Uz napomenu da su obim i struktura neformalne ekonomije u Crnoj Gori i dalje na visokom nivou, iz resora finansija kažu da u cilju svođenja stope sive ekonomije na najmanju moguću mjeru, kontinuirano razmatraju moguće mehanizme kojima bi se, na adekvatan način, ciljano djelovalo na krucijalne tačke.
Stoga je, kako su kazali, Ministarstvo finansija iniciralo istraživanje sa namjerom utvrđivanja obima i strukture sive ekonomije, odnosno neformalnog zapošljavanja u Crnoj Gori.
Zadatak istraživanja, koje je realizovala istraživačka agencija IPSOS, bio je da se uporedi stopa sive ekonomije u našoj zemlji sa zemljama Evropske unije (EU) i zemljama kandidatima za članstvo u EU, u procentu od BDP-a, da se utvrde pojavni oblici sive ekonomije po djelatnostima i regionima, kao i da se procijeni njen uticaj na konkurentnost u Crnoj Gori.
„Ključni nalaz ovog istraživanja pokazuje da siva ekonomija u Crnoj Gori 2022. godine, u formalnom sektoru, prema anketnom metodu, iznosi 20.6% BDP-a, što predstavlja smanjenje od 3.9 procentnih poena u odnosu na 2014. godinu. Napominjemo da procjene obuhvataju samo dio sive ekonomije koji se odnosi na formalni sektor, budući da su anketirana samo registrovana preduzeća i preduzetnici. U poređenju sa drugim zemljama, gdje je primijenjen isti anketni metod, obim sive ekonomije Crne Gore približan je nivou u Poljskoj i Letoniji, viši je nego u Litvaniji i Estoniji, a niži nego u Rusiji, Ukrajini, Kirgistanu, Moldaviji, Kosovu i Rumuniji“, kazali su iz resora na čijem je čelu Aleksandar Damjanović.
Dodatni oprez, iako je riječ o nešto nižoj stopi u odnosu na 2014. godinu, kako ističu, "zahtijeva uključenost crnogorskih preduzeća u aktivnosti sive ekonomije, koji prema sopstvenom priznanju menadžera, pokazuje da se gotovo svaki deseti privredni subjekat u Crnoj Gori bavi aktivnostima sive ekonomije".
„Nešto niža sklonost ka aktivnostima sive ekonomije posljednjih nekoliko godina uzrokovana je poboljšanjem poslovnog ambijenta i smanjenjem nelojalne konkurencije neformalnog sektora. Relativno dobre ocjene bilježi uspješnost različitih inspekcija - inspekcije rada, Uprave prihoda i carina, kao i tržišne inspekcije, u segmentu detektovanja zaposlenih bez ugovora o radu i drugih oblika neformalnog zapošljavanja i sive ekonomije“, navodi se u saopštenju.
Značajno smanjenje utvrđeno je i u dijelu neformalnog zapošljavanju na tržištu rada, u odnosu na anketnu 2014. godinu.
„Pa je tako udio zaposlenih koji su radili bez plaćenih poreza i doprinosa, sa 22.3% snižen na 15.7%. Ipak, ne ohrabruje podatak da je udio zaposlenih koji primaju dio zarade u gotovini bez plaćanja poreza i doprinosa ostao na istom nivou. Dakle, istraživanje je potkrijepilo tvrdnje da je udio sive ekonomije i dalje na veoma visokom nivou, značajnom višem u odnosu na evropske zemlje, potvrđujući da se u regulisanju oporezivanja rizičnih oblasti i širenju poreskog obuhvata, nalazi ozbiljan poreski potencijal, odnosno da bi propušteni prihodi po ovom osnovu, bili dovoljni da se izbjegne neophodno zaduživanje za tekuću godinu“, navode iz ministarstva.
