Okrugli sto ''Crnogorska 1918.'' povodom obilježavanja 100 godina od Podgoričke skupštine, održan je danas u podgoričkom hotelu Hilton.
Događaj je održan radi višedimenzionalnog vrjednovanja kako bi se izašlo iz višedecenijske balkanske laži. Godina 1918. bila je zvanični kraj ali i nezvanički početak onoga, što Crna Gora danas predstavlja, a na tu temu skup je govorom otvorio Dragutin Papović.
''U slučaju Crne Gore promjena uređenja se odnosila na to da će Crna Gora biti jedna od ravnopravnih i federalnih jedinica nove i socijalističke Jugoslavije. Zato i treba ukinuti odluke koje su Crnu Goru u međuratnom periodu učinjele podčinjenom državnom sistemu kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca. Zbog toga su Komunistička partija i Narodnooslobodilački pokret smatrali da treba osuditi i poništiti odluku Podgoričke skupštine jer su Crnu Goru pripojile Srbiji a Crnogorcima uskratili pravo da se slobodno izjasne o svojoj nacionalnosti. Godine 1941. istaknuto je da je crnogorsko državno pitanje 1918. loše rješeno i da treba obnoviti crnogorsku državnost u okviru jugoslovenske federacje. Smatrali su da su odluke Podgoričke skupštine potrošene i kompromitovane lošim državnim i ekonomskim tretmanom Crne Gore'', kazao je Papović.
On je dodao da je ideja Podgoričke skupštine dodatno je kompromitovana tokom rata 1941 - 1945. jer su glavni protagonisti ove ideje u Crnoj Gori uglavnom bili četnički kolaboracionisti i profašisti.
''Komunistička štampa u Crnoj Gori je na početku rata imala zadatak da definiše karatker Podgoričke skupštine kako bi stovrila svijest kod građana o neophodnost ponovnog definisanja statusa državne Crne Gore. Tako je u jednom članku Narodne borbe 1941. navedeno da su crnogorski komunisti godinama tražili ravnopravnost crnogorskog naroda. U sklopu propagande protiv crnogorsko-četničkog tabora, crnogorski komunisti su govorili da su to isti ljudi koji su 1918. na poziv beogradske gospode odrubili na stotine glava i bacili crnogorski narod na koljena. Zatim u tekstovima iz komunističke štampe se navodi da su četnički rukovodioci iste stalne palikuće koji su htjeli da opet pale kuće podignute na zgradištima 1918. da opet ubijaju sinove očeva koje su tada ubili'', istakao je Papović.
On je naglasio da je za crnogorske komuniste Podgorička skupština bila metafora za zlo.
''Za crnogorske komuniste Podgorička skupština je bila metafora za zlo, pa se o jačanju četničkog pokreta u Crnoj Gori u jednom tekstu naveli ''povampirili se kuga i kolera iz 1918.''. Za promotera ovakve politike KP JU je proglasila cjelokupno četničko rukovodstvo kojima je pored teških riječi na račun njihove kolaboracionističke politike stavila na omčicu njihov prethodni bjelaški politički angažman tokom kojeg su Crna Gora i Crnogorci bili ponižavani. KP JU je za ove četničke i bjelaške lidere navela kako poznaje te izdajnike, zandare, policajce, sudije, direktore, koji su godinama izdavali crnogorski narod služeći jedino raznim velikosrpskim režimima i ukazujući crnogorskoj javnosti da je na taj način Podgorička skupština loše postavljena. Oni su tvrdili da ima i poštene bjelaške mase naroda koji su tokom 24 godine pričali da 1918. Jugoslavija nije postavljena na zdravim osnovama'', kazao je on.
Kako je Papović istakao, sve ovo je bila medijska priprema za ono što će uslijediti 1943. a to je stvarno poništenje odluka Podgoričke skupštine.
Jedan od govornika okruglog stola, Slobodan Čukić postavio je pitanje - Da li bi se sve ovo dešavalo da nije postojao Aleksandar Karađorđević i kriminalni karakter njegove politike?
