim riječima, sastanak je vodio Antipin, dok je Perišov imao zaduženje tzv. ,,kontrapratnje“.
- Operativci Agencije za nacionalnu bezbjednost već duže vrijeme imaju informacije o Antipinu i Perišovu, o njihovim kontaktima, kretanjima, sastancima, o čemu je podrobno upoznat direktor službe Dejan Vukšić – rekli su sagovornici Pobjede i naglasili da Vukšić informacije nije dijelio sa državnim vrhom i partnerskim službama.
ANB je, o čemu su pisali u više navrata, od dolaska nove vlasti u avgustu 2020. godine, gotovo predata u ruke srpskim i ruskim obavještajcima. Vukšić, nekadašnji advokat, kadar je proruskog i prosrpskog DF-a i Crkve Srbije i ruskim i srpskim obavještajcima omogućio je da nesmetano razvijaju svoju mrežu u Crnoj Gori.
Lideri DF-a Andrija Mandić i Milan Knežević prvostepeno su osuđeni za pokušaj nasilnog svrgavanja s vlasti Demokratske partije socijalista i njenog lidera, sada predsjednika Crne Gore Mila Đukanovića, na izborni dan 2016. godine. Za organizaciju pokušaja terorizma optuženi su obavještajci ruske vojne
obavještajne službe - GRU (Glavna obavještajna uprava Glavnog štaba oružanih snaga Ruske Federacije). Kaćuša KRSMANOVIĆ/Draško ĐURANOVIĆ
Dikić „operativna veza“ savjetnika odlazećeg premijera
Odlazeći potpredsjednik Vlade i koordinator službi bezbjednosti Dritan Abazović otkrio je dnevniku Vijesti da je penzionisani general srpske Žandarmerije Bratislav Dikić „operativna veza“ Voja Lakovića, savjetnika za bezbjednost odlazećeg premijera Zdravka Krivokapića.
Kako je rekao Abazović, od Krivokapićevog savjetnika Dikić je tražio da sazna ko je iz okruženja predsjednika Crne Gore Mila Đukanovića namjeravao da navodno ugrozi bezbjednost šefa srpske države Aleksandra Vučića.
– Za nacionalnu bezbjednost veoma je opasno ako je Laković, sa pozicije na kojoj je, radio za obavještajca Srbije – upozorio je Abazović u izjavi za Vijesti.
Rekao je i da je „upliv stranog faktora sve izraženiji, u kontekstu Ukrajine“.
– Javnost zna kakvu je ulogu u Crnoj Gori odigrao Dikić, zbog toga je Laković i ćutao, nadajući se da će se priča o 'informaciji' koju je slao Vukšiću (Dejanu, šefu ANB-a) zaboraviti – rekao je Abazović.
Dikić je jedan od prvostepeno osuđenih u slučaju pokušaja terorizma na dan izbora u Crnoj Gori 2016. godine, a sada je, prema priznanju Voja Lakovića, angažovan u bezbjednosnom sektoru Srbije, jer ga je Laković sam označio kao svoju operativnu vezu.
Nedavno je, prilikom Dana državnosti Republike Srbije, bio u počasnom stroju Žandarmerije ispred premijerke Ane Brnabić i ,,vožda“ entiteta Republika Srpska Milorada Dodika, što je znak da srpske službe ne zaboravljaju na njegovu ulogu u Crnoj Gori 2016. godine.
Kako je instalirana ruska ,,meka moć“ u Crnoj Gori
Nas i Rusa trista miliona! Taj proruski, provincijalni, molbeni zov za starateljem, koji će da ,,nas štiti i brani“ od drugih i većih, davno odzvanja Crnom Gorom. Danas je taj poklič ključni oslonac i politička alatka koju koriste propagatori ,,ruskog sveta“ i ,,srpskog sveta“, od srpskih intelektualaca, prosrpskih stranaka u Crnoj Gori povezanih sa zvaničnim Beogradom, Crkvom Srbije i Kremljom, sve do medija koji tu imperijalnu politiku plasiraju mjesecima i godinama.
