Ovaj rukopis koji se čuva u Bajnekeovoj bilioteci rijetkih knjiga i rukopisa na Univerzitetu Jejl, zagonetan je u toj mjeri da “Da Vinčijev kod” spram njega izgleda kao najobičnija igrarija: u pitanju je knjiga koju niko ne može da pročita, na jeziku koji ne postoji, ilustrovana slikama biljaka i stvorenja kakvi na našoj planeti nisu viđeni.
U meki pergament i staru slonovaču uvezano je 240 bogato ilustrovanih strana, a ilustracije djeluju kao nešto iz Tolkinovog svijeta vilenjaka, ili pak kao priviđenje koje je bi eventualno imao maštovit pjesnik na teškim drogama: čudne biljke, želatinozna stvorenja, grupa nagih dama blijede kože koje se kupaju u jezeru - ili spuštaju niz vodeni tobogan?
Tokom godina, opsjedala je bezbroj stručnjaka koji su o njoj razvili bezbroj teorija, kako naučnih, tako i onih sasvim otkačenih:
- Moja omiljena teorija je da je u pitanju ilustrovani dnevnik vanzemaljca tinejdžera, greškom zaboravljen na Zemlji - u šali kaže Rej Klemens, kustos Bajnekeove biblioteke.
Šala, međutim, možda i nije na mjestu, jer su neki od najbrilijantnijih umova proveli decenije pokušavajući da dešifruju ovu neveliku knjižicu, veličine prosječnih džepnih izdanja, povezanu u kvalitetni pergament.
Jedan od njih je bio i Amerikanac Vilijam Fridmen, jedan od najvećih kriptografa 20. vijeka i tvorac NSA - institucije koju je tako popularnom učinio Edvard Snouden. On se oko manuskripta trudio čitavih 30 godina, a teorije su se u međuvremenu samo umnožavale.
Jedan penzionisani botaničar nedavno je iznio tvrdnju da su neke od prikazanih biljaka porijeklom iz srednje Amerike, dok je britanski stručnjak za primjenjenu lingvistiku kao senzaciju objavio vijest da mu je pošlo za rukom da prevede 10 riječi.
Jednako brojni su, međutim, i oni koji vjeruju da je u pitanju samo vješt, gotovo savršen i uzuzetno maštovit falsifikat.
Jedno od opštih mjesta istorije falsifikata je, naime, ono kada trgovac rijetkim knjigama “otkriva” neki prethodnio nepoznat rukopis, te je utoliko najsumnjiviji sam Vojnič, Poljak iz Litvanije, koja je u to vrijeme bila dio ruskog carstva.
Rođen 1865, kraće vrijeme je zbog revolucionarnih aktivnosti proveo u Sibiru, a nakon toga je preko Mandžurje pobjegao za London. Tu je otvorio prodavnicu polovnih klnjiga, koja je postala stjecište političkih izbjelica. Među njima je bio i ruski imigrant koji je kasnije uzeo ime Sidni Rejli, a potomstvu je ostao poznat kao avanturista i obavještajac sa nadimkom “Špijunski as”.
Misterija koja ne prestaje da zaokuplja umove
Vojnič je bio čuven upravo po svom “rijetkom daru” da otkrije dotad nepoznate rukopise, a poznato je i da je u svoje vrijeme nabavio veliku količnu pergamenta, kao i da je iz dana provedenih na Moskovskom Univerzitetu raspolagao znanjem iz hemije potrebnim za rekonstruisanje srednjovjekovnih pigmenata i mastila.
Pravi Davinčijev kod našeg doba
Potvrde iz biblioteke njegovog misterioznog prijatelja, obavještajca Sidnija Rejlija, pokazuju, pak, da je u svoje vrijeme u biblioteci Britanskog muzeja proučavao literaturu o drevnim vrstama mastila.
Sve to, međutim, nije dovoljno da potvrdi teoriju o falsifikatu - bar dok ne budu urađene forenzičke analize mastila i pigmenata kojima je rukopis načinjen. Za sad, naime, postoji samo analiza pergamenta pomoću izotopa ugljenika, koja pokazuje da fino obrađena koža potiče iz 15. vijeka.
tekst i foto: blic.rs
