Više državno tužilaštvo u Bijelom Polju utvrđuje kako je i pod kojim okolnostima bilo moguće da se u strogoj zoni Nacionalnog parka Durmitor, iznad sela Mala Crna Gora, godinama zvanično doznačavaju za sječu stabla smrče, uprkos činjenici da nema jasno definisanih granica na temelju kojih bi sa sigurnošću mogli odrediti gdje počinje državna svojina na tom području.
Toj tužilačkoj instanci predmet je u rad proslijeđen iz Specijalnog državnog tužilaštva kojem se prošle godine obratio mještanin Male Crne Gore nakon što od zvaničnih državnih institucija nije dobio reakciju niti povratnu informaciju na upozorenja da se na terenu Stublinske i Jezičke gore, naročito zone „Ograde“, odvija nezakonita sječa i zloupotreba u koju su, prema njegovim navodima, bila otvoreno umiješana i službena lica.
Iz Višeg državnog tužilaštva u Bijelom Polju je Pobjedi potvrđeno da je otvoren izviđaj u predmetu koji im je proslijeđen iz SDT-a 14. decembra prošle godine, ali da je VDT moralo da šalje urgenciju lokalnoj policiji na Žabljaku da uopšte počne da preduzima radnje u ovom slučaju.
- Postupajući državni tužilac Višeg državnog tužilaštva u Bijelom Polju je aktom od 15. decembra zatražio prikupljanje podataka od ovlašćenih policijskih službenika Uprave policije – Stanice policije Žabljak u vezi sa prikupljanjem obavještenja po krivičnoj prijavi podnijetoj protiv službenih lica u Nacionalnom parku Durmitor. Kako od strane UP Žabljak nijesu dostavljene informacije o postupanju po zahtjevu, postupajući državni tužilac je urgencijom zatražio postupanje i pravovremeno obavještenje – naveo je u odgovorima Pobjedi portparol bjelopoljskog VDT-a Vladan Đalović.
Tek nakon urgencije tužilaštva, policija je počela da prikuplja obavještenja od nadležnih u nacionalnim parkovima, kao i od osoba koje su označene krivičnom prijavom – rendžer i šumski tehničar zaposleni u NP Durmitor.
Prema saznanjima Pobjede, prošle sedmice je šumarska inspekcija ponovo izašla na teren i obišla reon Stublinske i Jezičke gore, ali ne i zonu ,,Ograda“, nakon čega će biti objavljen nalaz sa terena, i kakvo su stanje zatekli, odnosno da li su ispoštovana pravila koja nalaže šumska struka.
Sadržaj prijave
Službenici NP Durmitor, prema navodima podnosioca krivične prijave, zloupotrijebili su položaj time što su kontinuirano doznačavali stabla na državnoj imovini (svojoj rodbini, prijateljima ili sebi) iako su od lokalnog stanovništva bili upozoreni da nije riječ o privatnom zemljištu, već državnoj šumi.
Podnosilac prijave navodi da je paravan za takvo pustošenje bio regularni godišnji plan Nacionalnih parkova na osnovu kojeg je, po zahtjevu lokalnog stanovništva, odobravana sječa do 50 metara kubnih na privatnoj, odnosno 10 kubika u državnoj šumi ako je namijenjena potrebama stanovništva, odnosno ogrijevu.
Prema navodima prijave, razrađena šema zloupotrebe je išla tako da su vlasnici imanja uglavnom u zahtjevu za odobrenje sječe kandidovali parcele tik uz državnu zemlju. Na terenu, doznačena je šuma u sklopu državnog zemljišta, a izvlačena je preko privatnih imanja, čak i pomoću „skidera“, iako bi u nacionalnom parku svaka intervencija trebalo da počiva na animalnoj vuči, odnosno upotrebi konja ili volova.
Upravo da bi potkrijepio tvrdnje o kontinuiranoj korupciji koja je, prema njegovim saznanjima i sumnjama, u srcu zaštićene zone omogućila nesmetanu sječu, podnosilac prijave, čije ime je poznato redakciji, angažovao je i geometre da obave premjer.
Zvanično dobijene rezultate od licencirane firme, koji potvrđuju da su na Jezičkoj gori krčene površine šume smrče iako se katastarski vode na državu, dostavio je tužilaštvu, preciznije Specijalnom državnom tužilaštvu u Podgorici, koje je slučaj proslijedilo vrhovnom tužiocu u Bijelom Polju.
Stopirali primjenu plana
Iz Nacionalnih parkova su na upit Pobjede naveli da je sporna praksa označavanja šume za sječu obustavljena 2021. godine po nalogu šumarske inspekcije zbog neregulisanih granica parcela.
Navedeno je da su iz NP u međuvremenu tražili od Uprave za državnu imovinu i katastar podatke o razgraničenju.