– Da li znate za zemlju u kojoj su u poslednjih dvadeset godina inžinjeri novog identiteta osmislili i novi jezik i ime novog jezika, samo da bi se time udaljili od suštine istorijskog bića i nasleđa njenog naroda? Da li ste čuli za zemlju u kojoj je tradicionalna crkva napadnuta od pseudoreligioznih organizacija koje su sponzorisane sa Zapada, a maskirane u formi pravoslavlja? Da li vam je poznata takva zemlja? Koje je njeno ime? Možda Ukrajina? Ili Crna Gora?“
Ova paralela između Ukrajine i Crne Gore, dvije zemlje u kojoj političke elite navodno prave političkim inžinjeringom ,,vještačke identitete“, nije od danas – dio je programskog teksta ,,Analiza vektora ruske 'meke moći' u Crnoj Gori“, profesora dr Vladimira Božovića iz – 2015. godine, sa naučnog skupa Fonda za stratešku kulturu.
– U Crnoj Gori danas, statistički i sadržajni volumen srpske i proruske društvene svijesti se u potpunosti poklapa. Tu činjenicu treba posebno istaći i označiti je kao ključnu u slučaju eventualne strategije razvoja ruskih vektora ,,meke moći“ ka Crnoj Gori - profesor Božović, današnji rektor Univerziteta Crne Gore, obznanio je strategiju obaranja crnogorske vlasti i preoblikovanja crnogorskog društva, kroz povezivanje interesa - srpskih i ruskih u Crnoj Gori.
Bilo je to u vrijeme kada je Crnoj Gori i zvanično stigao poziv za članstvo u NATO, kada je tadašnji potpredsjednik Vlade Ruske Federacije Dimitrij Rogozin zaprijetio da će ,,Crna Gora zbog toga zažaliti“.
Godinu kasnije, naša zemlja umalo je zaista zažalila - suočila se sa ,,tvrdom moći“ iz Kremlja. No, plan terorističkog udara 16. oktobra 2016. godine na dan parlamentarnih izbora – akcije iza koje su formalno stajala dvojica oficira ruskog GRU-a - Eduard Šišmakov i Vladimir Popov, osujećena je u posljednji čas.
Kasnije, suđenje je pokazalo da su u akciju bili upleteni srpski ekstremisti iz Beograda, nekoliko dobrovoljaca iz Donbasa, uz logističku pomoć proruskih medija i srpskih tabloida koji djeluju na teritoriji Crne Gore i Srbije. Optužnicom su obuhvaćena i dvojica lidera prosrpskog i rusofilskog Demokratskog fronta Andrija Mandić i Milan Knežević... Jedan važan igrač Kremlja, Ananije Nikić, na vrijeme se sklonio u Rusiju, koja je odbila da izruči i njega i oficire GRU-a.
Ruska strategija ostvarivanja uticaja u Crnoj Gori se od 2016. godine značajno mijenja, postaje suptilnija, ali i – efikasnija. Uz logističku pomoć Rusije osnivaju se razna anti-NATO udruženja, a iz Moskve se favorizuju ,,mladi i energični novi ljudi“ poput Marka Milačića, tadašnjeg lidera Pokreta za neutralnost Crne Gore ili Igora Damjanovića, koordinatora međunarodne saradnje pokreta ,,Ne u rat – ne u NATO!“.
Osim istaknutih pojedinaca i mediji su značajno poduprli ideju stvaranja „ruskog/srpskog sveta“ u Crnoj Gori, poput Sputnjika ili proruskog sajta IN4S, čiji su osnivači Gojko Raičević i već pominjani dr Vladimir Božović, koji je podržao portal vlastitim novcem sa of-šor destinacije, o čemu je Pobjeda pisala.
Prema analizi Digitalnog forenzičkog centra (DFC) svojevremeno pridruživanje Crne Gore sankcijama EU zbog ruske aneksije Krima, bio je dodatni podsticaj za snažnu kampanju i instaliranje mreže uticaja Rusije u Crnoj Gori.
– Jedan od načina predstavlja korišćenje instrumenata „meke moći“ preko nevladinih organizacija i centara sa ruskim predznakom, koji djeluju pod plaštom aktivnosti na unapređivanju turizma, njegovanju tradicije i očuvanju duhovnog identiteta, kao i poštovanju autohtone i drevne kulture sunarodnika koji žive u inostranstvu i razvijanju prijateljstva između ruskog i crnogorskog naroda – navodi se u analizi DFC naslovljenoj ,,Uloga Rusije na Balkanu: Slučaj Crna Gora“.
