Pedesetih i šezdesetih godina prošlog vijeka, tokom zlatnog doba evropskog filma, niz režisera iz Italije i Francuske stvorio je djela koja se i dan-danas smatraju klasicima. Teško je rangirati i nezahvalno je upoređivati ove filmske autore, ali nije toliko teško odabrati jedan naslov i režisera koji ih sve spaja. Logičan izbor je „Osam i po“ u režiji Federika Felinija - film o filmu, zapravo film o režiseru i njegovom stvaranju.
Felini je autor koji je progutao i promijenio italijansku filmsku umjetnost mnogim djelima, ali na njegovo famozno „polovično“ remek-djelo iz 1963. godine morate da obratite posebnu pažnju.
Ispitivanje uma
Prije filma „Osam i po“, koji je premijerno prikazan 14. februara u Italiji, Felini je snimio šest dugometražnih, dva kratka (u sklopu omnibusa) i jedno ostvarenje u saradnji sa velikim Albertom Latuadom. Režiser je smatrao da je konačni naslov apsolutno adekvatan, budući da je ovaj film njegovih matematičkih „osam i po“ zbog toga što su njegova tri posljednja ostvarenja bila polovična djela.
„Osam i po“ predstavlja specifično istraživanje uma režisera Gvida, kog fenomenalno igra Marčelo Mastrojani, pa nije čudan zaključak gledalaca i kritičara koji smatraju da je Felini naslikao sebe. Ako se Mastrojani silovito borio sa samim sobom da napravi naučno-fantastični film, možda možemo da zaključimo i da je Felini imao dilema snimajući ostvarenja „La strada“ i „La dolce vita“, koji su stigli nekoliko godina ranije.
Bolno i smiješno
„Zapamti, ovo je komedija.“ Istoričari filma tvrde da je Felini gledao u ovu rečenicu svakog dana, osmišljavajući i snimajući kadrove „polovičnog“ autobiografskog ostvarenja. Poslije premijere u Italiji i nekoliko projekcija u drugim većim gradovima Evrope i Amerike, većina gledalaca napustila je sale ne shvativši što su to upravo pogledali. Ipak, Felinijev film je već tada počeo da kupi simpatije. Baš taj čudnjikavi miks realnosti i fantazija kroz koje prolazi Gvido, natjerali su tu istu publiku da se vrati filmu i odgovori na pitanje - što je ovdje realnost, a što nije!
- Bio sam uvjeren da su moje ideje čiste. Zaista sam želio da napravim iskren film, bez pretjeranog dotjerivanja. Mislio sam da je ono što sam želio da kažem ovim filmom zapravo veoma jednostavno i da će svi razumjeti – duma Felinijev junak Gvido, režiser naučno-fantastičnog filma, istražujući sopstvena ograničenja.
Limiti na njegovom licu možda ni bi bili ni najmanje upečatljivi da Mastrojani jednostavno nije bio glumački majstor! Na momente, ta očigledna Felinijeva projekcija u Gvida/Mastrojanija, istovremeno je i bolna koliko i smiješna. Možda je upravo zbog toga Felini morao da ubjeđuje samog sebe da snima komediju, a ne dramu...
Zbrkani život
Pored maestralnog Mastrojanija ne smije da se zaboravi ni fotografija Đanija di Venanca, a naročito kostimografija Pjera Gerardija koji je osvojio Oskara u ovoj kategoriji. Već na samom početku bilo je sasvim jasno da ćemo biti svjedoci djelića Felinijeve filmske magije, koja se do tada samo nazirala. Vizuelna magija u crno-bijeloj varijanti uspjela je da oboji prilično konfuzan scenario.
Ako ostavimo po strani glavni zaplet, vidjećemo da je suština Felinijevog filma prikaz svih problema sa kojima se suočava režiser, ali i načina na koji može da ih pobijedi. U tom smislu, „Osam i po“ jeste djelo koje je uspjelo da zgazi sve intelektualne igre do tada viđene. I zbog toga nije čudna Felinijeva odluka da se pozabavi filmom koji igra oko njemu vrlo dobro znanog subjekta - samog režisera.
Ova nestvarna ekskurzija režisera koji stvara djelo, u kom kao elemente koristi detalje iz sopstvenog zbrkanog života, jeste filmski put koji se mora osjetiti.
L. MURSELJEVIĆ
FOTO: lauravandevorst.wordpress.com / filmes.film-cine.com / monrowemagazine.com / fetch.fm / theredlist.com
