Ombudsmanovo saopštenje prenosimo bez redakcijskih intervencija:
Zaštitnik ljudskih prava i sloboda Crne Gore okončao je postupanje i donio mišljenje po pritužbi predstavnika političke partije Demokratska Crna Gora (Demokrate). Podsjećamo da su podnosioci pritužbe tražili od Zaštitnika da hitno preduzme mjere iz svoje nadležnosti, sprovede odgovarajući postupak i preporuči predsjedniku Crne Gore da ispoštuje zakon i donese odluku o raspisivanju izbora za izbor odbornika u Skupštini opštine Golbovci i Skupštini opštine Tuzi, kao i odluku o raspisivanju vanrednih izbora za izbor odbornika u Skupštini Glavnog grada. Demokrate smatraju da je predsjednik povrijedio slobode i prava građana i prava političkih subjekata zasnovanih na zakonu.
Nakon završenog postupka po pritužbi Demokratske Crne Gore Zaštitnik u mišljenju zaključuje da nije našao povredu ljudskih prava koja se tiču prava na slobodne izbore, odnosno sprečavanja izražavanja slobodne volje na izborima, jer dužnost raspisivanja pomenutih izbora ne proističe iz važećih propisa.
Logičko i sistematsko tumačenje zakonskih odredbi upućuje na zaključak da se dužnost raspisivanja prvih lokalnih izbora vezuje za novoosnovane jedinice lokalne samouprave, dok je dužnost raspisivanja vanrednih izbora posledično vezana za one jedinice lokalne samouprave u kojima je došlo do stvarnih teritorijalnih promjena, tj. do promjena koje su takvog oblika da dovode u pitanje predstavljanost građana sa određene teritorije u organima tih jedinica lokalne samouprave i ostvarivanje principa predstavničke demokratije na lokalnom nivou. Kada je riječ o opštinama Golubovci i Tuzi, čiji je status promijenjen stupanjem na snagu Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o Glavnom gradu iz 2016. (ZIDZGG), one se, uprkos tome što više nisu "gradske opštine", već "opštine u okviru Glavnog grada" ne mogu smatrati novoosnovanim opštinama, tj. novim jedinicama lokalne samouprave, u smislu čl. 38. Zakona o teritorijalnoj organizaciji Crne Gore, kako to tvrde podnosioci pritužbe.
Naime, iako je, saglasno opredjeljenju da se stvore uslovi za efikasnije i ekonomičnije obavljanje određenih poslova Glavnog grada i omogućavanje učešća građana u vršenju poslova Glavnog grada, krug poslova i nadležnosti ovih opština znatno proširen i ojačana je njihova funkcionalna samostalnost, njihova teritorija nije pretrpjela bilo kakve suštinske promjene.
S druge strane, promjene do kojih je došlo stupanjem na snagu ZIDZGG i Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o teritorijalnoj organizaciji Crne Gore iz 2016. godine, ne samo da nije narušen kontinuitet u teritorijalnom sistemu, već same promjene i novouspostavljeni odnos u funkcionisanju i nadležnostima opština Golubovci i Tuzi i Glavnog grada nisu takve prirode da nameću preispitivanje izborne volje građana/ki, tj. ponovno biranje lokalnih predstavnika u organima ovih posebnih i specifičnih jedinica lokalne samouprave.
Građanke/i sa terirtorija koje čine opštine u okviru Glavnog grada – Golubovci i Tuzi, kao i oni sa terirtorije Glavnog grada Podgorica, koristeći svoje biračko pravo, neposrednim i tajnim glasanjem izabrali su odbornike kao svoje legitimne predstavnike. Mandat ovih odbornika traje, saglasno čl. 5. Zakona o izboru odbornika i poslanika, koji je primarni materijalni propis u ovoj oblasti, do isteka perioda na koji su izabrani, izuzev ako ne nastupi neka od situacija propisanih čl. 15. ovog zakona: prestanak mandata skupštine opštine, raspuštanje skupštine opštine ili prestanak mandata odbornika na osnovu odluke skupštine opštine.
Prema tome, raspisivanje redovnih, odnosno vanrednih izbora za odbornike skupština opština u okviru Glavnog grada (Golubovci i Tuzi) i Skupštine Glavnog grada zbog promjena do kojih je u međuvremenu došlo u njihovoj funkcionalnoj nadležnosti i međusobnom odnosu, ne bi bilo u funkciji zaštite izbornog prava građana/ki. Raspisivanje redovnih, odnosno vanrednih lokalnih izbora bilo bi u izvjesnom smislu i narušavanje ustavom garantovanog prava građana/ki na lokalnu samoupravu, koje podrazumijeva poštovanje zakonom utvrđene izborne dinamike i kontinuitet i stabilnost u radu organa lokalne samouprave.
Zaštitnik je zaključio da su podnosioci pritužbe poistovjetili ustrojstvo i uslove funkcionisanja organa lokalne samouprave, koja su pitanja od značaja za organizaciju vlasti i sljedstveno tome funkcionisanju organa lokalne samouprave koji se mogu regulisati organizacionim propisima, dok se tzv.organskim propisima utvrđuje način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda, kakvi očito jesu izborni zakoni, a čija suština u ovom slučaju nije dovedena u pitanje, niti je pravo propisano ovim zakonima povrijeđeno činjenicom da predsjednik Crne Gore nije raspisao izbore.
Ne sporeći činjenicu da je ovakav način donošenja zakona kojim se vrlo važne oblasti ustavnog i zakonskog uređenja jednostavno preklapaju i narušavaju jedinstveni pravni poredak, Zaštitnik zaključuje da nije našao povredu ljudskih prava koja se tiču prava na slobodne izbore, odnosno sprječavanja izražavanja slobodne volje građana/ki na izborima.
