Piše: Marija Ivanović
Južnjački gotski roman „The Beguiled“ Tomasa Kalinana jedno je od omiljenih djela Stivena Kinga. Majstor strave kaže da ovo djelo mora da opčini i užasne čitaoce hororom koji se odvija u zaboravljenoj školi za mlade dame 1864. godine u Virdžiniji, za vrijeme Američkog građanskog rata. Filmski prozor u ovu gotsku pripovijest odškrinuo je režiser Don Sigel, u čijem istoimenom filmu iz 1971. igraju Klint Istvud i Džeraldina Pejdž.
Sigelov „The Beguiled“ ima mnogo naivnih režiserskih rješenja i spetljanih momenata, ali jeste uspio da intrigira prikazujući buđenje potisnute seksualnosti, životinjske ljubomore i nesigurnosti u klaustrofobičnoj gotskoj kući.
Međutim, moraćete da zaboravite Sigelovu uznemirujuću viziju i Kingovu preporuku ako planirate da iole uživate u ovogodišnjoj adaptaciji u režiji Sofije Kopole. Ukoliko to ne učinite, apsolutno vam neće biti jasno kako je druga žena nagrađena za režiju u dugoj istoriji Kanskog festivala (!), uspjela da pretvori „The Beguiled“ u zalogajčić za puritance.
Vojnik i žene
Oba filma počinju susretom dvanaestogodišnje Ejmi i ranjenog vojnika Unije, kaplara Džona Mekburnija (Istvud / Kolin Farel). Djevojčica pohađa južnjačku školu koja, logično, drži stranu vojnika Konfederacije, ali ne može da ga ostavi da umre, iako je neprijatelj. Pomaže Mekburniju da se skloni u kuću, gdje ih dočekuju upravnica Marta (Nikol Kidman), profesorica Edvina (Kirsten Danst) i ostale učenice.
Mekburni je ranjiv, ponizan i vrlo blagoglagoljiv. Brzo uspijeva da očara usamljene i gotovo zaboravljene žene, djevojke i djevojčice koje zbog rata odavno nijesu bile u blizini nekog muškarca. Uskoro počinju da mu jedu iz ruke, sve do jedne noći kada se razotkriva Mekburnijeva igra na nekoliko „frontova“...
Gotska atmosfera
Kopola je naglasila da „The Beguiled“ nije rimejk Sigelovog filma, već nova adaptacija Kalinanovog djela. Ipak, to nije oslobodilo, niti može da oslobodi njen film od poređenja sa ostvarenjem iz 1971. godine. Naravno, Sigelovi nespretni režiserski postupci apsolutno ne mogu da se uporede sa Kopolinim pažljivim građenjem gotske atmosfere i mnogo suptilnijim vizuelnim rješenjima.
Njen „The Beguiled“ je vizuelna bombona koja se mnogo više oslanja na trudne tišine likova i zlokobno tiho okruženje. Lišen je i glupavo riješenih flešbekova koji prikazuju prošlost protagonista, objašnjavajući njihove motivacije. U prvom dijelu sporogorećeg filma uživanje je pratiti kako ispod lica protagonista sijevaju pritajene želje koje čekaju pravi momenat da budu oslobođene.
Međutim, glavni problem Kopolinog filma izbija na površinu tek u posljednjoj trećini, kada dolazi do razotkrivanja Mekburnijeve igre. Postaje jasno da režiserka nije odabrala drugačiji način da prikaže tabu teme romana / prve adaptacije, već je odlučila da ih potpuno zanemari!
Iz filma je izbačen veoma važan lik - jedina Afroamerikanka koja, pritom, drži stranu Konfederacije, iako se Unija zalaže za ukidanje ropstva. Ne pominju se incest, strah od silovanja, pedofilija, lezbejski odnos... Nema nijednog sličnog motiva koji je, iako smotano umetnut, pojačao osjećaj jeze i stvorio veliku dilemu: ko je u ovom filmu opčinjen (beguiled) – zavodljivi muškarac ili opasno ljubomorne žene?
Amputacija suštine
I sve je nekako shvatljivo i prihvatljivo, ali nije Kopolina odluka da „preleti“ i zbrza amputaciju Mekburnijeve noge – simbolične kastracije kojom je kažnjen za grijehe svih muškaraca. Režiserka je ovako amputirala suštinu Kalinanovog romana i učinila da njen prelijepo snimljeni film djeluje mnogo besmislenije od Sigelovog „grešnog“ ostvarenja.
U njegovom filmu, zahvaljujući izražajnoj glumi Džeraldine Pejdž, sasvim je jasno da ovo može da bude čin osvete zbog toga što kaplar nije došao u njen krevet, a gledaocima opet ostaje dilema da je to stvarno učinila za njegovo dobro. Samo razmišljanje o njenoj motivaciji stvara omanji pakao u glavi i čini stari „The Beguiled“ nezaboravnim iskustvom.
Na kraju Kopolinog ostvarenja za čiju je režiju, ponavljamo, dobila istorijsko priznanje u Kanu (!), gledaoci nemaju pojma ko su ljudi sa kojima su proveli 93 minuta. Režiserka je sjajno ukrotila protagoniste i ostavila njihove animalne nagone da pulsiraju ispod površine, a onda je prokockala šansu da „zakuca“ u završnici.
Na kraju nas je ostavila sa filmom koji je manje zanimljiv nego dupli čas francuskog i šivenja kod gospođice Edvine. Ako je ovo dobar primjer feminističkog filma, treba ga što prije ugušiti na velikom platnu – za dobro feminizma.
Ocjena: 5,5/10
Režija: Sofija Kopola Uloge: Kolin Farel, Nikol Kidman, Kirsten Danst, El Faning, Una Lorens, Ema Hauard Trajanje: 93 min
FOTO: imdb.com
