Prema podacima Svjetske zdravstvene organizacije (SZO), sa 17 smrtnih slučajevana 100.000 stanovnika, naša država se nalazila u gornjoj polovini evropske rang-liste zemalja prema vrijednosti opšte stope suicida. U periodu od 2011. do 2015. samoubistvo su izvršila čak 743 lica.
Najveći broj samoubistava zabilježen je u gradovima na području nadležnosti Centra bezbjednosti Podgorica sa pripadajućim odjeljenjima bezbjednosti Podgorica, Kolašin, Cetinje i Danilovgrad, a zatim u Nikšiću, Šavniku i Plužinama.
Suicid se najčešće izvrašava vješanjem i upotrebom vatrenog oružja. Sudeći prema statistici, najviše osoba oduzme sebi život u starosnoj dobi preko 60 godina. U 2013. godini 18,7 odsto osoba koje su sebi oduzele život bile su starosti između 20 i 40 godina, 35 odsto između 40 i 60 godina, a 45 odsto bile su osobe preko 60 godina.
Prema riječima psihologa Marka Đurića svaki slučaj suicida je priča za sebe, a neki od glavnih razloga koji se navode su depresija, psihotični poremećaji, poremećaja ličnosti, kao i kod zavisnika od psihoaktivnih supstanci. On kaže da osoba može izvršiti i samoubistvo kada je pod jakim stresom.
“Sve zavisi od osobe do osobe. Postoje i situacioni faktori kada je na primjer osoba žrtva nasilja, ili kada je žrtva grupe ljudi, kao što se može desiti sa tinejdžerima u školama. Nužno je da svi mi kao ljudi obratimo pažnju na sebe i jedni na druge. Ako primijetimo kod nekog povlačenje, tugu, impulsivnost, nervozu, poremećaj sna ili apetita sve je to nešto što pali lampicu i ukazuje na neku opasnost. To je znak da treba da razgovaramo. Mi smo takvi kao narod, teško izražavamo osjećanja i nama fali malo emocionalne edukacije. Treba da se upoznamo sa emocijama, jer se priča o tome doživljava kao slabost. Ipak, emocije su normalna stvar i lice treba da traži pomoć kada osjeti da mu je potrebna”, kaže Đurić.
Objašnjava da posebnu pažnju treba posvetiti adolescentima jer oni nekada jako teško prevazilaze probleme, ali i na starije.
“Ljude treba edukovati. Psihička stanja mogu da se riješe, to su problemi koji mogu da se riješe, samoubistvo naravno da nije rješenje. Razgovor je nekada sve što treba, ali kod nas postoji veliki problem što mi ne pričamo, a trebalo bi”, smatra Đurić.
Psihijatar Marina Roganović pojašnjava da su pokušaji samoubistava pozivi u pomoć, kao i bijeg iz neke nepodnošljive situacije i olakšanje od bola, bilo da je u pitanju psihički, psihološki ili somatski, odnosno fizički.
“Pojava psihičkih oboljenja i simptoma je veoma povezana sa suicidom ili samoubistvom pa se on javlja kod depresivnih osoba u 15 odsto slučajeva, kod bolesti zavisnosti čak 20 odsto, kod postporođajnih psihoza, šizofrenije i kod graničnih poremećaja ličnosti pet do 10 odsto. Među alkoholičarima je 20 odsto onih koji su bar jednom pokušali samoubistvo”, priča Roganovićeva, dodajući da je suicid u poslednje vrijeme prisutan i kod mladih osoba koje imaju problema sa depresijom ili koriste psihoaktivne supstance.
Ona navodi da muškarci najčešće pokušavaju ili izvršavaju suicid oko 45. godine, a žene u periodu od 55. do 65. godine.
“Žene tri do četiri puta češće pokušavaju samoubistvo, dok muškarci dva do tri puta češće realizuju samoubistvo. Dakle, kod muškaraca imamo češće izvršen suicid dok je kod žena to više u pokušaju”, objašnjava Roganović.
Loša socio-ekonomska situacija jedan je od najčešćih uzroka samoubistava.
