Istraživanje je imalo pozitivne rezultate kod glioblastoma, jednog od najčešćih i najagresivnijih tumora mozga kod odraslih. Procjena je da ovo oboljenje svake godine u Evropskoj uniji pogađa 19.000 ljudi.
Liječenje glioblastoma nije se mnogo promijenilo od početka 2000-ih i sastoji se od hemoterapije, radioterapije i operacije. Da bi osoba imala šanse da preživi, potrebna je dijagnoza u prosječnom roku od 15 mjeseci od nastanka ćelija raka.
"Ćelije raka su stresne ćelije, one nijesu normalne, one su u osnovi pod stresom i u konačnici koriste stres kao reaktivni mehanizam da bi stekle prednost. Prednost je u otpornosti, snazi i sposobnosti da se šire, tako da su sposobnije da izdrže stresove kao što je hemoterapija", izjavio je Eric Chevet, šef laboratorija za istraživanje raka pri francuskom Nacionalnom institutu za zdravlje i medicinu (INSERM).
U slučaju glioblastoma, ćelije koriste protein nazvan IRE1 koji ih čini otpornijim na ljekove protiv raka. Riječ je o fazi koja se zove "identifikacija mete". Istraživači su razmotrili kako oslabiti uticaj ćelija raka te su u naučnom časopisu iScience objavili obećavajuće rezultate.
Istraživanje u tri koraka
Istraživanje u tri koraka je bilo plod saradnje INSERM-a i Univerziteta Geteborg. Tim u Geteborgu je u prvom koraku radio na računarskim modelima. Pregledali su 15 miliona molekula, izvodeći računarske simulacije za utvrđivanje reakcije molekula pri kontaktu s proteinima u tijelu. Molekul Z4P je identifikovan kao potencijalno korisan.
Drugi korak je bio ćelijski test, tj. ispitivanje uticaja tog molekula na ćelije raka. Utvrdili su da Z4P nije učinila ćelije raka samo manje otpornima, već je i onemogućila njihovu sposobnost da se šire, što je jedna od karakteristika glioblastoma koja ga čini tako agresivnim.
Treći korak je bio testiranje nalaza, tj. koristili su tu molekulu za suprotstavljanje ćelijama raka kod miševa, u kombinaciji sa lijekom temozolomid (TMZ) - vrstom hemoterapije koja se tradicionalno koristi protiv glioblastoma.
Otkrili su da su ovim kombinovanim tretmanom oslabili otpor ćelija raka i da su znatno smanjili veličinu tumora. Uloga Z4P je jasna. Naime, kada se koristi samo TMZ, tumor se nakon 100-150 dana ponovo pojavljuje. No, u kombinaciji sa Z4P ćelije raka su nestajale, a miševi ni nakon 200 dana nijesu imali recidiv raka.
Što je sljedeće
Uprkos obećavajućim rezultatima, kako je je objavio Euronews, još smo daleko od novog lijeka. Chevet je procijenio da će biti potrebno 15 godina prije nego što se razvije nova terapija. Istakao je da je to optimistična prognoza.
Molekul se mora modifikovati kako bi bio učinkovitiji protiv ćelija raka i testiran na više životinja kako bi se mogao testirati na ljudima.
INSERM nastavlja istraživanje sa Institutom za hemijske nauke u Rennesu. To bi moglo značiti nadu za liječenje drugih vrsta raka, a to se odnosi na rak gušterače, rak dojke i rak jetre.
