"Mjera urušavanja suverene države Crne Gore je dvostruka. Prvi struk je činjenica da najznačajniju instituciju zakonodavne vlasti vodi političar koji baštini ideološku matricu kolaboracionističkih snaga poraženih u Drugom Svjetskom ratu i koji Crnu Goru vidi kao integralni dio Velike Srbije", ocijenio je u intervjuu za Televiziju E Srđa Pavlović professor na kanadskom Univerzitetu Alberta.
Crna Gora je dobila novu Vladu, kojoj u Skupštini podršku daju predstavnici nekadašnjeg proruskog Demokratskog fronta, može li se u takvoj konstalaciji odnosa očekivati najavljivani ubrzani put ka reformama i Evropskoj uniji?
Pavlović: Ja sam skeptičan kada je u pitanju oživljavanje evropskih integracionih procesa u Crnoj Gori, a kamo li nekakvo ubrzanje na tom polju.
Ne smijemo zaboraviti da je nova vlada prvenstveno proizvod pritiska pro-srpskih političkih aktera u Crnoj Gori, uključujući i trenutnog predsjednika države, Jakova Milatovića, visokih zvaničnika Crkve Srbije, te brojnih funkcionera i operativaca vlade Srbije na lidera Pokreta Evropa sad. Bez obzira na sadašnju premijerovu retoriku, vlada kojom on formalno predsjedava je testament snage (političke, finansijske, bezbijednosne, obavještajne, vjerske, i izborne) pomenutih pritiskivača.
Mjera urušavanja suverene države Crne Gore je dvostruka. Prvi struk je činjenica da najznačajniju instituciju zakonodavne vlasti vodi političar koji baštini ideološku matricu kolaboracionističkih snaga poraženih u Drugom Svjetskom ratu i koji Crnu Goru vidi kao integralni dio Velike Srbije. Drugi struk se pokazao one večeri u crnogorskoj skupštini kada je novi mandatar nedvosmisleno demonstrirao ko zaista ima vlast u državi – kada je potpisao listić podrške Andriji Mandiću na njegovoj skupštinskoj klupi.
Imajući na umu ideološka opredjeljenja (ili njihovo potpuno odsustvo) onih koji su izglasali Spajićevu vladu, te njihove decidno iskazane anti-NATO i anti-EU stavove, neuvjerljivo i patetično zvuče sadašnja premijerova i ministarska zaklinjanja na vjernost crnogorskom evro-atlantskom putu pred zvaničnicima EU i Sjedinjenih Američkih Država. Nešto značajnija doza neiskrenosti prati pro-evropske izjave i uvjeravanja koja smo čuli od novoizabranog predsjednika crnogorske skupštine.
Kako gledate na međunarodnu podršku novom predsjedniku Vlade Crne Gore?
Pavlović: Neki od predstavnika diplomatskog kora i zvaničnika EU, zaključno s najnovijom izjavom Miroslava Lajčaka o tome da je “srećan što je Crna Gora dobila snažnu vladu s pro-evropskom agendom”, su počeli da šalju stidljive i neutemeljene, ali ohrabrujuće poruke novom predsjedniku crnogorske vlade. To je ona poslovična politička šargarepa.
Ovakve poruke su, naravno, nezaobilazni elemenat diplomatskog dekora i kurtoazije. One su, takođe, znak da određena nada i uslovno povjerenje u pro-evropski narativ premijera Spajica ipak postoje. Oni postoje uprkos činjenici da Crnu Goru vode strukture koje su iznikle na, i opstaju u okviru anti-zapadnih ideoloških i političkih vizura i platformi.
Za mnoge u Crnoj Gori, ovakva ohrabrenja koja stižu s međunarondih adresa su jasan pokazatelj od ranije dijagnosticiranog političkog autizma Zapada, koji uporno nastavlja da drži oči širom zatvorene kako se ne bi suocio sa sopstvenom odgovornoscu za kreiranje teske politicke situacije u Crnoj Gori. Odgovornost lezi u činjenici da su, uz pomoc ili zahvaljujući nedovoljnoj pažnji i razumijevanju naše situacije od strane politickog Zapada, kleronacionalističke pro-srpske i pro-ruske snage u Crnoj Gori uspostavile gotovo apsolutnu kontrolu nad polugama vlasti.
