Tora je prvi dio jevrejske biblije (Tanah), dok je Sefer tora pisana na listovima pergamenta koji su međusobno povezani i čine svitak koji se uvija oko dva ukrašena drvena držača.
Tora je, kako objašnjava Alfandari, obično vlasništvo države u kojoj se nalazi i predstavlja dokaz da u njoj postoje Jevreji. Posljednja Tora koja se nalazila u Kotoru, iznešena je iz Crne Gore, kaže Alfandari, prije više od 160 godina, i najvjerovatnije je odnešena u Dubrovnik.
- Običaj je da Tora ostaje u sinagogi do posljednjeg Jevrejina i on ima dužnost da je ponese sa sobom. Ova Tora napisana je 1830. godine u Slovačkoj, a na jug Mađarske je donijela grupa Jevreja koja je u blizini današnjeg Segedina osnovala zajednicu. Predsjednik te zajednice je, gostujući na konferenciji „Mahar“ 24. oktobra u Budvi, odlučio da tu istu Toru sa kojom je počelo širenje njihove zajednice, pokloni Crnoj Gori i Jevrejskoj zajednici u želji da se i naša zajednica uveća - ispričao je Alfandari.
Za potrebe sinagoge, koja je u novembru prošle godine otvorena u prostorijama Jevrejske zajednice u Podgorici, pozajmljena je Tora iz Hrvatske, ali je ubrzo i vraćena.
- Sinagoga u kojoj nema Tore nije sinagoga, to je soba - kaže Alfandari.
Predsjednik Jevrejske zajednice navodi da Sefer Tora sada pripada kulturnom blagu Crne Gore, dok je njen formalni vlasnik Jevreska zajednica.
- Ali zajednica ne može da je otuđi, proda ili da bilo šta drugo sa njom uradi bez dozvole države, jer pripada kulturnom blagu zemlje. Tora se nalazi u sinagogi i tu će i ostati dok bude i jednog Jevrejina ovdje - kaže Jaša Alfandari.
Tora za Jevreje, dodaje on ima veliku vrijednost, jedan je od stubova jevrejske zajednice i simbol postojanja tog naroda na određenoj teritoriji.
- Nije ona neka posebna relikvija, jer Jevreji ne vjeruju u svete relikvije. Ona jednostavno služi da se iz nje svaki dan čita. Za Jevreje Tora ima veliku vrijednost. To je zapravo simbol da postojimo na određenoj teritoriji. Zato se Tora obično vezuje za državu – ističe Alfandari.
Sefer Tora ostaće u sinagogi, koja se nalazi u prostorijama Jevrejske zajednice u Podgorici, a nakon izgradnje nove sinagoge i jevrejskog kulturnog centa biće premještena tamo. Alfandari ističe da bi Ministarstvo kulture uskoro trebalo da je valorizuje i uvrsti u spisak kulturnog blaga Crne Gore.
Gradnja sinagoge, u sklopu koje bi bio izgrađen i jevrejski kulturni centar, trebala je da počne u septembru, ali je Jevrejska zajednica to prolongirala jer nije obezbjeđen sav novac potreban za njeno dovršavanje.
- Dio novca je obezbjeđen, ali je i moje i mišljenje cijele zajednice bilo da sa gradnjom ne počinjemo, dok ne dobijemo sva sredstva koja iziskuje gradnja. Nadam se da ćemo u decembru ili januaru uspijeti da obezbjedimo ostatak novca. Obećanja imamo sa mnogo strana. Očekujem da bi na proljeće trebala da počne gradnja. Projekat je već urađen i sve je spremno da se krene sa izgradnjom, ali mi prosto ne želimo da počnemo da je gradimo pa da stanemo na pola ili da je gradimo na recku - kaže predsjednik Jevrejske zajednice Jaša Alfandari.
Jevrejska zajednica izdala je prije nešto više od mjesec prvi broj časopisa „Almanah“, koji će od sada izlaziti na svaka četiri mjeseca.
- Prvi broj je bio više informativnog, nego kulturnog karaktera. Drugi broj koji izlazi u januaru biće zbirka jevrejske kulture. Pokušaćemo da preko Almanaha stavimo fokus na sve što se tiče Jevreja u domenu kulture, nauke, istorije… Želimo da to postane časopis koji će davati sažetije informacije o Jevrejima u Crnoj Gori, ali i širom svijeta - kaže Jaša Alfandari.
Pobjeda
