Rusko tržište akcija je izgubilo oko 20% otkako je dostiglo rekordne vrijednosti u oktobru, rublja je pala na najniži nivo za više od osam mjeseci, a prinosi na ruske 10-godišnje referentne državne obveznice OFZ su u januaru dostigli najviši nivo u skoro šest godina.
Vrijednost ruske imovine pala je i jutros, dok tržišta čekaju sastanak američkog državnog sekretara Antonija Blinkena i ruskog ministra inostranih poslova Sergeja Lavrova u Ženevi kasnije tokom dana.
Uprkos opasnoj geopolitici, ruski zvaničnici kažu da su ekonomske osnove jake i kažu da je nestabilnost rublje privremena.
Pitanje koje se sada otvara je koliko su zdrave ruske finansije i šta bi vlasti mogle da urade da smire tržišta.
Rublja
Centralna banka je pustila rublju da slobodno pluta 2014. godine, nakon talasa zapadnih sankcija koji su uslijedili nakon ruske aneksije Krima od Ukrajine, i pošto je nastojala da zaštiti zlatne i devizne rezerve.
Prema fiskalnom pravilu usvojenom 2017. za jačanje Fonda nacionalnog bogatstva, Rusija kupuje stranu valutu kada su cijene nafte visoke i prodaje kada cijene padnu ispod 44 dolara po barelu, štiteći rublju od promjena cijena nafte.
Rusija je 2020. prodavala valutu, što je pomoglo da se ograniče gubici rublje usred pada cijena nafte, pandemije COVID-19 i geopolitičkih rizika.
Ruska Sberbanka nedavno je saopštila da, pošto cijene nafte i gasa ostaju visoke, vjeruju da je glavni faktor depresijacije rublje geopolitički, a ne osnovni makro indikatori.
Odlivi kapitala
Istorijski visok suficit na tekućem računu Rusije od 120,3 milijarde dolara, što je jednako 7% bruto domaćeg proizvoda, podstaknut visokim cijenama gasa prošle godine, podržava rublju.
Ipak, neto odlivi kapitala su se prošle godine povećali na 72 milijarde dolara, što je najviši nivo od 2014. i porast sa 50,4 milijarde dolara u 2020. godini, što održava lokalnu valutu potcijenjeno i čini je kontinuirano povoljnom za trgovinski bilans.
Inflacija
Iako podržava budžetske prihode, slabija rublja doprinosi inflaciji, koja je ove sedmice dostigla 8,62% na godišnjem nivou, što je duplo više od cilja centralne banke i blizu šestogodišnjih maksimuma.
U nedavnoj procjeni Alfa banke navedeno je da se, s obzirom na veliku volatilnost na ruskim finansijskim tržištima posljednjih dana, povećava mogućnost da centralna banka podigne ključnu stopu za 100 baznih poena, uz procjenu da bi osmo uzastopno povećanje moglo da uslijedi već u februaru i to na 9,5%.
Rezerve i budžet
Ruske zlatne i devizne rezerve su na istorijskom nivou od više od 630 milijardi dolara, što je dovoljno da pokrije 25 mjeseci uvoza ili 490 milijardi dolara ukupnog spoljnog duga Rusije.
Rusija je prošle godine ostvarila budžetski suficit od skoro sedam milijardi dolara, zahvaljujući cijenama energenata i slabe rublje. Likvidna sredstva Fonda nacionalnog bogatstva, odnosno sredstva na računima centralne banke, dostigla su 113,5 milijardi dolara, ili 7,3% BDP-a.
Berza i obveznice
Strani investitori su tokom novembra i decembra prodali 214 milijardi rubalja (2,8 milijardi dolara) trezorskih obveznica OFZ-a, pri čemu je udio stranaca među vlasnicima OFZ-a smanjen za 1,1 procentni poen na 19,5% do kraja godine.
Centralna banka ne može direktno da kupuje OFZ sa tržišta prema postojećim zakonima, ali je ministarstvo finansija saopštilo da bi ruske banke mogle da se umiješaju i povećaju svoje domaće portfelje obveznica.
Američki investitori čine oko trećinu stranih OFZ holdinga, ili manje od državne VTB, druge najveće ruske banke, koja u svom portfelju ima skoro dva biliona rubalja OFZ-a.
Ministarstvo finansija je ove sedmice otkazalo aukcije obveznica zbog velike nestabilnosti, navodeći da im jaka fiskalna pozicija omogućava da se manje zadužuje. Rusija ima nivo duga od 20% BDP-a, što je znatno ispod prosjeka od 60%, koliko taj udio iznosi na tržištima u razvoju.
Rusko tržište akcija je 2,4 puta jeftinije od tržišta u razvoju i skoro pet puta jeftinije od S&P 500, uz prosječne prinose na dividende od 10% i moglo bi da obezbijedi solidne prinose, uz geopolitičku eskalaciju koja nudi atraktivne cijene. Ipak, nivo neizvijesnosti je i dalje veoma visok.
