Zamislite svečanu paradu u Podgorici koju predvodi starinska mašina kamioneta domaće proizvodnje, dok se na njemu stiskaju tim ritmičkih gimnastičarki, skijaš i policajac - najbolji atletičar Crne Gore...
Simbol snage
Podgoričani znaju da njeguju i neke banalne uspomene. Ma, sigurno nijeste čuli za neki drugi grad u kom se sa sjetom govorilo o rušenju jedne benzinske stanice! Upravo kod jedne takve, na kraju Ulice slobode i ispod južne tribine stadiona, završavale su se povorke najsvečanijih dana u Titogradu. Prvomajski defile bio je poseban: rijeka mladosti i radnog naroda slivala se sa Trga Ivana Milutinovića, današnjeg Trga nezavisnosti, niz glavnu ulicu...
Prvog maja 1960. godine bilo je logično i ispravno da umjesto neke nabudžene limuzine povorku predvodi - radnički kamion. Jeste li čuli za „Pragu“? Za veliku, moćnu i izdržljivu mašineriju, zvijezdu svih radnih akcija i fabričkih pogona, simbol neimara drumova koji su tih godina uvezivali Jugoslaviju... „Praga“ je bila češka firma po čijoj je licenci čuvena fabrika u Mariboru (Tovarna avtomobilov in motorjev) proizvodila taj simbol snage, pregalaštva, istrajnosti radničke klase. Toliko moćna, da „kipa“ jedan cijeli olimpijski tim!
Atletska zvijezda
O ideološkoj svijesti radnog naroda najbolje svjedoči to, da su za Prvi maj, praznik rada, u posebnom fokusu bili sportisti. Za zemlju koja je u to vrijeme branila pozicije amaterizma, talenti i najbolji sportisti bili su dio šireg sistema, u kom im je profesionalni angažman bio obezbijeđen u najboljim titogratskim firmama, fabrikama ili državnim institucijama.
Ključna figura bio je korpulentni mladić sa jugoslovenskom zastavom u ruci, figura antičkog kolosa - i markantni lik poput onih sa sovjetskih propagandnih postera! Vojo Vračar, ime koje i dan-danas dobro pamte u Podgorici, tada velika atletska zvijezda Jugoslavije... Pojava toliko impozantna, da se nije mogla ignorisati i zaboraviti.
Na već pomalo oronulom kamionu Vojo je, u stavu mirno, stiskao čvrsto tešku zastavu - i u satima dugom defileu potrudio se da ostavi utisak stamenosti, istrajnosti, neprolaznih vrijednosti. Iz današnje perspektive, najlakše je to posmatrati sa dozom ironije - kroz kolektivno promašene i iznevjerene ideale jedne, sada već potpuno izblijedjele zastave...
Pamćenje i borba
Oni malo temeljniji zaključiće da Vojo nikad nije iznevjerio taj Prvi maj. Jer njegovi rekordi u bacačkim disciplinama atletike bili su aktuelni decenijama u Crnoj Gori. Ti rezultati u olimpijskim disciplinama nedostižni su za veliku većinu takmičara koji stasavaju u boljim uslovima u novom vijeku... Vojo Vračar je, konačno, legenda Podgorice, jer je u decenijama koje su uslijedile ostvario besprijekornu karijeru u policiji svog grada.
Ime Voja Vračara sada nosi jedno od najbitnijih i najmasovnijih atletskih takmičenja u državi. I dan-danas, nakon više od decenije od smrti, kada je stasitog starca izdalo srce u talasima Jadrana, blista prvomajska slika onog mladića sa zastavom u rukama, na krovu radničkog kamiona... Za jedan takav Prvi maj, rijeke nasmijane radne mladosti što brine i čuva zalog ljepše budućnosti, vrijedi se boriti. I vrijedi pamtiti...
Stojan STAMENIĆ
FOTO: FB stranica Uspomene stare Podgorice