''Ili da drugačije postavim to pitanje, ono što je rekao pokojni Branko Nikač 2001. a na šta je gospodin Živko Andrijašević na drugačiji način posjetio ovih dana. Budući da je crnogorski narod u velikoj većini bio opredijeljen za ujedinjenje, prije nego što se sve ovo dogodilo, u situaciji nakon dolaska srpske vojske, da je imao više petlje Aleksandar i da je to uradio na demokratski način i da je to prepustio Crnogorcima da sami među sobom odrade, što bi po njegovim procjenama dovelo do odluke o ujedinjenju a imalo demokratski karakter, a umjesto čega se dogodio potpuno jedan neshvatljivi rasplet. Rasplet za koji Lazar Vrhatić kaže - ne može se razumjeti postupak Aleksandra Karađorđevića, ne postoji racionalno objašnjenje, kao da imate psihopatu koji je pušten iz lanaca i koji ima potrebu da nekome pušti krv. Mi imamo u novembru 1918. radikalnu izmjenu psihologije, ambijenta. Crnogorci su krenuli u oslobađanje varošica na sjeveru Crne Gore na vijest o proboju Solunskoga fronta, očekujući savezničku bratsku vojsku. Ne sumnjajući da će ta vojska po dolasku imati konstruktivan stav - da ga tako opišem'', kazao je Čukić.
Osim toga, dalje se Čukić pita, zašto bi Crnogorci po oslobađanju Mojkovca, Kolašina, Rožaja, Gusinja u njima postavljali crnogorske organe vlasti po Ustavu i zakonima kraljevine Crne Gore.
''Ovo su detalji na koje se ne obraća pažnja. Kaže se da su komite oslobodile sjever Crne Gore ali se prećutkuje, zahvaljujući onakvim udžbenicima da su crnogorske komite odmah po oslobođenju i Peći takođe u njima uspostavljale crnogorske organe vlasti koji su već nakon desetak dana po dolasku tobožnje oslobodilačke Srpske vojske, odmah smijenjeni. Da bi Svetozar Tomić i Janko Spasojević na njihovo mjesto psotavili svoje. Taj prevarni karakter smišljen i razrađen već na Krfu, Stevan Bajković crnogorski kapetan koji je ostavio one vanredne bilješke, a koji je kasnije bio u francuskoj vojsci i koji je bio u priici da iz najbliže blizine gleda francuske bezbjednosne izvještaje, svjedoči da su se pred završetak Podgoričke skupštine pojavila tri plakata na kojima je pisala srpska državna štamparija Krf. Pošto je bio veoma bistar i obrazovan čovjek on je odmah generalu Venelu skrenuo pažnju na to. Francuska komanda je bila izvanredno obaviještena o svim zločinima koji su činjeni na tlu Crne Gore. Bila je obaviještena i o mahinacijama koje je vršila srpska okupaciona vojska u pripremama za Podgoričku skupštinu i o kasnijim zločinima. Sasvim je druga stvar što neko u Francuskoj nije htio da to izađe na površinu i što je neko učinio bezbjednosnim mehanizmima da se stavi pod tepih'', istakao je Čukić.
Čukić je dodao da formulacija da je Podgorička skupština nelegitimna i nelegalna nije uopšte sporna stvar, i da se ta formulacija koristila makar 1000 puta u posljednjih 15 godina. On dodaje da se ne smije zažmuriti pred genocidom koji je počinjen nad Crnogorskim narodom.
''U takvoj situaciji je potpuno suvišno raspravljati o Podgoričkoj skupštini već o kompletnom kontektstu a naročito je značajno da priča o Skupštini ne skrene sa masovnih zločina počinjenih nad cnrogorskim narodom. Hoćemo li se zaustaviti na formulaciji da je Podgorička skupština bila nelegalna i nelegitimna i zažmurimo pred činjenicom da je u naredne dvije godine došlo do punog ili djelimičnog genocida nad crnogorskim narodom, kao i kulturocida. Ali po današnjim mjerilima bio bi to genocid a njegovi izvršioci bi bili procesuirani bez ikakve sumnje pred međunarodnim sudom pravde u Hagu - Živojin Mišić, Nikola Pašić i Aleksandar Karađorđević'', zaključio je Čukić.
Na skupu je istaknuto da je žalosna činjenica da se u udžbenicima istorije decenijama nije moglo ništa pročitati o ovom i brojnim drugim događajima, da bi tek od nakon 2002. godine crnogorska istorija zauzimala tek oko 10 odsto ukupnog sadržaja.
Jedan od govornika Željko Šošić pričao je o uticaju filma i serija na istorijske događaje.
''Uzmimo za primjer film Hrabro srce koji je dobio preko pet Oskara. Taj film je istorijski potpuno netačan a opet ljudi koji su ga gledali smatraju da su se stvari tako odigrale jer ne čitaju istoriju. Realizacija filma ili serije na ovakvu temu bi u Crnoj Gori zasigurno okupila preko 200.000 ljudi na jednom mjestu i smatram da je taj put u današnjem vremenu jedini način da se adekvatno i na najbolji način plasira, istinita, prava strana istorije'', zaključio je Šošić.
