Regent Aleksandar ukinuo autokefalnu Crnogorsku pravoslavnu crkvu (II)

Piše: dr Goran SEKULOVIĆ

Svi ovi slučajevi poznati su u pravnoj nauci kao vrsta pravnog akta inexistant (akt koji ne postoji), što će se u daljem toku teksta i dokazati.

Referendumom ukinuta odluka Podgoričke skupštine: Demokratskom i referendumskom obnovom crnogorske državnosti u maju 2006. godine faktički je ukinuta odluka tzv. ‘’Podgoričke velike narodne skupštine’’ od 13. novembra 1918. g. o ‘’ujedinjenju’’ sa kraljevinom Srbijom.  Ipak, radi legalnosti i legitimnosti, potrebno je konstatovati poništenje nelegalne i nelegitimne podgoričke Skupštine iz 1918. god. – kako je to u svojoj raspravi naučno dokazao i apodiktički utvrdio akademik Perić – sada sa odgovarajućom odlukom Skupštine Crne Gore.

Posebno iz razloga što je to bila osnova, odnosno uzrok, faktor i sila čije su odluke i posljedice dovele do nelegalnog i nelegitimnog akta Svetog sinoda Crnogorske pravoslavne crkve o samoukinuću, a potom isto takvog akta regenta Aleksandra o ukidanju autokefalne Crnogorske pravoslavne crkve.

 Skupština Crne Gore na prijedlog Vlade Crne Gore, dužna je da poništi dekret regenta Aleksandra, jer ga je potpisao suveren države SHS (tadašnje Jugoslavije), dakle, ne duhovno, već svjetovno lice, što znači da potpada pod njenu jurisdikciju, čime se ne dovodi u pitanje ili pak povređuje savremena ustavna odredba o odvojenosti crkve i države.

 Akt o ukidanju autokefalne Crnogorske crkve nije baziran na  Ustavu Kraljevine Crne Gore, Ustavu Sv. Sinoda Crnogorske crkve i zakonitim, već na nelegalnim, odlukama tzv. ‘’Podgoričke velike narodne skupštine’’, te falsifikovanim i, kao takvim, bezvrijednim aktima Sv. Sinoda Crnogorske crkve i na golom nasilju srpske vojske. Njegovim poništenjem situacija se dovodi u prethodno legalno i legitimno stanje. Na ovaj način Crnogorska crkva povraća svoju autokefalnost a država imovinu, sa kojom je do tada raspolagala. No, pođimo redom. 


I Skupština Crne Gore je dužna da konstatuje poništenje odluka tzv. Podgoričke skupštine
 

Perić piše svoj rad u vremenu izvjesne demokratizacije i započinjanja debate o decentralizaciji i federalizaciji tadašnje kraljevine Jugoslavije.

’’Danas, kada se radi o ispravkama političkih ne malih grešaka počinjenih kod nas za ovih dvadeset godina postojanja Jugoslavije, imao bi da se revidira, također, i  državno-pravni status Crne Gore i da  se i njoj, na prvom mjestu njoj, da položaj polusuverene države u suverenoj Jugoslavenskoj državi i da se na taj način, i prema Crnoj Gori ispravi jedna nepravda, koja je tako isto bila jedan od uzroka dosadašnje političke nesređenosti i trzavica u našoj Državi.’’ (Ž. Perić: 1999.). Čak, akademik Perić smatra da ’’među teškoće, koje podstiče preduzeto državno-političko preuređenje naše zemlje, dolazi, i to na istaknutom mjestu, i pitanje Crne Gore. Ono je dvostruko komplicirano: s gledišta javno-pravnoga i gledišta nacionalnoga (ako ne u etničkom, a ono nesumnjivo u smislu etičkom).’’ (podv. Ž. P.) Već sa stanovišta međunarodnoga prava, o položaju Crne Gore može se diskutirati i diskutira se; iako je ta diskusija danas više teorijska, ona se jedino opravdava u svrsi da se u budućnosti ne bi činile greške, koje su se desile s Crnom Gorom poslije prošloga Svjetskog rata’’. (Prvog Svjetskog rata, prim. G. S.)