U istraživanju su nabrojane brojne nevladine organizacije koje indirektno kontroliše Moskva. Jedna od takvih je Koordinacioni savjet organizacije ruskih sunarodnika Crne Gore (KSORC) koji je osnovan 2015. godine od osam nevladinih organizacija koje djeluju na teritoriji Crne Gore, čiji su članovi ruski državljani. Imaju nešto zajedničko – svi su borci protiv širenja NATO. Zamjenik KSORS-a Vnejamin Striga nakon 16. oktobra 2016. godine iznenada je promijenio državu boravka i napuštio Crnu Goru.
Neke organizacije koriste i srdačnost lokalnih vlasti, kao što je, recimo, Herceg Novi đe vlada demokrata Stevan Katić, koji se svojski potrudio da se osnuje Ruski centar, a ruski ambasador Vladislav Maslenikov zahvalio mu je na ,,naporima da Herceg Novi postane centar ruske kulture u Crnoj Gori“.
U registru nevladinih organizacija tako postoji udruženje „Car Nikolaj“ iz Bijelog Polja, a neke organizacije, kao što je ,,Društvo crnogorsko-ruskog prijateljstva Petar I“ okupljaju članove koji se ,,protive bilo kakvim integracijama“.
U evidenciji aktivnih NVO, kako navodi DFC, postoji mnoštvo sa ruskim prefiksom, poput: ,,Srpsko-rusko prijateljstvo – slovensko bratstvo“ (Nikšić); ,,Rusko-srpsko-crnogorsko bratstvo – Bijeli anđeo“ (Nikšić); ,,Klub crnogorsko-rusko-srpskog prijateljstva“ (Nikšić); ,,Društvo crnogorsko-srpsko-rusko-bjeloruskog prijateljstva“ (Žabljak); ,,Društvo srpsko-ruskog prijateljstva za Herceg Novi“ (Herceg Novi); ,,Fond ruska nagrada“ (Budva); ,,Društvo crnogorsko-ruskog prijateljstva Aleksandar Nevski“ (Podgorica) i ,,Bratstvo Ruski car“ (Pljevlja).
Posebno značajnu ulogu za ostvarivanje ruskih interesa imaju srpske organizacije i udruženja povezana sa djelovanjem Crkve Srbije. „Miholjski zbor“ popa Mijajla Backovića, ili organizacije Stupovi, Tvrdoš, te rusko-srpsko bajkersko udruženje ,,Noćni vukovi“ – svi su bili aktivni u akcijama protiv bivše crnogorske vlasti „koja je marioneta Zapada“.
Ipak, kako je 2018. govorio prof. dr Božović, aktuelni rektor UCG, „najznačajniji i najvitalniji proruski društveni organizam u Crnoj Gori je Srpska pravoslavna crkva“.
– To je ogromni potencijal koji Rusija nije u potpunosti iskoristila – prorokovao je tada Božović.
Samo godinu kasnije, 2019, Crkva Srbije aktivno i direktno se uključila u politički život Crne Gore. Kao „okidač“ iskorišćeno je usvajanje Zakona o slobodi vjeroispovijesti koji je tada predložila Vlada Duška Markovića. Sve tačke u mreži rusko-srpskog uticaja aktivirane su, a u organizaciji crkve, koju je predvodio Amfilohije Radović, kreirane su litije kao neka vrsta političko-vjerskog pokreta zaduženog da sruši ,,bezbožničku vlast“ u Crnoj Gori.
Tako je Crkva Srbije objedinila i aktivirala sve punktove rusko-srpske moći i uz mantru ,,ne damo svetinje“ na izborima u avgustu 2020. godine srušila vlast.
Godinu i po docnije vlast, formirana u Manastiru Ostrog, se raspala i Crna Gora je ponovo na prelomnici. Pogotovo nakon agresije Rusije na Ukrajinu. Opet su aktivirane ruske diplomate i obavještajci. U Crnoj Gori spašavaju ,,rusko-srpski svet“, a u Bosni i Hercegovini izazivaju nestabilnost, preko Rusima odanog Milorada Dodika.
I ne treba isključiti mogućnost da, zbog zaokupljenosti Evropske unije i SAD dešavanjima u Ukrajini, ruska ,,meka moć“ u Crnoj Gori počne da se pretvara u najtvrđi udar na malu državu, članicu NATO.
