Do pojave “Dinastije Petrović-Njegoš” istoričara Živka Andrijaševića, u izdanju “Narodne knjige” i “Miba buksa”, korišćena je publikacija “Dvovjekovna vlada slavne kuće Petrovića-Njegoša” objavljena davne 1896. godine.
“Dinastija Petrović-Njegoš” je knjiga o istoriji Crne Gore, ali i životima Danila Prvog Petrovića Njegoša (1696-1735), pa Save Petrovića Njegoša (1735-1782), Vasilija Petrovića (1750-1766), Petra Prvog Petrovića Njegoša (Sveti Petar Cetinjski), (1782-1830), Petra Drugog Petrovića Njegoša (1830-1851), knjaza Danila Petrovića (1851-1860) do Nikole Prvog Petrovića (knjaz 1860-1910, kralj 1910-1918).
“Prema porodičnoj tradiciji, Petrovići-Njegoši su porijeklom iz okoline Zenice”, navodi autor.
“Iz Bosne su se njihovi preci preselili ispod planine Njegoš, a odatle su u drugoj polovini 15. vijeka došli pod Njeguše, selo podno Lovćena. Mitropolit Petar kaže da su preci Petrovića-Njegoša napustili Bosnu u vrijeme sultana Bajazita, a i kralj Nikola je tvrdio da su njegovi preci došli iz Bosne nakon propasti srpskog carstva. Tada su se mnoge bosanske porodice, saznavši da postoji osmanski napad, sklonile na teritoriju Dubrovačke republike”.
Ono što se može dokazati istorijskim izvorima, jeste da su preci Petrovića-Njegoša već početkom 1399. živjeli na prostoru između planina Njegoš i Jelovice, kao i da je Đurađ Bogutović prvi poznati predak slavne porodice. Prema dokumentu koji je pronašao istoričar književnosti Risto Kovijanić, Bogutović je pripadao srednje imućnoj bosanskoj vlasteli. Istoričari tvrde da je njegov unuk Herak Herakovič, rodonačelnik Petrovića-Njegoša. Od njega je nastalo bratstvo Herakovići (Erakovići), koje se kasnije podijelilo na Petroviće i Popoviće, a rodonačelnikom grane Petrovića smatra se Petar Kaluđerov.
“Političkim i državničkim djelovanjem na čelu Crne Gore, koje je trajalo 221 godinu, Petrovići-Njegoši su novovjekovna balkanska dinastija sa najdužim periodom vladanja”, ističe Andrijašević.
“Njihova vladavina počinje krajem 17. vijeka, kada se javljaju prvi znaci političke nezavisnosti Crne Gore u odnosu na Osmansko carstvo, a okončava se 1918. s nestankom nezavisne crnogorske države. Sa ovom dinastijom, Crna Gora će izvojevati političku nezavisnost i 1878. dobiti zvanično međunarodno priznanje, višestruko se teritorijalno proširiti, izgraditi državni identitet, formirati institucije državne vlasti, prosvjete i kulture. Stvaranje nezavisne crnogorske države može se smatrati vladarskom misijom dinastije Petrović-Njegoš”.
Slijedeći stanovište da ovu knjigu treba da čine istoriografski portreti vladara Petrović-Njegoš, autor je napravio selekciju znanja i činjenica koje o njima postoje u naučnoj literaturi.
Posebno se bavio političkom prepiskom crnogorskih vladara, iz koje se mogu spoznati nazori vladara, njegove ideje i osobine državničke ličnosti.
“Politički spisi mitropolita Vasilija i Petra Drugog Petrovića ostali su gotovo neiskorišćeni, a ja sam na osnovu njih prikazao karakter njihove vladarske ličnosti”.
Zadatak mladih istoričara
“Dokumentacija o spoljnoj politici Crne Gore u vrijeme kralja Nikole Prvog Petrovića, uglavnom se nalazi u stranim arhivima, gdje je veći broj njegovih neobjavljenih pisama”, ističe Andrijašević.
“Objavljivanje ovih dokumenata kao i rad na monografiji o posljednjem vladaru dinastije Petrović-Njegoš zadatak je crnogorske istoriografije u budućem vremenu”.
Novosti.rs
