Učesnici okruglog stola, koji je u organizaciji ekonomske redakcije STEGA (Strategije za evropsku i građansku Crnu Goru) održan prošle sedmice u Podgorici na temu “Budućnost crnogorskog vinogradarstva sa posebnim osvrtom na Plantaže, kao nosioca razvoja“ usvojili su niz višestruko korisnih zaključaka.
Podsjetimo, predstavnici naučne, akademske i stručne javnosti, državnih organa i privrednih udruženja i vinogradarskog sektora razmotrili su: akciznu politiku i politiku razvoja vinogradarstva u Crnoj Gori, primjenu Fiskalne strategije, Zakona o akcizama, Strategije razvoja vinogradarstva u Crnoj Gori, perspektive i rizike vezani za poslovanje a.d. „Plantaža“…
Polazeći do činjenice da od strane Vlade nijesu prihvaćene sugestije i prijedlozi naučne, stručne i zajednice vinograda, vezane za akciznu politiku i politiku razvoja vinogradarstva u Crnoj Gori, učesnici stručnog skupa saglasni su da bi u Skupštini trebalo da se obezbijedi podrška 27 poslanika kako bi se pokrenula inicijativa da se, saglasno članu 108 Ustava Crne Gore, pokrene interpelacija o radu Vlade u predmetnoj oblasti.
Dalje, zahtijevaju od Vlade Crne Gore da podnese prijedlog izmjene Zakona o akcizama u cilju ukidanja uvedenih akcize na mirna vina, najkasnije do 30. novembra kako bi se isti usvojio u Skupštini Crne Gore prije 31. decembra tekuće godine, tj. prije stupanja na snagu sada važećeg zakonskog rješenja.
Učesnici okruglog stola saglasni su i da bi Vlada Crne Gore svojim dokumentama i radnjama trebala da se obaveže da neće ulaziti u postupak rasprodaje svojih akcija i akcija PIO-a i bivšeg IRF-a u „Plantažama“. Smatraju da time Vlada treba da onemogući da, potencijalno novi vlasnici, izvrše prenamjenu zemljišta u gradsko građevinsko zemljište u cilju dalje prodaje ili izgradnje stambenih kopleksa i drugih građevina.
Jedan od zaključaka je i to da u privrednimdruštvima sa strateškim značajem u kojima država ima većinsko vlasništvo mora biti angažovan profesinalni, a ne partijski menadžment, u cilju očuvanja i unapređenja rada ovih privrednih subjekata. Takođe, i da se propiše obaveznost sticanja licence za članove upravnih i nadzornih odbora, koju bi izdavala Privredna komora Crne Gore.
Učesnici okruglog stola ukazali su tokom sesije da ekonomske mjere koje preduzima Vlada u dijelu uvođenja akciza na mirna vina imaju za posljedicu niz nepovoljnosti koje smanjuju konkurentsku sposobnost crnogorske privrede.
“Ove mjere po turizam kao vodeću privrednu granu, a posebno za vinogradarstvo i „Plantaže“ koje su nosilac razvoja u ovoj oblasti dovode do daljegpovećanja dizblanasa na odnos uvoz/izvoz u Crnoj Gori koji sada, u ukupnom skoru, čini 14% pokrivenosti uvoza izvozom domaćih proizvoda, navodi se u saopštenju.
U Crnoj Gori je, kako podsjećaju, 2017. godine urađena “Reonizacija vinogradarskih područjaCrna Gore”, kojom su definisana vinogradarska područja za gajenje vinove loze, sortiment i enološki postupci u proizvodnji vina.
“Pored toga, selekcionisani su klonovi sorte vranac, unaprijeđena kategorija proizvodnje loznog sadnog materijala. Rađeno je na introdukciji kvalitetnih sorti vinove loze i proučavanjima autohtonih sorti vinove loze (kratošija, vranac, krstač, žižak). Posebna pažnje je poklonjena radu na genetčkim resursima vinove loze koji su dio kulturne i istorijske baštine u Crnoj Gori. Njihovim proučavanjima potvrđeno je da je istorija crnogorskog vinogradarstva zapisana unjenim sortama”, istuču iz redakcije STEGA.
0Kroz ova istraživanja potvrđeno je, kažu, da Crna Gora predstavlja kolijevku vinogradarsta Balkana i trenutno u ovoj oblasti ima veće resurs nego bilo koja država u okruženju.
“Utvrđen je pedigre genetske povezanosti sorti vinove loze koji pokazuje da je struktura pedigrea slicna sa najpoznatijim vinskim regionima, Bordoom, La Riohom I Burgundijom, gdje je jedna sorta baza pedigrea a ukrstajući se sa drugim sortamastvarala je nove sorte. Otkrivene su 51 sorta nepoznata za nauku što predstavlja bazu razvoja vinogradarstva Crne Gore za sljedećih 150 godina”, naveli su oni.
Kako dodaju, ove autohtone sorte predstavljaju bazu za borbu protiv klimatskih promena koje negativno uticu na vinogradarstvo.