Greške u odnosu na Crnu Goru o kojima govori  akademik Perić imaju svoju predistoriju. Uoči i tokom Prvog Svjetskog rata, Vlada Kraljevine Srbije na čelu sa Nikolom Pašićem, planirala je da Crnu Goru pripoji Srbiji u čemu je i uspjela 1918.g. Istorijske činjenice govore da je to bilo nasilno prisajedinjenje.  Srpska vojska, koja je bila određena da uđe u Crnu Goru,  zvala se «Skadarske trupe», a kasnije je naziv preimenovan u «Jadranske trupe». Za komandanta je postavljen srpski oficir Dragutin Milutinović.

Odbor za ujedinjenjenje iz Soluna: Srpska Vlada u Solunu, obrazovala je Odbor  za ujedinjenje Crne Gore i Srbije, u sastavu: Svetozar Tomić, Petar Kosović, Milisav Raičević i Janko Spasojević, koji je jedini bio crnogorski građanin i bio je na platnom spisku srpskog Ministarstva spoljnih poslova.

Odbor je preimenovan u Crnogorski centralni izvršni odbor za narodno ujedinjenje, bez obzira što je u njemu bio samo jedan crnogorski državljanin Janko Spasojević. Odbor se sastao u Beranama 25.oktobra 1918., i napisao pravila za izbor ’’poslanika’’ za tzv. Podgoričku skupštinu.

Pravila su napravljena tako da se unaprijed obezbijedi izbor ’’poslanika’’ za bezuslovno ujedinjenje. ’’Skupština’’ se sastala 11. novembra 1918. godine i tom prilikom jedan od ’’poslanika’’ Savo Fatić je rekao » …Mi više njesmo Crnogorci no Srbi... ». Vojska je bila na licu mjesta da onemogući svako drugo rješenje. Vlast u Crnoj Gori je bila vojna, pod komandom komandanta Jadranskih trupa. Evo, što piše načelnik Vrhovne srpske komande, komandantu Jadranskih trupa: «Nastojte najenergičnije i svim sredstvima, da se na teritoriji, koju je naša vojska okupirala, uguši svaka agitacija, pa ma od koga dolazila. Za ovo vam stoje na raspoloženju sva sredstva kojima možete raspolagati bez ikakvog prezanja.» (Božidar P. Božanović: Korijeni Crnogoraca, 2002.g.; podv. G.S.). Zbog nečuvenog terora srpskih okupacionih snaga crnogorski narod je podigao Božićni ustanak 1919. godine koji nije uspio.

No, kako je pisao Crnogorac Nikola Petanović, izdavač i urednik časopisa Crnogorsko ogledalo (Montenegrin Mirror) u San Francisku: ‘’Crna Gora jeste okupirana, ali ona nije mrtva i njena tragedija daje novi sjaj njenom imenu’’ (Nikola Petanović : 1927; 2006). Samo par ovih činjenica govore o razmjerama crnogorske tragedije krajem druge i početkom treće decenije XX vijeka. Dakle, Crna Gora je silom prisajedinjena Srbiji 1918. godine, te je to razlog više da su Crnogorci sa drugim građanima Crne Gore, tj. sa pripadnicima nacionalnih manjina povratili svoju državu 21.  maja 2006.god.

Cilj svoje rasprave o Crnoj Gori akademik Živojin Perić vidi u tome da se u budućnosti izbjegnu greške i nepravde ispoljene prema njoj u prošlosti. One su počele da se ispravljaju u antifašističkoj i narodnooslobodilačkoj partizanskoj borbi u toku, na kraju i poslije Drugog svjetskog rata – kada je Crna Gora dobila pravno-državnu ravnopravnost i polusuverenost (da govorimo preciznim Perićevim pravnim rječnikom) u okviru nove jugoslovenske federativne države – da bi svoju punu državnu suverenost i samostalnost kao i međunarodno priznanje obnovila na demokratskom referendumu 2006. godine. I danas se, međutim, iz nekih naučno-akademskih institucija i (pro)srpskih opozicionih stranaka u Crnoj Gori, pozivaju na odluke tzv. Podgoričke skupštine iz 1918. g.

