URezoluciji o stranim uplitanjima u demokratske procese, koju je u srijedu usvojio Evropski parlament, prepoznati su mehanizmi preko kojih Rusija širi uticaj na države Zapadnog Balkana i naglašen ruski uticaj na Crkvu Srbije, odnosno, kako su naveli, „na pravoslavne crkve u Crnoj Gori, Srbiji, Bosni i Hercegovini i posebno entitetu Republika Srpska“, a kroz koji se siju podjele među lokalnom populacijom, razvija pristrasno pisanje istorije i promoviše anti-EU agenda.
Evropski parlament je osudio napore Rusije da iskoristi etničke napetosti na Zapadnom Balkanu kako bi raspirili sukobe i podijelili zajednice, što može, kako su naveli, voditi destabilizaciji cijelog regiona.
INSTRUMENTALIZACIJA
"Evropski parlament uviđa da se strano uplitanje može ostvariti kroz uticaj i instrumentalizaciju vjerskih institucija, kao što je ruski uticaj na pravoslavne crkve, konkretno u Srbiji, Crnoj Gori, Bosni i Hercegovini, posebno njenom entitetu Republici Srpskoj, Gruziji i u određenoj mjeri Ukrajini, a uključuje sijanje podjela među lokalnom populacijom, razvijanje pristrasnog pisanja istorije i promovisanje anti-EU agende", navedeno je u Rezoluciji.
Ovim dokumentom pozvana je Evropska komisija i zemlje članice da osiguraju bolju koordinaciju u zaštiti vjerskih institucija od stranog uticaja.
"Pozivaju se zemlje članice da pažljivo prate aktivnosti vjerskih institucija i da, gdje je potrebno i podržano dokazima, preduzimaju akcije uključujući i uskraćivanje finansiranja ili oduzimanje licenci udruženim institutima", ističe se u dokumentu.
Zabrinuti su i zbog uloge crkve koja u navedenim zemljama promoviše Rusiju kao zaštitnicu tradicionalnih porodičnih vrijednosti i učvršćuje odnose između države i crkve.
Alarmantno je, upozorili su, i to što Mađarska i Srbija pomažu Kini i Rusiji sa svojim geopolitičkim ciljevima, a preporučuju organizovanje dijaloga sa civilnim društvom u zemljama Zapadnog Balkana kako bi koordinisali antidezinformacijske napore u regionu.
PERSPEKTIVA I PODRŠKA
Ocijenili su i da je važno pružiti jasnu perspektivu za zemlje koje imaju status kandidata za članstvo u EU, ali i one koje to mogu potencijalno postati.
"Jer zemlje poput Rusije, Turske i Kine pokušavaju da iskoriste ove države kao laboratorije za manipulacije informacijama i hibridno ratovanje čiji je cilj podrivanje EU", naglašava se u Rezoluciji.
Istakli su i ulogu koju Srbija i Mađarska imaju u širenju dezinformacija u zemljama koje ih okružuju, te naglasili da EU mora podržati te države i angažovati se u njima.
"Akcije mogu imati oblik promovisanja dodatne vrijednosti EU i pozitivnog uticaja u regionu, finansiranja projekata usmjerenih na obezbjeđivanje slobode medija, jačanja civilnog društva, vladavine prava i unapređenja saradnje u oblasti medijske, digitalne i informacijske pismenosti, uz poštovanje suvereniteta takvih država", piše u dokumentu.
U Rezoluciji se navodi i da EU i zemlje članice moraju obezbijediti alternativno finansiranje za države Zapadnog Balkana koje imaju status kandidata za članstvo ili potencijal da to postanu, zbog direktnih stranih investicija koje su korišćene kao geopolitički alat od strane trećih strana.
Rezolucija ukazuje na potrebu za koordinisanom strategijom EU kako bi se izborila sa stranim uplitanjima, ali i obavezu da saznanja (informacije) podijeli i sa zemljama Zapadnog Balkana. Izvodi se i zaključak da strani uticaji širom svijeta postaju sve češći i sofisticiraniji uz raširenu upotrebu vještačke inteligencije.
Evropski parlament juče je usvojio i dokument kojim se osniva specijalni odbor koji će se baviti stranim uplitanjima u demokratske procese u EU, uključujući i dezinformisanje. Činiće ga 33 člana, a imaće mandat u trajanju jedne godine.
