Šta se nalazi u dimu od požara i zašto je on štetan po zdravlje?
Dim je rezultat nepotpunog sagorijevanja, a sastoji od sitnih čestica, gasova i vodene pare. Osim gasova kao što su ugljen-monoksid, ugljen-dioksid, sumpor dioksid, oksida azota, iritantnih isparljivih organskih jedinjenja i slično u dimu se nalaze i čestice malog promjera-takozvane praškaste čestice.
Udisanje dima utiče štetno na zdravlje.
U najvećem riziku od udisanja dima su osobe sa hroničnim bolestima srca i/ili pluća i astmom.
Djeca, trudnice i stariji ljudi predstavljaju grupe stanovništva koje su osjetljivije na štetne efekte zagađenja vazduha u odnosu na opštu populaciju.
Koncentracija praškastih čestica u dimu, a naročito onih koje imaju promjer manji od od 2,5 μm, predstavljaju najveći rizik od udisanja zagađenog vazduha po zdravlje.
Pri dužem izlaganju ovim česticama dolazi do pojave i napredovanja kardiovaskularnih i respiratornih oboljenja, povećava se smrtnost od tih bolesti, a dokazano je i da su kancerogene.
Šta možemo učiniti da se zaštitimo?
“Pratite izveštaje i preporuke o kvalitetu vazduha od strane nadležnih službi koje su odgovorne za mjerenje i praćenje kvaliteta vazduha. Ukoliko nema zvaničnih inforamcija o kvalitetu vazduha, oslonite se na zdrav razum – što je lošija vidljivost, to je gore stanje vazduha”, preporučuju u Institutu.
Savjetuju i da, ako vidite i osjećate miris dima, to svakako nisu uslovi za boravak vani, bavljenje fizičkom aktivnošću ili izvođenje djece vani, pa stoga preporučuju izbjegavanje ovih aktivnosti, naročito za osjetljive grupe stanovništva.
“Za vrijeme epizoda povećanog zagađenja vazduha preporučuje se boravak u zatvorenom prostoru, sa zatvorenim vratima i prozorima, kako bi se zadržao svježi vazduh unutar prostorija. Koristite, ukoliko imate na raspolaganju klima uređaje, vodeći računa da su filteri za vazduh uredno očišćeni”, savjetuju iz Instituta.
Izbjegavajte korišćenje bilo čega što gori u zatvorenim prostorijama kao što su šporeti na plin i slično.
“Izbjegavajte prženje ili pečenje hrane, usisavanje i korišćenje boja, rastvarača ili drugih isparljivih materija u prostorijama. Nemojte pušiti jer to dodatno zagađuje vaša pluća i šteti zdavlju ljudi oko vas. Ako imate astmu ili neko drugo hronično oboljenje, redovno uzimajte ljekove u skladu sa preporukama ljekara. Ukoliko se simptomi pogoršaju, kontaktirajte/posjetite svog izabranog ljekara. Ukoliko imate simptome bolesti srca i/ili pluća koji mogu biti povezani sa udisanjem dima kao što su kašljanje, otežano disanje, stezanje i bol u grudima, lupanje srca, mučninu, neuobičajen zamor ili vrtoglavicu, obratite se svom izabranom ljekaru ili službi hitne medicinske pomoći”, navodi se u preporukama.
U cilju zaštite zdravlja stanovništva preporučuje se otkazivanje prethodno organizovanih događaja na otvorenom kao što su koncerti, sportski događaji na otvorenom i slično za vrijeme trajanja epizoda zagađenja.
