Obraćajući se „sveruskoj omladini“, na obrazovnome forumu „Teritorija značenja“ („Территория смыслов“), Lavrov je rekao da saborovanju na Kritu, održanom u drugoj polovini juna, „nije prisustvovalo nekoliko crkava, uključujući Rusku crkvu, zbog činjenice da konačni dokumenti nijesu bili dogovoreni“.
„Pravi razlog neučešća tih crkva je u tome, da nije mali broj onih izvan pravoslavnoga svijeta koji žele unijeti raskol, prije svega koristeći krizu u Ukrajini i antirusku retoriku, a sve zbog toga da bi nanijeli štetu pozicijama Ruske pravoslavne crkve“, tvrdi Lavrov.
Prema njegovim riječima, citira ih „Interfax“, „ukrajinske vlasti koriste situaciju kako bi smanjile uticaj Ruske crkve u Ukrajini i organizovale svoju nezavisnu Pravoslavnu crkvu“.
„Tako nešto neće dozvoliti niti jedna zemlja sa pravoslavnim stanovništvom koja ima samopoštovanje“, kazao je Lavrov i dodao da je „sve ovo razlog za brigu svih nas, za brigu je i vaseljenskoga patrijarha u Carigradu, tj. u Istanbulu“.
Izjava Lavrova je prva reakcija nekoga iz samoga vrha Ruske Federacije povodom krizne situacije u pravoslavnoj vaseljenskoj zajednici nakon Sabora na Kritu, te odluke Sinoda Carigradske patrijaršije, objavljene 15. jula, da je uzeo u proceduru službeno dostavljenu molbu parlamenta Ukrajine da za tamošnju Crkvu izda tomos o autokefalnosti – o čemu je Portal „Antena M“ podrobno izvještavao.
Osim Carigradske, na Kritskome saboru su učestvale delegacije Aleksandrijske, Jerusalimske, Rumunske, Kiparske, Grčke, Albanske, Poljske i Crkve čeških zemalja i Slovačke, te Srpske pravoslavne crkve. Odbile su da učestvuju Ruska, Bugarska, Antiohijska i Gruzijska crkva. Nijesu pozvane autokefalne Američka, te Crnogorska, Ukrajinska (Kijevska patrijaršija) i Makedonska pravoslavna crkva.
Sinod Ruske crkve je 15. jula objavio da ne priznaje svepravoslavnost dokumenata usvojenih na Kritu. Prethodno je, 27. juna, Sinod Antiohijske patrijaršije saopštio da odbačuje status Svetoga i Velikoga Sabora za skup na Kritu, već ga tretira samo kao „pripremno savjetovanje“ budućega Svepravoslavnoga Sabora – čije mjesto i vrijeme održavanja nije ni utvrđeno.
Međutim, ranije tokom ove neđelje, Vladimir Ljegojda, zvaničnik za odnose sa javnošću Moskovske patrijaršije, za „RIA Novosti“ je izjavio da „Ruska crkva namjerava da preduzme korake radi organizovanja Svepravoslavnoga Sabora u Moskvi“. On je naglasio da Ruska crkva „pośeduje mehanizme da uspješno realizuje taj poduhvat“.
Mediji na grčkome jeziku tvrdili su kako je, specijalno dolaskom delegacije Srpske crkve na Krit, poglavar Carigradske patrijaršije, Vartolomej I Arhondonis, „uspio da izigra Ruse“, te ne samo očuva, već navodno „i ojača svoj primat u pravoslavlju“.
Portal „CNN Grčka“, u tekstu naslovljenome „Vartolomej matirao Moskvu u borbi za ’prsten’ vaseljenskoga pravoslavlja“, pisao je kako je „Moskovska patrijaršija planirala da Sabor na Kritu poništi Srpska crkva“, ali su, „uprkos početnim rezervama“, srpski arhijereji došli na Krit.
„Ovaj preokret je od izuzetnoga značaja, jer je cilj Rusije bio da se Sabor transformiše samo u redukovani skup crkvenih jerarhija koje govore grčki jezik“, pisao je „CNN Grčke“, uz napomenu kako je „mitropolit Crne Gore, Amfilohije Radović, član delegacije Patrijaršije Srbije, tokom procedure izrade encikle Sabora, plasirao jasnu izjavu da Sabor ima vaseljenski karakter“.
Uoči Sabora, Amfilohije je za beogradski list „Politika“ saopštio kako, izvjesna, neimenovana, uticajna strana, očekuje „da će naša Crkva doći na zasijedanje i smatraju da je to istorijska uloga Srpske crkve u trenutku kad dolazi do konfrontacije između jelinskih (grčkih) i slovenskih crkava“.
Mitropolit crnogorsko-primorski SPC je, između ostaloga, 3. jula u emisiji „Živa istina“, suprotno ruskome stavu, tvrdio da je na Kritu zaista održan „Sveti i Veliki Sabor“ i da bi „pred Bogom i pred Crkvom bio grijeh da nijesmo (SPC) otišli na Sabor“.
Vladimir Jovanović (antenam.net)
