Društvo

Odluka u odnosu na Crnu Goru pred Evropskim sudom za ljudska prava

Sud u Strazburu proglasio predstavku Mija Martinovića neprihvatljivom

Evropski sud za ljudska prava u Strazburu („Evropski sud“) donio je odluku u predmetu Mijo Martinović protiv Crne Gore, kojom je predstavku proglasio neprihvatljivom u smislu odredbi člana 35 stav 3 tačka (a) i stav 4 Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda („Konvencija“),saopštila je zastupnica Crne Gore pred Evropskim sudom za ljudska prava Valentina Pavličić.

Sud u Strazburu proglasio predstavku Mija Martinovića neprihvatljivom Foto: Portal Analitika
Portal AnalitikaIzvor

Predstavka je podnijeta zbog zlostavljanja podnosioca predstavke od strane određenog broja pripadnika Specijalne antiterorističke jedinice („SAJ“) u noći 24.10.2015.godine, kada je održan protestni skup opozicione političke koalicije. Nakon prekida skupa, došlo je do nereda na ulicama Glavnog grada Podgorice i većeg broja sukoba između pripadnika policije i okupljenih građana. Vozilo podnosioca predstavke je zaustavljeno od strane policijskih službenika, kom prilikom mu je naređeno da izađe iz vozila sa još dva lica koja su bila s njim. Nakon što su pretreseni od strane policijskih službenika, došlo je do primjene prekomjerne sile od strane više nepoznatih pripadnika SAJ-a koji su bili maskirani. Istovremeno je pričinjena značajna materijalna šteta na njegovom putničkom vozilu. 

U krivičnom postupku koji je uslijedio, dvojica počinilaca su identifikovani nakon priznanja i oglašeni su krivim zbog krivičnog djela mučenja u sticaju sa krivičnim djelom teška tjelesna povreda. Svaki je prvostepeno osuđen na kaznu zatvora od godinu dana i pet mjeseci. Takođe, komandant SAJ-a je pravosnažno osuđen na 5 mjeseci zatvora zbog krivičnog djela pomoć učiniocu posle krivičnog djela. Ostali počinioci su ostali neidentifikovani do danas.

Dana 30.12.2015.godine podnosilac predstavke je zaključio vansudsko poravnanje sa Ministarstvom unutrašnjih poslova na osnovu kojeg mu je isplaćeno 130.000 eura na ime materijalne i nematerijalne štete.

Dana 25.07.2017.godine, nakon podnošenja ustavne žalbe podnosioca predstavke, Ustavni sud Crne Gore je utvrdio povredu člana 3 Konvencije (i materijalnog i procesnog aspekta) i naredio Osnovnom državnom tužilaštvu da sprovede istragu u roku od 3 mjeseca. Ta odluka je objavljena 08.11.2017.godine. U postupku nakon donošenja odluke Ustavnog suda Crne Gore, nadležno Osnovno državno tužilaštvo je preduzimalo određene istražne radnje na koje je ukazano. Međutim, istraga još uvijek nije dala rezultate niti su otkriveni ostali počinioci, pripadnici SAJ-a, za koje se sumnja da su počinili krivično djelo.

Podnosilac predstavke se žalio Evropskom sudu na navodnu povredu materijalnog i procesnog aspekta člana 3 Konvencije, zbog nedostatka djelotvorne, temeljne i nezavisne istrage, kao i na povredu člana 13 Konvencije (pravo na djelotvorni pravni lijek).

Evropski sud je konstatovao da među strankama nije bilo sporno da je u konkretnom slučaju došlo do zlostavljanja podnosioca predstavke. Zastupnica Crne Gore je u ime države izrazila duboko žaljenje zbog predmetnog incidenta, ne sporeći navode iz predstavke u tom dijelu, posebno kod činjenice da je i odlukama Ustavnog suda utvrđena povreda člana 3 Konvencije u oba aspekta. Isti zaključak je donio i Savjet za građansku kontrolu rada policije, kao i Ombudsman. 

Međutim, u odbrani države je navedeno da je podnosilac predstavke izgubio status „žrtve“, imajući u vidu činjenicu da je odlukom Ustavnog suda država eksplicitno priznala povredu člana 3 Konvencije, da je vansudskim poravnanjem podnosiocu predstavke dodijeljen značajan novčani iznos, kao i da istraga nije bila bez rezultata, iako još uvijek nisu otkriveni svi počinioci. 

Evropski sud je ispitivao pritužbe podnosioca predstavke sa stanovišta svoje dobro ustanovljene prakse u vezi sa statusom „žrtve“ u predmetima torture. S tim u vezi, Evropski sud je prvo primijetio da je Ustavni sud izričito utvrdio kršenje i materijalnog i procesnog aspekta člana 3 Konvencije u slučaju podnosioca predstavke, čime je izričito priznata povreda na koju se žalio podnosilac predstavke. Drugo, podnosilac predstavke je postigao nagodbu sa državom i time dobio novčanu naknadu u iznosu od 130.000,00 eura za svu postojeću i buduću štetu vezanu za incident. Konačno, sprovedena istraga je rezultirala identifikovanjem dva direktna počinioca krivičnog djela i njihovom osudom u prvom stepenu, kao i krivičnim gonjenjem i izricanjem kazne komandantu SAJ-a zbog pomaganja počiniocu nakon izvršenja krivičnog djela.

U takvim okolnostima, prema nalaženju Evropskog suda, podnosilac predstavke ne može da tvrdi da i dalje ima status „žrtve“ u smislu člana 34 Konvencije, zbog čega su njegove pritužbe odbačene u skladu sa članom 35 stav 3 tačka (a) i stav 4 Konvencije. Takođe je utvrđeno da su pritužbe podnosioca predstavke u odnosu na član 13 Konvencije očigledno neosnovane, zbog čega je predstavka odbačena i u tom dijelu.

Zbog svega navedenog, Evropski sud je jednoglasno proglasio predstavku kao neprihvatljivu.

Portal Analitika