Opoziciona Socijaldemokratska partija osvojila je najviše glasova u prvom krugu parlamentarnih izbora u Litvaniji i najavila pregovore o formiranju nove vlade sa lijevim strankama.
Time bi u opoziciju otišla koalicija desnog centra, koja je upravljala Litvanijom protekle četiri godine.
U jučerašnjem prvom krugu izbora, Litvanci su birali 70 od 141 poslanika parlamenta po proporcionalnom sistemu. Preostali poslanici biće izabrani u drugom krugu izbora 27. oktobra, u kojem u svakoj od 71 izborne jedinice učestvuju po dva najbolje plasirana kandidata iz prvog kruga.
Poslije prebrojanih 100 odsto glasova u prvom krugu izbora, socijaldemokrate imaju 18 od prvih 70 mandata u parlamentu, a jedan manje ima vladajuća konzervativna stranka Domovinska zajednica premijerke Ingride Šimonite.
Liderka socijaldemokrata Vilija Blinkevičijute izjavila je da će pokušati da formira koaliciju sa Demokratskom unijom, strankom lijevog centra, koja je osvojila osam mjesta u parlamentu. Najavila je uzajamnu podršku kandidatima dvije stranke u drugom krugu izbora.
Ona će se sastati i sa rukovodstvom još jedne stranke lijevog centra, Unije poljoprivrednika i zelenih, koja je dobila šest mandata.
Analitičari navode da pomjeranje ulijevo ne bi značajno promijenilo spoljnu politiku Litvanije.
U parlament su ušle i Nemuno Aušra, novoregistrovana stranka desničarskog političara Remigijusa Žemaitaitisa koja je dobila 14 mjesta, i Liberalna unija, sa sedam poslanika.
Socijaldemokrate su isključile mogućnost saveza sa strankom Žemaitaitisa, koji je prošle godine izbačen iz euroskeptične partije Sloboda i pravda zbog antisemitskih izjava.
Rezultati prvog kruga izbora ukazuju na nastavak trenda da Litvanci svake četiri godine više glasova daju opoziciji.
Vlada Ingride Šimonite, koja je formirana 2020. godine, ostvarila je ekonomske uspjehe, ali je kritikovana zbog uvođenja strogih mjera tokom pandemije korona virusa i zbog priliva migranata. Mnogi su se žalili da vlada nije učinila dovoljno da pomogne preduzećima tokom karantina i da hiljade ljudi nisu imale adekvatan pristup zdravstvenim uslugama.
