Sinoć se sve pojavilo u vidu najava u medijima, a danas je konkretizovano na press konferenciji Demokratske partije socijalista, koja će već u petak predati izmjene zakonskih akata u skupštinsku proceduru.
Nakon prvih reakcija pojedinih partija iz vlasti i opozicije jasno je da podrška izdvajanju Zete iz sastava Glavnog grada Podgorica postoji. No, dok DPS navodi kako novom inicijativom žele održati riječ datu žiteljima Zete, opozicija ih optužuje da se žele ‘riješiti’ tamošnjeg biračkog tijela uoči izbora u Podgorici.
Osamostaljenje je lakše od razgraničenja i egzistiranja
Mnogo bitnije od političkih prepucavanja, ipak, jeste da li Zeta može dobiti održivu jedinicu lokalne samouprave, prevashodno kada su u pitanju finansije, odnosno prihodi.
A to otvara i niz drugih pitanja, recimo baš poput onog da li će Kombinat aluminijuma ostati van granica Zete, kao što je danas izvan teritorije Gradske opštine Golubovci. Za Podgoricu, sigurno je, to neće biti nimalo sporno, no pitanje je da li će tako na situaciju gledati i u Zeti.
U sastavu sadašnje gradske opštine, sa druge strane, nalazi se aerodrom, brojni privredni sadržaji, ali i sjedište Nacionalnog parka “Skadarsko jezero”.
Još jedan realan izazov jeste i formiranje preduzeća čiji bi osnivač trebalo da bude opština, a koja moraju imati obezbijeđeno i finansiranje i infrastukturu, a u znatnom dijelu slučajeva i mehanizaciju.
Kraći put: Već je tako bilo i u slučaju Tuzi
Dok iz Gradske opštine Golubovci poručuju da su izradu studije o opravdanosti teritorijalne promjene ranije proslijedili resornom ministarstvu, Zakon o teritorijalnoj organizaciji predviđa i procedure održavanja konsultativnog referendum. Po svemu sudeći, DPS je odlučila da u tom pogledu izabere kraći put.
Naime, pomenuta partija u skupštinsku će proceduru već u petak uputiti izmjene i Zakona o teritorijalnoj organizaciji i Zakona o Glavnom gradu. Time će u pomenute akte biti unijete odredbe o Opštini Zeta, naseljima u njenom sastavu, te o njihovom izopštavanju iz sastava Podgorice, ali je sigurno da neće baš svi pravnici biti ‘oduševljeni’ načinom na koji bi sve moglo biti završeno.
“Daćemo ta zakonska rješenja na potpis kolegama iz nove parlamentarne većine i Socijaldemokratama”, poručio je poslanik DPS-a Danijel Živković.
Opozicija za, ali vidi skrivene namjere
Potpišu li svi, za usvajanje zakonskih akata postojaće debela većina, tim prije jer su i pojedini opozicioni akteri najavili kako podržavaju uspostavljanje Opštine Zeta.
No, opozicija smatra kako se iza svega ‘skriva’ težnja dijela vladajućih struktura da “pokušaju smanjiti razliku u glasovima uoči izbora u Podgorici”.
Takvog je mišljenja Danilo Šaranović iz Demokrata, ali i Milan Knežević iz Demokratskog fronta, koji je pritom i sam dugo predlagao uspostavljanje samostalne opštine.
“Ulazite u ovaj projekat neiskreno, sa namjerom da onemogućite građane Zete da u oktobru glasaju za gradonačelnika Podgorice, jer vam je više nego jasno koga će Zećani glasati za gradonačelnika”, poručio je on danas kolegama iz DPS-a.
No, sama ideja o teritorijalnoj promjeni ni njemu ni Demokratama nije sporna. Ono što jeste, makar prema Kneževićevom stavu, pitanje je granica potencijalne opštine. Pritom je sigurno i da Knežević neće biti usamljen u insistiranju na toj temi.
Sporne tačke i teži dio posla
Naime, aktuelna granica Gradske opštine Golubovci u Botunu ‘povučena’ je mjesnim putem pored bazena crvenog mulja. Gradskoj opštini tako sada pripada Botun, ali ne i Kombinat aluminijuma.
Baš pitanje kome će pripasti KAP mogla bi biti sporna tačka ukoliko Zeta postane opština i potom dođe do razgraničavanja. Jer, nezavisno od aktuelne situacije, imati KAP znači – imati prihode.
Elem, sa druge strane, istovremeno to znači i imati na svojoj teritoriji jednu od najgorih ekoloških tačaka u državi, i to bazen crvenog mulja zbog čega su, uostalom, prije dvadesetak godina iseljeni svi mještani naselja Velji brijeg kod Botuna.
Priča o crvenom mulju, svakako, ima i drugu dimenziju, a to je ona o mikroelementima koji se koriste u izradi smartfona, računara i televizora.
“Svakako da nećemo podržati nikakvu smanjenu i skraćenu verziju Zete zavisnu od Egalizacionog foda i milostinje Vlade, niti ćemo pristati da industrijska zona KAP-a, servisno skladišna zona na Ćemovskom polju, aerdorom Golubovci, koncesije u koritu Morače, dio Skadarskog jezera, pripadnu bilo kojoj drugoj opštini osim Zeti”, poručio je Knežević.
Naravno, sve što je on naveo upravo su toponimi i sadržaji koji jedinicama lokalne samouprave donose prihode.
Zbog toga je, zapravo, nešto duža istorija bila i iza spora Opštine Tuzi i Glavnog grada Podgorica povodom deponije na Vrelima Ribničkim. Jer, riječ je o odlagalištu na koje se već godinama transportuje otpad iz više crnogorskih opština – uz nadoknadu, razumije se.
Iz tog razloga, u priči o Opštini Zeta, najlakše će biti uspostaviti je na papiru. Ako se to desi, teži dio tek predstoji – počev od formiranja održive opštine u doba kada su lokalne uprave ostale bez nekih od ključnih prihoda od poreza i prireza, preko uspostavljanja preduzeća čiji je osnivač opština, sve do samog razgraničenja.
7
