Državna revizorska institucija (DRI) dala je 50 preporuka u reviziji prijedloga zakona o završnom računu državnog budžeta za prošlu godinu, od čega se jedna odnosi na finansijski izvještaj, koji je dobio pozitivno mišljenje sa skretanjem pažnje, a preostale na zakonitost rada, za koju je Ministarstvo finansija dobilo negativno mišljenje.
Na jučerašnjem predstavljanju izvještaja senator dr Milan Dabović je saopštio da zbog manjih korekcija budžetskog rezultata nije potrebno mijenjati prijedlog zakona, jer propusti nijesu materijalno značajni. Ipak, ukazao je da nijesu ispunjeni uslovi za primjenu Zakona o računovodstvu u javnom sektoru (ZORJS) koji bi trebalo da stupi na snagu 1. januara, a kojim se stavljaju van snage članovi Zakona o budžetu i fiskalnoj odgovornosti u vezi računovodstva i završnog računa budžeta.
– U slučaju brisanja ovih članova i izrade završnog računa po odredbama ZORJS doći će do značajnih metodoloških neslaganja između budžetskog deficita koji se procjenjuje godišnjim zakonom o budžetu i deficita koji bi se iskazivao u bilansu uspjeha. Buduća vlada bi zbog toga mogla imati ogromne sistemske probleme koji će zahtijevati značajne intervencije u parlamentu, kada je riječ o izvršavanju budžeta i izvještavanju za iduću godinu – upozorio je Dabović dodajući da i to što Crna Gora još nema precizno evidentiranu državnu imovinu takođe onemogućava primjenu ZORJS.
METODOLOGIJA
Metodologija obračuna budžetskog rezultata je u posljednjih devet godina tri puta promijenjena.
– Da je budžetski rezultat ove godine bio iskazan po metodologiji iz 2014. godine deficit bi iznosio 286,1 milion eura, po metodologiji iz 2018. godine iznosio bi 258,4 miliona, a po najnovijoj iz 2023. godine, 250,3 miliona eura. To znači da je promjenom metodologije smanjen deficit, a ti podaci nijesu više metodološki uporedivi – kazao je Dabović dodajući da oni prevode te obračune kako bi mogli pratiti kretanje deficita.
Dabović je saopštio da je iz opštih prihoda za funkcionisanje Fonda za zdravstvo trebalo izdvojiti 394 miliona, za Fond PIO dodatnih 89 miliona, a za Zavod za zapošljavanje 32,72 miliona eura.
REVIZIJA PRAVILNOSTI
Prijedlog zakona o završnom računu budžeta urađen je bez poreskog završnog računa, iako je on morao prethoditi, odnosno biti dostavljen do kraja marta. Dabović je kazao da su više puta insistirali da im Uprava prihoda i carina (UPC) dostavi taj dokument, što je urađeno tek polovinom jula, zbog čega nije bilo dovoljno vremena za njegovu kontrolu.
Na pitanje novinara zbog čega je ovo četvrto uzastopno negativno mišljenje na pravilnost, iako su ranijih godina za slične probleme davali uslovno, Dabović je kazao da od 2018. godine broj preporuka za reviziju pravilnosti drastično raste od 20, na 44 za 2019, 72 na izvještaj iz 2020, dok je za 2021. godinu bilo 56.
– DRI nema odnos prema subjektu revizije, niti prema licu koje vodi konkretan entitet koji revidirimo. DRI vrši reviziju sistema, prati kontinuitet, devijacije, šta se dešavalo tokom niza godina i pokušava da, kroz preporuke, kanališe sistem u pravom smjeru. Isto se tako moglo postaviti pitanje za finansijsku reviziju, zašto je ove godine pozitivno sa skretanjem pažnje – kazao je Dabović.
PROPUSTI
Revizori su utvrdili da je sa pozicija transfera za socijalnu zaštitu, koji su mandatornog karaktera, preusmjereno skoro 27 miliona eura u korist diskrecionih izdataka, odnosno transfera pojedincima, NVO i javnom sektoru, za usluge i tekuće održavanje i nabavku finansijske imovine, pri čemu su umanjena sredstva rezervi, transfera za socijalnu zaštitu i bruto zarada. DRI je dala preporuku Skupštini da razmotri mogućnost da kroz godišnji zakon o budžetu zabrani preusmjeravanje sa ove pozicije.