“Rezultatima ovih istraživanja Crna Gora ima najmodernije genetske i genomske naučne činjenice za svoje specifično autohtono vinogradarstvo, što je presudno za naučnu, stručnu, razvojnu i marketinšku promociju ove strateške grane crnogorske poljoprivrede”, ukazuju iz STEGA.
Ovi resursi su, kako dodaju. osnova za vinski turizam, imidz Crne Gore u svijetu i proizvodnju specifičnih i tipičnih vina za ovaj region predstavljajuci bazu za turizam na svjetskom nivou.
“Kao najperspektivnija grana poljoprivrede vinogradarstvo i vinarstvo trebaju podsticaj i povećanje površina pod vinogradima pred ulazak u Evropsku Uniju. Vinogradi kao dugogodišnji zasadii predstavljaju ekološki pristup borbe protiv klimatskih promjena sekvestrirajuci ugljenik i sadnja vinograda i dugogodišnjih poljoprivrednih kultura je elemenat borbe protiv klimatskih promjena”, kažu u saopštenju.
Kako napominju, zahvaljujući resursima i vinskom klasteru koga predvode „Plantaže“ sa privatnim proizvođačima vinogradarstvo i vinarstvo mora biti poljoprivredna, turistička i izvozna grana od največeg značaja koja zahtijeva stimulacije, ali i ekspanziju i marketing kao turistički i privredni amblem Crne Gore.
“Nasuprot navedenom, Vlada je Fiskalnom strategijom, predvidjela uvođenje akcize na “mirna vina”, odnosno na sva vina osim pjenušavih na koja je ranije uvedena, od 25 centi po litru bez obzira na kvalitet i cijenu vina.Kako akciza, kao poseban oblik poreza na potrošnju, ulazi u osnovicu obračuna PDV-a, povećanje sa porezom na ovaj iznos bi iznosilo 30,25 centi po litru, a taj rast bi procentualno pratio i povećanje trgovačkih marži za taj proizvod”, napominju.
U obrazloženju ovog predloga u Strategiji je, kako podsjećaju, navedeno da bi bilo neopravdano da na “mirna vina”, koja predstavljaju alkoholno piće i čija upotreba ima negativnu eksternaliju, odnosno štetnost po zdravlje stanovništva, akciza bude nula eura, kada su već uvedene ili povećane akcize na proizvode od šećera, kakaoa i sladoled kao i gaziranu i negaziranu vodu sa dodatkom šećera ili drugih sredstava za zaslađivanje i aromatizaciju i bezalkoholno pivo.
“Ranije, resorno Ministarstvo poljoprivrede upozorilo je da uvođenje akcize za vino od 25 eura na sto litara, što je predloženo Fiskalnom strategijom „neće doprinijeti razvoju poslovanja crnogorskih vinarija, kao i da bi usvajanje ovog dokumenta bilo problematično za dalji razvoj vinskog sektora, sa izvjesnim jačanjem sivog tržišta i nekonkuretnim domaćim brendovima na unutrašnjem tržištu“, navedeno je u saopštenju STEGA.
Resorno ministarstvo je, kako dodaju, smatralo “da bi u cilju razvoja vinogradarstva i proizvodnje vina u Crnoj Gori trebalo da se nađe kompromisno rješenje, s obzirom na to da je ovaj dokument još u fazi javne rasprave.
“Na ovaj način bi se sprovele mjere Vlade Crne Gore, a istovremeno zaštitili proizvođači koji svojim proizvodima na najbolji način predstavljaju svoju državu” tj. da se nađe kompromisno rješenje kako bi se sprovele fiskalne mjere Vlade, a istovremeno zaštitili domaći proizvođači”, ističu oni.
Vlada je, kako ukazuju, uvođenjem ovih akciza, koje bi trebalo stupiti na snagu početkom naredne godine tj. 1. januara, planirala da prihoduje četiri miliona eura godišnje, ali je pritom zanemarila sve negativne efekte ove mjere kroje će se ogledati kroz povećanje cijene koštanja vina, povećanje marže, dodatne troškove i administrativne procedure za male proizvođače, što sve utiče na smanjenje konkuretnosti crnogorskih vina na domaćem i ino tržištu.
Proizvođač bi, dodaju, akcizu plaćao unaprijed prilikom flaširanja (kupovao akciznu markicu), a zatim bi taj trošak prebacivao na trgovce ili ugostitelje, a oni na konačnog kupca.
“Kada su u pitanju ‘Plantaže’ one više od 60% svoje proizvodnje plasiraju na domaće tržište. Treba imati na umu da nijedna država koja ima razvijen vinski sektor, neuporedivo veću proizvodnju i izvoz vina sa svjetskom reputacijom, kao što su: Italija, Španija, Portugalija, Grčka, Austrija, Njemačka, Mađarska, Hrvatska, ne primjenjuje ovakva finansijska opterećenja, tj. akcize na vino su nula eura. Jedna od rijetkih država, velikih proizvođača vina, koja ima akcizu na ovaj proizvod je Francuska, a njena akciza na mirna vina iznosi tri centa po litru”, ističu oni.
Podsjećaju da su u državama iz okruženja, koje se kao i Crna Gora bore za pozicioniranje svojih vina na međunarodnom tržištu, Makedonija, Slovenija, Srbija, akcize na vino su nula eura.
