Kako je objavljeno u petom broju časopisa Vode Crne Gore, inicijativa „Stanovi za sve“ ujedinjuje udruženja stanara i unije, sindikate, društvene i dobrotvorne organizacije, organizacije za ljudska prava, studentske lobističke grupe, penzionere, predstavnike mreža gradova i pojedince privatnike koji žele da se zalažu za povoljnije stambene uslove u Evropi.
Preduzimamo aktivnosti sami i sa drugima kako bismo prikupili više od milion potpisa za Evropsku građansku inicijativu.
STAMBENA KRIZA U EVROPI
Evropsko zakonodavstvo ograničava gradove i četvrti kada žele da ulažu u izgradnju socijalnih stanova. Od ekonomske i finansijske krize 2008/2009. godine, ulaganja javnog sektora u izgradnju povoljnih, socijalnih stanova su niža za 50%.
U evropskim gradovima postoji alarmantni nedostatak povoljnih stanova. Rješavanje stambenog pitanja je postalo previše skupo za mnoge ljude. Količina novca koja preostaje za život se smanjuje iz dana u dan.
Zbog visokih troškova stanovanja, mnogi su prisiljeni da napuste grad i svakodnevno moraju da putuju prelazeći velike udaljenosti do grada, kako bi radili ili studirali.
Kratkoročno iznajmljivanje stanova turistima putem digitalnih platformi drastično smanjuje količinu raspoloživih stambenih jedinica koje su dostupne lokalnom stanovništvu u mnogim gradovima.
ZAHTJEVI
Evropska građanska inicijativa „Stanovi za sve“ zahtijeva bolje pravne i finansijske uslove na evropskom nivou kako bi se omogućile pristupačne cijene stanova za sve u Evropi. To uključuje: lakši pristup svim jeftinim, javnim i socijalnim stambenim jedinicama, ne primjenjivanje Mastrihtskog kriterijuma na državna ulaganja u jeftine, javne i socijalne stanove, bolji pristup finansiranju iz fondova EU za graditelje stambenih objekata iz javnog i neprofitnog sektora, socijalna pravila, zasnovana na principima konkurencije, za kratkoročne najamnine, i izvođenje statistika na lokalnom nivou o potrebama za stanovima u Evropi.
Evropska građanska inicijativa je pokrenula ovu akciju kao posljedicu zabrinjavajućeg stanja na evropskom tržištu stanova i povećanja broja ljudi bez riješenog stambenog pitanja, tj. beskućnika i zaključaka Evropske komisije da su investicije u socijalno stanovanje daleko ispod nivoa potrebnih. Pristup pristojnim stanovima po pristupačnim cijenama i bezbjedno životno okruženje je fundamentalna potreba, a stambena kriza je direktno povezana sa nedostatkom ulaganja u socijalnu infrastrukturu, te se ovakvom inicijativom želi usmjeriti fokus na pitanja socijalnog stanovanja i poslati jasan politički signal o važnosti borbe protiv beskućništva i isključenosti iz stambene politike, kako na lokalnom, tako i na nivou čitave EU.
U Crnoj Gori pravo na stan nije definisano Ustavom, ali se država Crna Gora na nacionalnom nivou, ali i kao potpisnik međunarodnih sporazuma i konvencija, koja tretiraju socijalna prava, obavezala da ovom pitanju pristupi u skladu sa preuzetim obavezama, uz uvažavanje svih specifičnosti prouzrokovanih istorijskim nasljeđem u ovoj oblasti i relativno ograničenim mogućnostima koje su posljedica veličine društvenog sistema.
Zakon o socijalnom stanovanju, Nacionalna stambena strategija, kao i Program socijalnog stanovanja postavljaju osnovne strateške i institucionalne elemente sistema socijalnog stanovanja u Crnoj Gori, čije sprovođenje omogućava Vladi i jedinicama lokalne samouprave da na kvalitetniji i efikasniji način rješavaju stambene potrebe građana koji na tržištu ne mogu da riješe stambeno pitanje, sa posebnom fokusom na ugrožene grupe, odnosno domaćinstva.
Program socijalnog stanovanja ima za cilj da kroz unaprijeđenje sektora stanovanja omogući poboljšanje kvaliteta života građana, posebno pripadnika ranjivih društvenih grupa, postizanje socijalne kohezije i društvene solidarnosti i smanjenje siromaštva i isključenosti.
U periodu od 2006. godine do danas, uz pomoć i učešće Vlade Crne Gore, Crnogorskog fonda za solidarnu stambenu izgradnju kao i jedinica lokalne samouprave, te donatora, Banke za razvoj Savjeta Evrope-CEB, UNHCR-a, OEBS-a, uz saradnju komercijalnim bankama i nadležnim institucijama, Ministarstvom održivog razvoja i turizma, Ministarstvom finansija, Ministarstvom rada i socijalnog staranja, realizovana je izgradnja povoljnih stambenih objekata u Crnoj Gori kroz veći broj projekata, od kojih najznačajniji obuhvataju sledeće:
- Regionalni stambeni program za raseljena i interno raseljena lica;
- Projekti „Crnogorskog fonda za solidarnu stambenu izgradnju“
- Projekat rješavanja stambenih pitanja građana pod povoljnijim uslovima u saradnji sa CEB-om- Projekat 1000plus
Realizacijom navedenih programa izgrađeno je preko 3000 stambenih i smještajnih jedinica u gotovo svim gradovima Crne Gore, koje su ponuđene na prodaju po znatno povoljnijim cijenama od tržišnih i namijenjene za rješavanje stambenih pitanja raseljenih i interno raseljenih lica, penzionera, mladih bračnih parova, lica sa invalididtetom, građana koji žive u sjevernom dijelu Crne Gore i ostalih socijalno ugroženih kategorija stanovništva.