Uprava Nacionalnih parkova podsjetila je da je doznačavanje određene kubikaže za sječu bilo dio procedure prema kojoj je, u skladu sa planom i programom upravljanja i Zakonom o šumama, Javno preduzeće za nacionalne parkove Crne Gore utvrđivalo godišnji plan gazdovanja šumama u privatnoj svojini.
- Ovim planom se vlasnicima šuma u privatnoj svojini odobrava korišćenje šume, pri čemu komisija u zavisnosti od sastava šume, njene vrste, tražene količine, dobnog razreda i površine za svakog vlasnika pojedinačno utvrđuje maksimalne količine za sječu. Dokument se usvaja na organu upravljanja ovog javnog preduzeća, odnosno Upravnom odboru JPNPCG. Na osnovu plana obavlja se žigosanje (doznaka) stabala, a zatim se donose rješenja za sječu drvne mase - naveli su iz NP sadržaj procedure koju je trebalo da ispoštuju prilikom odobrenja zahtjeva za sječu.
Tvrde da je zaveden red
Iz Nacionalnih parkova su naveli da su odmah nakon prijave mještana i informacije da se radi o nelegalnoj aktivnosti slučaj prijavili nadležnoj inspekciji, ali ne preciziraju koje je godine to urađeno.
- Inspektor, službenici Uprave policije i zaposleni u NP Durmitor su izašli na teren i konstatovali da je doznaka i sječa sprovedena u skladu sa Zakonom o šumama, o čemu je od strane inspektora šumarstva sačinjen zapisnik. Imajući u vidu da na terenu nijesu bile vidno obilježene granice između privatne i državne svojine, inspektor za šumarstvo je donio rješenje o prekidu svih radova na doznaci i sječi stabala do obilježavanja granica na terenu - naveli su iz Nacionalnih parkova.
Odgovarajući na pitanje - na koji način je sanirano područje na kojem je obavljena sječa, iz Nacionalnih parkova su precizirali da se postupalo u skladu sa predviđenim mjerama.
- Prema Zakonu o šumama, vlasnici ili korisnici šuma su dužni da, nakon sječe i izvoza drvnih sortimenata iz šume ili nakon sanacije štete u šumi, uspostave šumski red i preduzmu druge mjere, na osnovu stručnih uputstava nadležnog organa. Vlasnici privatnih šuma su nakon izvršene sječe uspostavili šumski red na svojim parcelama - zaključili su iz Javnog preduzeća Nacionalni parkovi.
Za ogrijev dodjeljivali po 10 kubika državne šume
Iz Javnog preduzeća Nacionalni parkovi Crne Gore naveli su da je korišćenje šuma u privatnoj svojini, na području sela Male Crne Gore, posljednji put odobreno 2021. godine na osnovu rješenja nadležnog inspektora.
- Pored odobravanja sječe šume u privatnoj svojini, vrši se i odobravanje sječe šume u državnoj svojini, svake godine, lokalnom stanovništvu za potrebe ogrijeva u količini do 10 metara kubnih po domaćinstvu. Ovo se vrši u skladu sa internom procedurom dodjele ogrijeva lokalnom stanovništvu na ruralnim područjima u nacionalnim parkovima Crne Gore – naveli su iz Nacionalnih parkova.
Crveni i plavi žigovi
Iz Nacionalnih parkova su pojasnili da se, u skladu sa Zakonom o šumama, stabla koja se odrede za sječu, u dijelu panja i na prsnoj visini
označavaju šumskim žigom u plavoj ili crvenoj boji, zavisno od šume u čijem vlasništvu se nalazi i utiskuje se identifikaciona pločica bijele boje.
- Posječeni sortimenti ili debla i panjevi se sa čeone strane označavaju šumskim žigom za prijem drvnih sortimenata, crvenom bojom i identifikacionom pločicom zelene boje. Zavisno o kojoj doznaci stabala se radi, šumskim žigom sa crvenom bojom se označavaju stabla za sječu koja se nalaze u državnoj svojini, a plavom stabla koja se nalaze u privatnoj svojini – naveli su iz NP.
Na pitanje - kako je na jednoj od lokacija, gdje se sumnja da je šuma sječena za privatne potrebe iako se znalo da je na državnoj imovini, bilo moguće da u svega nekoliko metara razdaljine stabla budu označena crvenom i plavom bojom, iz Nacionalnih parkova su i to pravdali slabim markacijama, odnosno nepostojanjem oznaka na terenu.
- Granice parcela na lokaciji Mala Crna Gora nijesu označene na terenu iz tog razloga je i prekinuta svaka doznaka na području u graničnom pojasu između privatne i državne svojine – naveli su iz Nacionalnih parkova.
