Svaki konstituent buduće vlade trebalo bi da, prihvatanjem predloženog programskog okvira, ne radi ništa suprotno već isključivo u korist evroatlantske spoljnopolitičke platforme buduće vlade jer je ona postala neodvojivi element nacionalnog interesa Crne Gore, ocijenio je profesor političkih nauka na Univerzitetu Donja Gorica (UDG) Predrag Zenović, ističući da reformski zadaci nekad zahtijevaju i odustajanje od partijskih i ideoloških perspektiva.
Zenović je komentarisao tok pregovora za formiranje nove vlasti u Crnoj Gori. Ocijenio je da je pregovaračka taktika Pokreta Evropa sad, čiji je lider Milojko Spajić najozbiljniji kandidat za mandatara, da se ide ka širem koalicionom bloku koji za cilj ima stabilizovanu većinu, bez mogućnosti da neki njen segment blokira ili ucjenjuje opstanak buduće vlade, ali i odblokiranje procesa imenovanja značajnih pravosudnih funkcija kao preduslova za evropske integracije.
To, smatra Zenović, istovremeno usložnjava pregovore, ali se reflektuje i na dinamiku izbora predsjednika Skupštine. Komentarišući to što je, prema pisanju medija, Spajić tu poziciju namijenio lideru Demokrata Aleksi Bečiću, ali od nje ne odustaje ni Koalicije Za budućnost Crne Gore, Zenović kaže da je mjesto šefa Skupštine, po nekoj ustaljenoj političkoj praksi dvočlanih koalicija, išlo slabijem konstituentu koalicije, što, ističe on, daje ranvotežu u „paketu akcija“ jedne vlasti.
Borba za funkcije
- U konfiguraciji sa dva konstituenta slične jačine taj se problem usložnjava i zavisi od raspodjele akcija na strani izvršne vlasti. Demokratama, odnosno Aleksi Bečiću je ta politička pozicija donijela državničku profilaciju, ali i odnijela neke političke poene jer je Demokrate odvukla od izvršne vlasti koja ipak odlučujuće utiče na kreiranje unutrašnje i spoljne politke. S druge strane, signalima međunarodnih partnera sužava se polje u izvršnoj vlasti za nekadašnji Demokratski front, čime taj savez legitimno traži da svoj politički kapital učvrsti važnom funkcijom u ustavno-političkom sistemu Crne Gore - naglasio je Zenović.
Proces pregovora dodatno usložnjava nezadovoljstvo manjinskih partija ishodom dosadašnjih razgovora sa Spajićem, odnosno idejom da bitne funkcije u izvršnoj vlasti mogu dobiti predstavnici ZBCG. U Hrvatskoj građanskoj inicijativi izričiti su da neće ući u vladu ako u njoj budu predstavnici te koalicije, dok Bošnjačka stranka zahtijeva adekvatnu participaciju u vladi i aktivno učestvovanje po svim državnim pitanjima, shodno ostvarenim šest mandata na izborima.
Zenović kaže da multikulturalna demokratija u tranziciji uvijek teži da se legitimiše i uključivanjem manjinskih naroda u procese vršenja vlasti što je, navodi on, u regionalnom kontekstu već postalo pravilo.
- Međutim, reformski i tansformacioni zadaci koje je vlada stavila kao svoj zacrtani cilj, pored tog principa inkluzije, zahtijevaće nekad i odustajanje od partikularnih partijskih, nacionalnih i ideoloških perspektiva i fokus na opštu dobrobit Crne Gore kao političke zajednice. U toj dilemi je vjerujem dobar dio pregovaračke i strateške pozicije u kojoj se nalazi Spajić - naglasio je naš sagovornik.
Dosljedni Briselu i Vašingtonu
Iz američke ambasade nedavno je saopšteno da u nekadašnjem Frontu ne vidi partnere, a u petak je poručeno da će podršku imati ona vlada čiji su članovi za EU integracije i odnos NATO-a prema Ukrajini. Tim povodom, Zenović kaže da je Crna Gora na svom spoljnopolitičkom kursu dosljedna Briselu i Vašingtonu i ne smatra da će se to u politici sljedeće vlade promijeniti. To je, ističe on, legitimni izbor građana Crne Gore.
- Legitimno je imati političke preference i bliskosti prema subjektima unutar jedne države. Ali koristiti argument nenaklonosti zapadnih ili bilo kojih drugih partnera nije u demokratskom, a ni diplomatskom duhu, ako se polazi od izbora kao izraza slobodno izažene volje i suvereniteta građana. Ipak, jasno je da svaki konstituent buduće vlade trebalo bi da, prihvatanjem predloženog programskog okvira, ne radi ništa suprotno već isključivo u korist evro-atlantskoj spoljnopolitičkoj platformi buduće vlade jer je ona postala neodvojivi element nacionalnog interesa Crne Gore - istakao je Zenović.
Ipak, napominje da je proces evropskih integracija složenije pitanje i odnosi se na reformske procese unutar države i društva.
- Ne vidim nijednog aktera političke scene koji evropske integracije deklarativno dovodi u pitanje iako je pitanje koliko su političke partije istinski spremne da istraju i ostvare rezultate na tom putu. Taj odgovor bi trebalo da da mandatar 44. vlade - zaključio je Zenović.
