Iz Kancelarije Nacionalnog koordinatora za IPA agenciji MINA je saopšteno da, iako početak pregovora predstavlja novu značajnu fazu u procesu evropske integracije, to ne podrazumijeva značajne novine u procesu korišćenja pretpristupne podrške EU.
Iz Kancelarije su pojasnili da usvojenom regulativom u oblasti korišćenja pretpristupne podrške EK ne predviđa povećanje novca podrške početkom procesa pregovaranja.
„Iznos sredstava finansijske podrške kroz instrument IPA, EK planira na nivou finansijske perspektive za period od sedam godina. Finansijskom perspektivom od 2007. do 2013. godine Crna Gora je kroz ovaj fond dobijala prosječno oko 35 miliona EUR bespovratnih sredstava podrške godišnje“, kazali su iz Kancelarije Nacionalnog koordinatora za IPA.
Kako navode, taj iznos se neće bitnije promijeniti ni u narednoj godini, za koju je Crnoj Gori dodijeljeno 35,4 miliona EUR.
„Izrada nove finansijske perspektive za period od 2014. do 2020. godine je u toku. Za sad se još uvjek ne može govoriti o iznosu sredstava koja će biti dostupna Crnoj Gori nakon 2014. godine, iako se ne očekuju značajnije promjene u iznosu dodijeljenih sredstava i procesu njihovog korištenja“, pojasnili su iz Kancelarije.
Proces upotrebe IPA sredstava, kako su kazali, priprema je za korišćenje kohezijskog i strukturnih fondova koji će Crnoj Gori biti dostupni stupanjem u punopravno članstvo u EU. „Ova sredstva će na godišnjem nivou biti šest do sedam puta veća od sredstava koja trenutno dobijamo kroz IPA“.
IPA-a ima pet komponenti, koje se odnose na podršku tranziciji i izgradnji institucija, prekograničnu saradnju, regionalni i razvoj ljudskih resursa, kao i poljoprivredni i ruralni razvoj.
Upitani da li se ovom novom fazom integracija povećava i broj oblasti na koje će se odnositi ta pomoć , iz Kancelarije su pojasnili da obzirom da početak pregovora ne donosi bitnije promjene u iznosu novca, tako i broj komponenata IPA i dalje ostaje nepromijenjen.
„Fokus nove IPE 2 će biti usmjeren na jačanje veze između finansijske i političke agende, socio-ekonomski razvoj, makro-ekonomska stabilnost, sprovođenje ciljeva strategije Evropa 2020, kao i izgradnja administarativnih kapaciteta u pretpristupnom periodu. IPA 2 će se zasnivati na sektorskom pristupu programiranja s fokusom na pripremu kvalitetnih sektorskih dokumenata koji će se koristiti kao osnov za proces programiranja“, kazali su iz Kancelarije.
Kako su pojasnili, novac namijenjen prvoj i idrugoj komponenti će se srazmjerno smanjivati, s obzirom da uvođenjem decentralizovanog sistema upravljanja fondovima EU, Crnoj Gori postaju dostupan novac namijenjen trećoj, četvrtoj i petoj komponenti.
Podsjećaju da je Crna Gora 2008. godine počela uvođenje decentralizovanog sistema upravljanja fondovima, koji podrazumijeva konačan prenos upravljanja sredstvima sa EK na crnogorske institucionalne strukture.
„Procedure propisane od strane EK definišu institucionalni okviri, strukture i strateške dokumente koje je potrebno usvojiti. Ovaj proces se odvija kroz pet definisanih faza koje u najboljem slučaju traju oko četiri godine. Kada su prve dvije komponenta u pitanju, ovaj proces je u završnoj fazi, dok se za 3.i 4. komponentu finalizacija procesa očekuje krajem iduće godine“, saopšteno je iz nacionalne Kancelarije za IPA.
Za 5. komponentu, kako su pojasnili, taj proces je posebno zahtijevan jer EK ne sprovodi kontrolu prije trošenja sredstava.“ Pa se i pored svih uloženih napora crnogorskih institucija konačna decentralizacija očekuje početkom 2014. godine, a decentralizacijom sistema upravljanja počeće i operativno korištenje sredstava 3. 4. i 5. komponente“.
Nacionalni koordinator za IPA Aleksandar Andrija Pejović ranije je kazao da je od 2007. godine, od kada je Crna Gora korisnih tog fonda, za četiri nacionalna programa opredijeljeno blizu 200 miliona EUR.
Prema njegovim riječima, u proteklih pet godina Crna Gora je u finansiranju projekata učestvovala sa 40, a EK sa 60 odsto.