Tim snagama koje Podgoričku skupštinu ne žele da – kako je govorio da je potrebno akademik prof. dr Mijat Šuković ­–  smjeste u ’’muzej starina’’, itekako ide na ruku to što još uvijek od strane legalnih i legitimnih crnogorskih vlasti nijesu ispravljene sve greške i nepravde spram države Crne Gore, crnogorskog naroda i crnogorskih građana-državljana u cjelini. U preambuli Ustava ne stoji da je Crna Gora država crnogorskog i svih drugih naroda koji žive u njoj, odnosno istorijsko pravo crnogorskog naroda na državu Crnu Goru. Time ne bi bila narušena, već upravo afirmisana, građanska država, i to, istorijski legitimnim, nacionalnim i državotvornim, utemeljenjem Crne Gore kao jedinom branom sigurne budućnosti za sve njene narode i građane.

Crne Gore i Srbije...da se ona, Srbija, ne samo restaurira, nego da se, po jednom shvatanju bar, izdigne čak na rang Velike Srbije, dok bi se Crna Gora, arbitrarno, utopila u svoju bivšu saveznicu, mi to ne možemo da shvatimo ni s gledišta prava nipravde.’’(podv. Ž. P.)

Što se tiče samih odluka tzv. Podgoričke skupštine, ’’ključna sadržina Odluke su njene prve dvije tačke’’(Šuković: 2004) : ’’1. Da se kralj Nikola I Petrović Njegoš i njegova dinastija zbaci s crnogorskog prestola; 2. Da se Crna Gora s bratskom Srbijom ujedini u jednu jedinu državu pod dinastijom Karađorđevića, te tako ujedinjene stupe u zajedničku otadžbinu našeg troimenog naroda Srba, Hrvata i Slovenaca’’ (Šuković: 2004).

O ovim odlukama mađarski akademik prof. dr Jožef Bajza u knjizi ’’Crnogorsko pitanje’’ piše sljedeće: ’’Odluke u Podgorici izazvale su prezir i nevjerovatno ogorčenje u cijeloj Crnoj Gori. Crnogorci, dovedeni do očajanja zbog okrutnosti koje su sprovodili Srbi ’oslobodioci’, pobunili su se na Božić 1919. Pod vođstvom Jovana Plamenca, bivšeg crnogorskog ministra. Da bi izbjegao masakre, Wilson (Vilson) se obratio kralju Nikoli koji je boravio u Neuilly (Neju), moleći ga da obuzda pobunu svojom kraljevskom riječju. 22. Januara 1919. Kralj Nikola je poslao u domovinu telegram koji je sastavio Wilson. Jedan dio pobunjenika položio je oružje, a ostatak je napustio Crnu Goru zajedno sa Plamencom.

Teror nad Crnom Gorom: Oslobodivši se tako najopasnijih patriota, Srbi su zaveli teror nečuven i neprimjeran Evropljanima. Nakon što se potčinio Beogradu, Plamenac opisuje ovako crnogorske događaje u jednim novinama glavnog grada: ’1918. i 1919. godine Crna Gora je svedena na groblje. Zapaljeno je na hiljade kuća i pobjeno na hiljade Crnogoraca...

Žene, djeca i nemoćni starci bacani su živi u vatru; djeca koju su bacali sa prozora padala su na bajonete koji su ih spremno čekali. Nesrećnicima koji su davali znake života kidali su uši, jezik, nos...Žene su silovane; vezivali su im ispod suknje mačke koje su, podivljale zbog udaraca štapom, kidale tijela ovih nesrećnica. Formirale su se bande koje su kao Huni, pustošile oblasti jednu za drugom, pljačkajući sirotinju crnogorsku, skrnaveći grobove predaka...vukući i prljajući po blatu kao pravi divljaci kosti Svetog Vasilija Ostroškog i Svetog Petra Cetinjskog samo zato što su bili crnogorski sveci’. (Nastavak sjutra)