PORUKE
Portparol Demokratske partije socijalista Miloš Nikolić ocijenio je za Pobjedu da je Rezolucija jasno potvrdila sve ono na što su u ovoj stranci upozoravali prethodnih godina.
"Evropski parlament je usvajanjem Rezolucije o stranom uplitanju u demokratske procese, uz navedeni sadržaj, jasno potvrdio ono što smo navodili svih prethodnih godina o malignom uticaju Rusije i Srpskoj pravoslavnoj crkvi kao posljednjem mehanizmu za sprovođenje politike velikosrpskog nacionalizma u državama regiona", istakao je Nikolić.
Smatra da je ovaj dokument značajan iskorak za bolje razumijevanje odnosa u crnogorskom društvu.
"Očekujemo pomoć partnera koja treba da obezbijedi da svaka vjerska zajednica, uključujući u prvom redu SPC, bude isključena iz političkih procesa u skladu sa osnovnim načelom sekularnosti – naglasio je Nikolić.
Generalni sekretar Socijaldemokratske partije Ivan Vujović kazao je da Rezolucija Evropskog parlamenta jasno i precizno definiše mehanizme ruskog vanjskog uticaja na destabilizaciju ovdašnjih društava, čija je jedna od ključnih poluga uloga i djelovanje Srpske pravoslavne crkve.
Smatra da su ratna dešavanja i agresija na Ukrajinu zapadnim partnerima do kraja razjasnili matricu izazivanja unutardruštvenih tenzija promocijom nacionalizma i radikalnog klerikalizma.
"Ruskim uticajem kroz razne vidove djelovanja i instrumentalizacije religijskih organizacija, zloupotrebom vjerskih osjećanja i pripadnosti, tokom dužeg vremenskog perioda se stvara plodno društveno tle za reinkarnaciju velikodržavnih politika, odnosno repliku stanja i procesa koje smo imali u devedesetim godinama prošlog vijeka", istakao je on.
Jasno je, dodao je, da će svaka zemlja koja bude koketirala sa ruskim uticajem i zloupotrebom religije biti isključena iz procesa pridruživanja EU.
"Zbog svega toga vjerujemo da ni u Crnoj Gori nikome neće pasti na pamet da nastavi da sprovodi politiku destabilizacije kroz manje ili više skrivenu prorusku, antizapadnu, velikodržavnu i klerikalističku agendu", naglasio je Vujović.
Sličnog stava je i potpredsjednik Socijaldemokrata Danilo Orlandić, koji je ocijenio da Rezolucija predstavlja jasnu poruku novoj većini da saradnje sa antievropskim, anti-NATO i proruskim snagama ne smije biti.
"Crnoj Gori treba evropska, evroatlantska vlada sa jasnim programskim principima u kojoj niko neće imati dilemu da jasno saopšti stav povodom nekih civilizacijskih pitanja, poput toga da Rusija jeste izvršila agresiju na Ukrajinu", napisao je Orlandić na Tviteru.
Vučinić: Instrument kojim bismo mogli povratiti državni suverenitet
Potpredsjednik Savjeta Mitropolije Crnogorske pravoslavne crkve Stevo Vučinić ocijenio je da to što je Evropski parlament prepoznao ulogu i uticaj koji SPC ima u državama Zapadnog Balkana predstavlja „svjetlo na kraju tunela“.
"Najavljuje da će nas dovesti u pośed instrumenata kojima bismo mogli da povratimo državni suverenitet, a Srpsku crkvu dovedemo k poznaniju prava", istakao je Vučinić.
Dobro je, dodao je, što se barem Brisel zabrinuo zbog terorističke kampanje koju SPC javno vodi protiv Crne Gore, kad o tome, kaže, nije brinula bivša vlast.
"Upravo sa podrškom DPS-a i koalicionih partnera, doslovno nam je otela svu pokretnu i nepokretnu crkvenu imovinu i kulturnu baštinu, i stavila je u funkciju protiv Crne Gore i EU", naglasio je Vučinić.
Podsjetio je i da su je ćutanjem podržale sve nevladine organizacije koje finansira Evropska unija, te naveo da se zbog toga desilo da Crkva Srbije preuzme autoritet državne vlasti i postavi vladu.
"Danas, ta vlada okupljena oko bizarne ideje svetosavske države, državni autoritet koristi kao paravan za realizaciju mračnih namjera sa Beogradom i Moskvom, uperenih protiv evropske bezbjednosti", kategoričan je Vučinić.