Vidite li političke snage u Crnoj Gori koje su spremne da se odupru sve većim i jačim uticajima iz vana, naročito ruskom, te uticajima koji dolaze iz susjedne Srbije?
Pavlović: Nadam se da će se u Crnoj Gori konstituisati nova istinski pro-evropska, istinski građanski orijentisana, social-demokratska politička snaga koja neće biti opterećena partijskim nasljeđem iz proteklih tri decenije. Jedino se ovakva snaga može uspješno angažovati na mukotropnom generacijskom restrukturiranju crnogorskog društvenog, ekonomskog, kulturnog, obrazovnog i političkog prostora.
Tokom posljednje tri godine je postalo bolno očigledno da, uprkos neospornim ranijim uspijesima po pitanju obnavljanja državne nezavisnosti i učlanjenja u NATO savez, takozvane stare “suverenističke političke elite” promišljaju budućnost Crne Gore kroz prizmu DPS partitokratije. Zato se bojim da one ne mogu biti efektne na pomenutom generacijskom angažmanu koji nam predstoji, pa je neophodna nova snaga koja nije pod sjenkom prošlih političkih odluka i procesa.
Šta nam govori činjenica da predsjedniku Skupštine koji za sebe kaže da je četnički vojvoda, nije ni uručen posljednji izvještaj Evropske komisije, a na prijemu povodom 117 godina parlamentarizma u Crnoj Gori, osim Turskog, kineskog, ruskog i palestinskog ambasadora niko se nije pojavio?
Pavlović: Vjerujem da se dva događaja trebaju odvojiti. Nedolazak na prijem je jasna poruka, naravno, ali se taj nedolazak može pravdati na više načina i manje je štetan od ovog drugog.
Neuručivanje zvaničnog izvještaja briselske aministracije o Crnoj Gori predsjedniku skupštine ima, osim političke i važnu birokratsku/adminsitrativnu dimenziju. Mislim da je to svojevrsni presedan kojim je poslana snažna i jasna poruka o tome kako evropski partneri vide novog predsjednika crnogorske skupštine – kao političara kojem članstvo Crne Gore u Evropskoj Uniji nije prioritet, a služi mu samo kao narativna poštapalica.
Istovremeno, ovaj potez EU zvaničnika može biti viđen i kao nepromišljen potez cinične političke strukture koja je imala velikog udjela u kreiranju trenutne krize u Crnoj Gori, a sada nastoji da nekako zadrži svoju nekada dominirajuću moralnu poziciju.
Kad se račun svede, ja mislim da je bila greška što taj izvještaj nije završio na stolu Andrije Mandića – to je bila greška za EU, ali i greška za Crnu Goru. Bačen je svojevrsni politički bumerang koji će se, prije ili kasnije, vratiti i građanima Crne Gore i briselskom pošiljaocu.
Ne bi me iznenadilo da vješti politički oportunista, kakav je novi predsjednik crnogorske skupštine, bude uskoro ustvrdio dvije stvari.
Prva, da sada ima konkretan dokaz da EU pokušava da diskrimiše Srbe u Crnoj Gori, jer se s nipodaštavanjem odnosi prema njihovom izabranom političkom predstavniku tako što odbija da mu pošalje zvanični dokument briselske administracije.
Druga, da EU nipodaštava najviši organ zakonodavne vlasti u državi koja je u procesu pridruživanja.
U ideološkom i političkom svemiru u kojem obitavaju novi predsjednik skupštine i njegovo biračko tijelo, ovakav gest Brisela postaje potvrda da EU, u stvari, ne želi Crnu Goru kao članicu jer institucije vode ljudi poput njega.
