Svjetlost eksplozije stigla je u utorak do astronoma na Zemlji, iz obližnje galaksije Messier 82 (poznatije i kao M82) udaljene 11,4 miliona svjetlosnih godina. Naravno, zvijezda jeste eksplodirala prije 11,4 miliona godina, ali je svjetlosti trebalo toliko da dođe do nas. To je jedna od najbližih i najsjajnijih supernova koju možemo da pratimo još od 1987. godine, kada je na udaljenosti od samo 168.000 svjetlosnih godina eksplodirala divovska zvijezda.
Najnovija supernova spada u klasu eksplozija 1a koje se događaju u binarnim sistemima sa dvije zvijezde, od kojih je barem jedna bijeli patuljak. Bijeli patuljci su zvijezde u kojima su termonuklearne aktivnosti prestale. Međutim, kada prikupe dovoljno zvjezdanog materijala od svog partnera ili se spoje s drugim bijelim patuljkom, fuzija ponovno kreće i nastaje eksplozija. Takve eksplozije stvaraju uvijek isti vrhunac sjaja, čija snaga (gledano sa Zemlje) zavisi samo o udaljenosti, pa ih astronomi koriste kao „standardne svijeće“ kojima mogu da odrede razdaljinu do njihovih matičnih galaksija. Na osnovu podataka o udaljenostima galaksija, naučnici mogu preciznije da utvrde oblik svemira.Supernova u galaksiji M82 toliko je sjajna, da je otkrivena skromnim 35-centimetarskim teleskopom iz oblačnog Londona 21. januara u osam časova po našem vremenu. Astronom Stiv Fosi sa Koledž univerziteta u Londonu poveo je grupu studenata na redovno posmatranje. Kada se na njihovim ekranima pojavila galaksija M82, koja se naziva i Cigara, Fosi je na njenom rubu primijetio zvijezdu koju ranije nije vidio. Kako bi isključio mogućnost da je riječ o grešci, sa studentima je provjerio podatke na drugom teleskopu, ali su i oni su potvrdili otkriće.
Cigara se nalazi između Velikog i Malog Medvjeda (Ursa Major i Ursa Minor) desno od Sjevernjače, što znači da je vidljiva na našem noćnom nebu.
Sjaj supernove bi trebalo da se poveća u naredne dvije sjednice, tako da će eksplozija konačno postati vidljiva običnim durbinom. Astronomi širom svijeta pratiće i mjeriti porast njena sjaja. Ovakve standardne svijeće imaju ključnu ulogu u otkrivanju misteriozne tamne energije, koja ubrzava širenje svemira.
Foto: tportal.hr
