Za razliku od zemalja u kojima je na osnovu relativno jasne podjele na ljevicu i desnicu, progresivce i konzervativce, socijaliste i liberale jednostavnije praviti i projekcije ekonomskih kretanja, u Njemačkoj je sve doslovno – šareno.
Stranke su figurativno označene bojama, a kalicije među njima nazvane su po onome na šta te boje podsjećaju. Boje su sljedeće:
Demohrišćanska unija (CDU) i Hrišćansko-socijalna unija (CSU) – CRNA;
Socijaldemokratska stranka (SPD) – CRVENA;
Stranka slobodnih demokrata (FDP) – ŽUTA;
Zeleni – ZELENA;
Ljevica (Die Linke) – LJUBIČASTA;
Alternativa za Njemačku (AfD) – PLAVA.
Mogućnosti za formiranje koalicija je više, jer srodni programi nijesu jedini opredjeljujući – nekad je riječ i o zajedničkoj saglasnosti ili protivljenju konkretnim pitanjima na osnovu kojih su izbori i dobijeni.
Vjerovatnoća
Najveća vjerovatnoća je za formiranje koalicija „semafor“ (crvena, žuta, zelena), nešto manja za koaliciju „Jamajka“ (crna, žuta, zelena). Manja vjerovatnoća je da bi se nakon izbora mogla formirati koalicija lijevo orijentisana koalicija (crvena i ljubičasta), dok su za koalicije „Kenija“ (crna, crvena, zelena) i „Miki Maus“ (crna, crvena, žuta) šanse gotovo minimalne, ali ne i nepostojeće, iako bi one značile veliko društveno pomirenje.
Ankete i dešavanja u Njemačkoj upućuju na to da najveću vjerovatnoću za formiranje koalicije imaju stranke čije bi zajedničko djelovanje pozitivno uticalo na kurs eura. No, mnogo toga zavisi i od toga i iz koje bi od stranaka na vlasti bio ministar finansija.
Kombinacija je mnogo, a nedoumica na valutnom tržištu još više...
Semafor
Koalicija između SPD-a lijevog centra (crveno), liberalnog FDP-a (žuto) i Zelenih je najverovatniji scenario. Ove tri stranke bi na relativno jednostavan način mogle da formiraju većinu.
Iako bi u okolnostima koje su ranije postojale koalicija između socijalista i ekoloških partija razočarala investitore, ove partije su postale umjerenije posljednjih godina. To je ujedno i najverovatniji scenario.
Olaf Šolc je je ministar finansija u vladi predvođenoj desnim centrom i pobijedio je više lijevo orijentisanih rivala u svojoj stranci. Njegov proevropski stav smiruje tržišta.
Zeleni su se dugo okretali centru, napuštajući svoje radikalnije korijene i opredjeljujući se za „realpolitiku“. Zeleni i konzervativci sarađuju u regionalnim vladama. Dok je liderka Analena Barbok vjerovatno razočarana gubitkom vođstva na osnovu onoga što pokazuju ankete, ona vjerovatno preferira koaliciju sa Šolcom nego da bude u opoziciji.
Lider FDP-a Kristijan Lindner takođe je pragmatičar i zainteresovan da utiče iznutra. Naučio je na teži način – nakon što je izašao iz vlade Angele Merkel, njegov pristup naklonjenosti biznisu takođe je postao umjereniji.
Pošto je ovo najvjerovatniji scenario, on bi se u najvećoj mjeri mogao odraziti na euro. Međutim, Šolcov pobjednički govor sastoji se od pružanja pomoći Zelenima i FDP-u, pa bi trgovanje evropskom valutom ipak trebalo da bude opreznije.
Neizvesnost oko toga ko će postati ministar finansija mogla bi stvoriti dodatnu konfuziju. Investitori bi mogli da vide Lindnera kao ekonomsku ličnost broj 1 u Evropi, a ne bilo koga drugog.
Jamajka
Koaliciju nazvanu po bojama zastave Jamajke činile bi CDU/CSU (crna), FDP (žuta) i Zeleni.
Blok desnog centra CDU/CSU, koji od Drugog svjetskog rata samo 20 godina ukupno nije bio u njemačkoj vladi, mogao bi biti i u novoj vlasti. Napori Angele Merkel i efekat „povratka kući“ kod glasača već su smanjili neki između njih i SPD-a. U okolnostima u kojim Armin Lašet bude vodio najveću stranku, on bi imao za cilj stvaranje koalicije.
Njegovi preferirani partneri bila bi ista dvaju partnera kojima bi Šolc pokušao da se približi u „semafor koaliciji“ – FDP-u i Zelenima, ali predvođeni CDU/CSU.
Takav blok bi bio povoljniji za tržišta, pogotovo, jer bi ministar finansija vjerovatno došao iz CDU/CSU ili FDP, a oba su poslovno naklonjena. Dok bi Zeleni tražili ekološke ustupke, jaz između strana bio bi premostiv.
Ovakva koalicija bi zainteresovala investitore, što bi dovelo do rasta eura. Postoji nešto manja vjerovatnoća da bi u odnosu na semafor koalciju ovaj trio stranaka mogao da formira većinu u parlamentu, ali tu mogućnost ipak ne bi trebalo isključiti.
Jamajka koalicija imala bi još veće šanse da postane stvarnost ako Die Linke ostane van parlamenta. Partija tvrde ljevice lebdi iznad minimalnog praga od pet odsto za ulazak u Bundestag, ali bi mogla da padne ispod ovog nivoa.
U slučaju da Die Linke ne uđe u parlament, to bi značilo još jedan podsticaj za jedinstvenu evropsku valutu, naročito jer bi SPD-ov Šolc imao manju pregovaračku moć za formiranje semafor koalicije.
Lijevo orijentisana koalicija
Ni Zeleni, ni SPD nijesu isključili koaliciju sa strankom Die Linke samo time što su ukazali na želju te stranke da Njemačka napusti NATO. Ako savez sa FDP-om koji Šolc preferira ne uspije, njegovo lijevo orijentisano krilo, a takođe i krilo Zelenih, moglo bi da pogura pregovore sa bivšim komunistima. Dosadašnja ispitivanja javnog mnjenja pokazala su da bi ovaj trio mogao da prikupi većinu.
Ulagači strahuju da bi takva koalicija povećala poreze, povećala birokratiju i vodila prilično nejasnu evropsku politiku nakon godina integracija.
U slučaju da dođe do ovog scenarija, iako su za njega šanse znatno manje nego za koalicije emafor ili Jamajka, euro bi znatno oslabio. Međutim, važno je naglasiti da su pregovori o koaliciji dugotrajan proces u Njemačkoj, a kako nije u pitanju tek prvi izbor vodećih stranaka, reakcija na tržišta tokom izborne noći je malo vjerovatna.
Ostale mogućnosti
Scenario u kojem bi bile CDU/CSU i SPD u praksi je gotovo nezamisliv, jer i jedna i druga preferiraju ulogu koalicionog lidera, odnosno da vode, a ne da budu vođene, tako da kombinatoriku u ovom smislu i njen uticaj na euro ne bi imalo smisla ni razmatrati.
AfD, kakav god rezultat da ostvari, najvjerovatnije neće biti poželjan, a ni potreban partner za formiranje bilo koje koalicije.
U narednim danima vidjećemo put do formiranja njemačke vlade, a svaka informacija o njemu uticaće na kurs jedinstvene evropske valute. U okolnostima u kojima i dolar nakon najnovijih najava federalnih rezervi ima nekoliko razloga za fluktuacije slijedi zanimljiva sedmica kada je ovaj valutni par u pitanju.