Fond PIO i Ministarstvo kapitalnih investicija (MKI) nijesu uplaćivali posebni doprinos za profesionalnu rehabilitaciju i zapošljavanje lica sa invaliditetom, dok Uprava za katastar i državnu imovinu (UKDI), pored ovog poreza, nije isplatila ni poreze i doprinose za oktobar prošle godine niti ih je evidentirala kao neizmirene obaveze u svom izvještaju.
Podaci Ministarstva finansija (MF) pokazuju da je prošle godine obračunata zarada za 2.257 osoba više nego 2019. godine, što, kako se navodi u izvještaju, ne uključuje zarade za zdravstvo, prosvjetu, MUP, Fond za zdravstvo, CANU i Regionalni centar, jer ih MF ne obračunava. Ministarstva ekonomije i finansija, Uprava za kapitalne projekte i UKDI prilikom isplate naknada po konsultantskim i ugovorima o djelu nijesu obezbijedile dokaz da je posao urađen, a po ugovoru o djelu su angažovali lica za sistematizovana radna mjesta i to na period preko pola godine. U UKP bilo je i ugovora u kojima nijesu bili navedeni poslovi koje je angažovano lice trebalo da obavi.
Ministarstvo prosvjete revizorima nije prezentovalo dokumentaciju o namjenskoj potrošnji sredstava za finansiranje vjerskih škola, dok su ministarstva poljoprivrede i zdravlja isplatila preko dva miliona eura privrednim društvima, bez prethodnog mišljenja Agencije za zaštitu konkurencije.
KAPITALNI BUDŽET
Sudeći po izvještaju revizora, kapitalni budžet pratile su i kapitalne greške, imajući u vidu da je za deset aktivnosti za koje je zaključen osnovni ugovor ukupne vrijednosti 43,6 miliona eura, za dodatne radove potrošeno još četiri miliona eura. UKP nije pokrenula bilo kakve aktivnosti radi utvrđivanja odgovornosti za to. Prekoračen je rok završetka radova za četiri projekta za koje nije zaključen aneks. Vlada je zaključkom zadužila načelnika odsjeka Uprave za saobraćaj da potpiše aneks, iako on za to nema ovlašćenje. U okviru programa Razvojni projekti Prijestonice Cetinje isplaćeno je 1,7 miliona eura za izdatke koji nemaju karakter kapitalnih projekata. U Komisiji za ocjenjivanje projekata koji se finansiraju iz kapitalnog budžeta, koju je imenovala Vlada, nije bilo mjesta za predstavnike uprava koje realizuju ove projekte. UKP i Uprava za saobraćaj su na osnovu zaključka Vlade isplatile avanse od skoro sedam miliona eura za devet projekata radi obezbjeđenja likvidnosti izvođačima radova, iako se nije mogao utvrditi osnov ugrožene likvidnosti niti kriterijum za određivanje avansa.
UKDI je formirala Centralnu komisiju za popis imovine, ali bez roka u kojem je popis trebalo da bude završen. Osim toga, nije urađena procjena vrijednosti imovine, dok softver za evidenciju i registar nepokretnosti još nije stavljen u funkciju.
Korekcije u finansijama
DRI je skrenula pažnju da je kod prihoda trebalo uvećati takse za 17,4 hiljade eura, naknade za 3,3 miliona, umanjiti ostale prihode za 3,2 miliona, umanjiti primitke od otplate kredita za 86,7 hiljada i uvećati pozajmice i kredite za tri miliona eura, koji nijesu evidentirani. Trebalo je umanjiti tekuće izdatke za 2,2 miliona, uvećati transfere institucijama, pojedincima, NVO i javnom sektoru za 13,1 milion, umanjiti kapitalne izdatke za 10,6 miliona, otplatu ranijih obaveza za 173 hiljade, nabavku finansijske imovine za 35,7 hiljada eura. U skladu s tim, gotovinski deficit umanjuje se za 51 hiljadu eura na 250,3 miliona. Stanje neizmirenih obaveza umanjuje se za iznos od 88 hiljada, tako da je promjena u dijelu modifikovanog gotovinskog deficita za iznos od 139,1 hiljadu na 220,1 milion eura. Promjene u korišćenju gotovine iznose tri miliona, tako da neto promjena depozita iznosi 353,9 miliona eura.
Vektrine zgrade
Revizori su utvrdili da se poslovni prostori na Rimskom trgu koje koriste tri ministarstva vode kao imovina bivše kompanije Dragana Brkovića Vektre Montenegro, sada u stečaju.
– U postupku revizije se nije moglo utvrditi koji organ vodi evidenciju navedenog poslovnog prostora, zbog čega se DRI uzdržava od mišljenja po ovom pitanju – stoji u izvještaju.
