Kada je grafen u pitanju, tu se naučna fantastika susreće s naučnim činjenicama. Materijal je 200 puta jači od čelika, a opet tako lagan da se čak i jedna njegova cigla može izbalansirati na vrhu cvijeta. Grafen je prvi čarobni materijal 21. stoljeća i za njega se očekuje da će transformisati svaki aspekt našeg života.
- Ovo je najjači materijal na svijetu i najtanji, savitljiv, rastezljiv, providan i super lagan. Najbolji provodnik električne energije. Ne postoji samo jedna stvar koja ga čini nevjerovatnim, nego sve one zajedno – tvrdi dr Arvind Vijaragavan sa Univerziteta Mančester.
Od kondoma do terapije za liječenje raka, savitljivih ekrana do baterija kojima se u sekundi pune avioni - grafenov potencijal je takoreći bez presedana. Govori se čak i o desalinizaciji, odnosno postupku uklanjanja minerala iz vode.
Teniseri su među prvima profitirali od njega. I Novak Đoković i Endi Marej sada igraju reketima napravljenim od ovog materijala. Debeo pola atoma, grafen je prvi dvodimenzionalni materijal koji je napravio čovjek. Nastao je do grafita, koji je i sam načinjen od slojeva grafena.
Izoliranje samo jednog sloja nije bilo moguće sve do 2004. godine, kada su to učinili naučnici s Univerziteta u Mančesteru, što im je i donijelo Nobelovu nagradu.
- Zamislite da je neki materijal tanak. E sad, u slučaju ovog, to što ste zamislili u glavi je u stvarnosti još milion puta tanje - pojasnio je Vijaragavan.
To je problem zbog kojeg masovna proizvodnja nije moguća za još 10 do 20 godina. Elektroliza je jedna od opcija, kojom bi se joni iz litija pretvarali u grafit, čime bi se slojevi grafena razdvojili. Taj proces je skup, a investitori i dalje oklijevaju da ulazu u nešto što je u začetku.
- Ogroman interes vlada za ovaj materijal. Gdje se svi razbacaju novcem i idejama, mediji pišu o tome i slično. Ali, kada shvatite koliko je izazova, izlazak na tržište čini se kao težak poduhvat - smatra profesor Jan Kinloh sa Univerziteta Mančester.
Trenutno se gradi nacionalni institut za grafen. U njega su Velika Britanija i Evropska unija zajednički uložili 50 miliona funti. Za sada ima samo jednog partnera u sektoru industrije. Ali, s blizu 10.000 patenata već registrovanih u svijetu, potencijal grafena je neupitan. Pitanje je samo kada počinje nova zlatna groznica. (Biznis.ba)
