Kako dalje piše Fortune, na početku rata Ukrajinci su oslobodili Kijev, a kasnije i Harkov, a čak su uspjeli i da potope čuvenu rusku krstaricu Moskva u Crnom moru, koja je ispaljivala navodeće projektile na Ukrajinu. Kremlj se pregrupisao i fokusirao na svoju nadmoćnu artiljeriju pa se rat pretvorio u mljevenje bombardovanjem u kom se sravnjuju gradovi sa zemljom, a žrtve gomilaju.
Ukrajina pak nastavlja da se bori, a njen ministar odbrane Oleksij Reznjikov izrazio je svoju zahvalnost administraciji američkog predsjednika Džoa Bajdena zbog konstantne podrške i okačio 4. jula na američki nacionalni praznik Dan zahvalnosti fotografiju jednog komada američkog teškog naoružanja za koje ukrajinska vlada vjeruje da će promijeniti tok rata.
„Vjerovatno je najbolji primjer ove podrške HIMARS, koji je postao prekretnica na frontu“, napisao je na američkoj društvenoj mreži Tviter tog simboličnog dana Reznjikov. Takva hvala je dosad upućivana samo drugim već provjerenim oružanim sistemima poput dronova tipa Barjaktar TB2.
A šta je HIMARS?
Kako dalje navodi Fortune, američka kompanija za proizvodnju vojne i druge tehnologije Lokid Martin tvorac je sistema HIMARS, što je skraćenica za brzopokretni artiljerijski raketni sistem (HIgh-Mobility Artillery Rocket System). HIMARS može da gađa mete na daljini čak i do 300 kilometara i pomogne ukrajinskim snagama da budu van domašaja ruske artiljerije dok gađaju ruske mete.
Ovaj sistem zahtjeva posadu od jednog vozača, topdžije, i lansirnog komandanta, a može da nosi šest precizno-navodećih raketa, koje mogu da se zamjene novim, ako su vojnici dobro istrenirani, za svega nekoliko minuta. S druge strane, ne kreće se kao tenk već više kao kamioni s prikolicom.
“Takav dizajn omogućava jedinstvenu sposobnost ovom sistemu da ispali projektile i pobjegne, odnosno da naši vojnici, marinci i saveznici na terenu izvrše napad, a zatim se brzo prebace na drugi položaj nakon napada,” napisao je Majkl Vilijamson, potpredsjednik kompanije i generalni menadžer za dizajn projektila i kontrolnih mehanizama u Lokid Martinu, prošle godine na sajtu LinkedIn.
Zahvaljujući svojoj lakoći, HIMARS je takođe lako prenosiv pa može da se koristi na lokacijama do kojih je inače teško doći.
„Ne gubimo rat“
Sistem HIMARS koristi se od 2005. godine i smatra se da je igrao ključnu ulogu u operacijama protiv terorističke grupe „Islamska država“ u Iraku i Siriji.
Penzionisani general poručnik Mark Hertling, bivši komandant američke vojske u Evropi i vojni analitičar, hvali HIMARS kao najbolje dostupno oružje.
“Agilnije je, potrebno je manje treninga za njega, manje je potrebno da se održava i traži manje podrške,” napisao je on krajem maja.
Ovo oružje stiže Ukrajini u trenutku kada je ruski predsjednikVladimir Putinodustao od pokušaja da zauzme cijelu Ukrajinu i prefokusirao se na zauzimanje ukrajinskog istočnog regiona Donbas dio po dio, a ukrajinske pobjede su postale sve ređe i ređe.
“Ne mislim da možemo da kažemo da gubimo rat,” rekao je Oleksij Gončarenko, ukrajinski poslanik za britanski Kanal 4 u prošli ponedjeljak i dodao “Na jugu pokušavamo da pokrenemo kontranapad i vrlo smo efikasni, ali na istoku je situacija mnogo gora.”
Od ruske invazije na Ukrajinu 24. februara Bajdenova administracija tvrdi da je snabdjela Kijev sa pomoći u vrijednosti od 4,6 milijardi dolara kao i da je odobrila pomoć u vrijednosti od još 40 milijardi, a u koju uključuje i četiri M142 HIMARS sistema. Zavisno od toga kako se ocjeni njihova efikasnost na bojišu, dodatni HIMARS sistemi mogu da budu poslati.
Inače, i pre nego što je bilo odobreno njihovo slanje Pentagon je već počeo da ih premješta u Evropu jer je procjenjeno da bi trebalo oko tri nedjelje da se ukrajinske snage istreniraju da ih koriste i održavaju.
“Haubice koje smo već prosljedili Ukrajini imaju domet od oko 30 kilometara,” kazao je Kolin Kal, zamjenik američkog ministra odbrane zadužen za politiku tokom konferencije za štampu prošlog mjeseca.
“HIMARS ima više nego duplo veći domet, što će im omogućiti, čak i sa manjim brojem sistema, veću odstupnicu.” rekao je tada Kal.
Sada kada je HIMARS počeo da se koristi i na terenu, Reznjikov smatra da će ukrajinske snage biti u stanju da strateški bombarduju ruske vojne mete koristeći precizno-navodeće projektile sa veće razdaljine.
