Piše:
Vladimir Maraš
Organizacija džez festivala na ovim balkanskim prostorima, pa tako i u Crnoj Gori, nije laka rabota. Niti Crna Gora ima džez tradiciju, niti škole, niti jasno definisanu publiku. Ipak, srećom, ima potrebu da bude rame uz rame sa civilizovanim svijetom - makar ona Crna Gora koja je posjetila premijerno organizovan Made in New York Jazz Festival, Montenegro 2016, u junu prošle godine.
Na dvije fantastične lokacije, u amfiteatru na Svetom Stefanu i u atrijumu The Capital Plaza, svirala su neka od najvećih džez imena današnjice - Randy Brecker, George V. Johnson Jr, Edsel Gomez, Essiet Okon Essiet, Robert Bobby Sanabria, Anita Vitale, Leonid &Nick Vintskevich, Yaacov Mayman i mnogi drugi. Priliku da im se ravnopravno pridruže na bini imali su neki poznati regionalni džez izvođači, uključujući crnogorske gitariste Šula Jovovića i Mićka Wes Peruničića. Oba koncerta ispratilo je oko 1.200 posjetilaca. Javni servis je veoma profesionalno napravio audio/video zabilješku festivala na koju se ovih dana može natrčati, ako pratite njihova dva televizijska kanala.
*****
Organizator i partner Made in New York Jazz Festival INC, crnogorska kompanija Rabbit Records, imala je vatreno krštenje u organizovanju ovakvih manifestacija. Uz pomoć mnogobrojnih prijatelja i sponzora, sve je proteklo u najboljem redu. Gosti festivala, neki od njih duže od pola vijeka u muzici i na svjetskim turnejama, bili su iskreni u konstataciji da im je boravak u Crnoj Gori bio jedan od doživljaja koje će sigurno pamtiti.
Da se dobar glas daleko čuje i da je internet najučinkovitiji „oglasni prostor“ potvrđuje najavljeni roster drugog izdanja festivala koji će biti održan 9. i 11. juna tekuće godine. Ako imate braću, sestre, rodbinu, šurnjaje ili snajke kojima je u krvi vrhunski džez ugođaj, obavijestite ih da će u Crnoj Gori u junu svirati Mike Stern, jedan od samo nekoliko živih džez legendi gitare.
Svirao je sa Blood & Sweat and Tears, Brecker Brothers, Miles Davis, Billy Cobham... Riječ je o jednoj od najvećih solo karijera u džez muzici. Godine 1993. magazin Guitar Player proglasio ga je najboljim džez gitaristom na svijetu, a 2007. internacionalni džez festival u Montrealu dodijelio mu je Miles DavisAward, koja ima za cilj legitimisanje umjetnikovog kreativnog džez izraza u kontekstu novog vremena. Svjetski poznati muzički magazin Down Beat ga je 2009. stavio na listu 75 najboljih džez gitarista svih vremena. Valjda je ovo dovoljno da ne propustite naredno izdanje Made in New York Jazz Festivala u Crnoj Gori.
Uz njega, nastupiće ništa manje dobri muzičari tradicionalne ali i moderne njujorške džez scene. Dolazi Jerome Jennings - bubnjevi (Christian McBride trio, Wynton Marsalis, Dee Dee Bridgewater), Alex Blake - bas (Earl Klugh, The Manhattan Transfer, Dizzy Gillespie, Pharoah Sanders, Sonny Rollins), Wayne Escoffery - sax (Grammy nagrađen sa Mingus bendom 2010, Monty Alexander, Herbie Hancock, Ron Carter, Rufus Ried), Sharon Clark - vokal (Smithsonian Jazz Orch., The Richmond and Baltimore Symphony Orch.) i mnogi drugi, uključujući poznate džez izvođače sa balkanskih prostora i iz Crne Gore. Ljubitelji džez muzike žele da čuju ovu ekipu u bilo kom gradu i na bilo kom mjestu na svijetu. Evo ih u Crnoj Gori, pa izvolite.
*****
Koliko smo u Crnoj Gori svjesni proizvoda koji nam dolazi „na noge“ nijesam siguran, ali znam da ćemo jedino kontinuitetom ovakvih sadržaja napraviti razliku, i to onu koja pravi promjenu u odnosu na postojeće stanje i stavlja nas rame uz rame sa velikim evropskim džez festivalima. Volio bih da smo u prilici da pratimo neke džez programe između dva izdanja ovog festivala i imamo neku alternativu u kontinuitetu.
Vjerujem da se pod hitno mora naći način da se džez muzika uvrsti kao ravnopravan predmet od nivoa srednje muzičke škole pa nadalje. Vjerujem da se više pažnje mora posvetiti informacijama iz domena džez muzike u kontekstu ukupnog obrazovnog sistema, počevši od osnovne škole pa nadalje. Crna Gora i dalje nema ni minimalnu Big bend jazz formaciju. Za poređenje, komšijski Big bend RTS nastao je 1948. godine.
*****
Dok se sve ovo nekim čudom ne dogodi, Crna Gora je civilizacijski u džez pelenama. Sa medijskom slikom kakvu imamo i muzičkim programima u ponudi, svadbarski šator je jedina asocijacija na ukupan kulturološki ambijent. Ispašće da sam džez lobista, ali kad kažem ili napišem „džez“, tu podrazumijevam i bluz, fjužn, soul, r'n'b, ali i ozbiljnu muziku, o kojoj kao društvo nemamo elementarna znanja dostojna prosječnog stanovnika Evrope. Za neke mlađe naraštaje, Šopen je vozač Formule jedan. Tako da, hajde da se malo okrenemo sređivanju stvari. Vakat je, ako ne želimo sebe da dovedemo u situaciju da nam se pelene pripune izvan sertifikovanih gabarita. To ne bi valjalo.
