Iako glamur i prestiž Kana ne bi trebalo dovoditi u pitanje, naročito kada je reč o neameričkim filmovima i centralnim tokovima arthaus produkcije, Venecija ima izuzetno važnu ulogu u okviru festivalskog ciklusa. Sa ovom smotrom i onom koja se održava u Torontu počinje sezona dodele najvažnijih filmskih nagrada koja traje cele jeseni. Zbog toga ne bi trebalo da vas čudi što je pažnja celokupne svetske javnosti od srede, 28. avgusta i otvaranja Mostre usmerena isključivo ka Veneciji.
Ovogodišnje, 76. izdanje festivala koji će trajati do 7. septembra, možda ne nudi program koji je toliko upečatljiv kao prethodnih godina, ali i dalje bi mogao da oblikuje sezonu uručenja nagrada koja je pred nama.
Kultni zlikovac
Film o kojem se najviše piše u medijima jeste „Joker“ sa Hoakinom Feniksom, samostalni „origins story“ o najvećem i najmračnijem Betmenovom neprijatelju. Više je faktora koji u startu ne idu u prilog filmu.
Prvo, iako je kompanija Di Si Komiks sa Vornerom pokrenula trend realističnih superherojskih drama koje počinju pričama o poreklu junaka, Marvel je studio koji je to iskoristio da stvori širi filmski univerzum i snažniju poslovnu imperiju koja je manje osetljiva na „podbačaje“.
Drugo, reboot Betmena sa Benom Aflekom kao da nikada nije u potpunosti zaživeo. Isto važi i za lik Džokera kojeg je u prilično promašenom filmu „Suicide Squad“ (Dejvid Ajer, 2016) odglumio Džared Leto.
Treći faktor je nasleđe Džokera kao lika i onih koji su ga igrali: glumačka veličina Džeka Nikolsona u prvom Bartonovom „Betmenu“ i tragična sudbina posthumnog oskarovca Hita Ledžera u Nolanovom „The Dark Knight“ (2008).
Četvrti faktor odnosi se na to da superherojski filmovi po pravilu nisu skrojeni za sezonu nagrada, odnosno da ih institucije ne posmatraju dovoljno ozbiljno. Peti bi svakako mogao da bude i režiser Tod Filips koji se do sada uglavnom bavio komedijama (trilogija „The Hangover“, „War Dogs“).
S druge strane, Filips jeste iskusan režiser i producent, a kultnog zlikovca igra Hoakin Feniks koji je izuzetno versatilan i na kojeg konačno može doći red da pokupi zlatni kipić nakon tri neuspešne nominacije („Walk the Line“ i „The Master“ za glavnu, „Gladiator“ za sporednu ulogu).
Pritom, u ostalim rolama videćemo Roberta de Nira, Marka Marona, Zazi Bits, Bila Kempa... Ne bi trebalo zaboraviti ni da je „Joker“ najavljen kao drama i film sa porukom, što će mu verovatno podići rejting kod kritičara.
Zaslužena renesansa
Drugi film o kojem se već mnogo govori jeste svemirska drama „Ad Astra“ u režiji Džejmsa Greja („The Lost City of Z“, „The Immigrant“) sa Bredom Pitom u ulozi astronauta Roja Mekbrajda. Glavni junak putuje na rub našeg sistema ne bi li pronašao oca, pa usput otkriva misteriju koja preti da ugrozi celokupan život na Zemlji.
Nakon nekoliko godina pauze kad je reč o glavnim ulogama i još više sušnih kada govorimo o rolama koje mu po formatu i tipu pristaju, Bred Pit kao da ove godine doživljava zasluženu renesansu, prvo kod Tarantina u „Once Upon a Time in... Hollywood“, a sada i u drami „Ad Astra“.
Grej je sam po sebi zanimljiv režiser. Njegov poslednji film snažno je odjeknuo u kritičarskim krugovima, a prethodni su takođe bili vrlo interesantni i zgodni za debatu. Ovog puta „podebljao“ je glumačku postavu Tomijem Li Džounsom, Liv Tajler i Donaldom Saterlendom, između ostalih, a Američka akademija i druge filmske institucije vole svemirske drame, tako da on i njegova ekipa vrlo verovatno imaju čemu da se nadaju.
Provjereni autori
Od ostalih filmova u takmičarskom programu trebalo bi obratiti pažnju i na filmove proverenih autora. Jedan od njih je „About Endlessness“ u režiji Roja Andersona koji stilom podseća na njegove pređašnje filmove koji su funkcionisali kao manje ili više povezana serija vinjetica o životu, banalnosti, brutalnosti i lepoti.
Novi film, i to triler u međunarodnoj koprodukciji na engleskom i španskom jeziku ima i Olivije Asajas („Clouds of Sils Maria“, „Personal Shopper“, kultni filmovi iz devedesetih „Irma Vep“ i „Cold Water“). Popularni francuski režiser je već jednom razvijao međunarodnu karijeru i „vezao“ tri naslova na početku veka, a ovde je na raspolaganju imao pristojna sredstva i vrhunske hispanofone glumce Penelopu Kruz, Gaela Garsiju Bernala, Anu de Armas, Edgara Ramireza, kao i Vagnera Mouru, zvijezdu serije „Narcos“.
Svježe filmove predstaviće i Noa Baumbah, američki „mumblecore“ autor i potencijalni naslednik Vudija Alena, koji u Veneciju stiže sa Netfliksovim filmom „Marriage Story“ sa Adamom Drajverom i Skarlet Johanson. Tu su i kanadski majstor dubokih emocija Atom Egojan („Guest of Honour“) i kolumbijski autor Ćiro Guera čiji su prethodni filmovi „Embrace of the Serpent“ i prošlogodišnji „Birds of Passage“ privukli veliku pažnju festivalske publike i kritike. Njegov novi film je debi na engleskom jeziku „Waiting for the Barbarians“ sa vrlo aktivnim Robertom Patinsonom u glavnoj ulozi.
Neočekivani gost
U Veneciji će biti i Stiven Soderberg koji ovog puta predstavlja krimi-dramu „The Laundromat“ u čijem su fokusu „Panamski papiri“. Pablo Larain predstaviće dramu „Ema“ koja donosi priču o neočekivanim posledicama usvajanja.
Pod svetla reflektora staće i Roman Polanski. U filmu „J'accuse“ stari majstor pozabavio se „aferom Drajfus“ uz podršku vrhunskih francuskih glumaca: Luja Garela, Žana Dižardena, Melvila Pupoa, Damjana Bonara, svog „dvojnika“ Matjua Amalrika i supruge Emanuel Seinjer.
Veliku pažnju zahteva i „The Truth“ prošlogodišnjeg kanskog pobednika Hirokazua Koreede, film koji je otvorio smotru i ujedno predstavlja proboj ovog cenjenog režisera na Zapad. Glavna tema je susret kćerke sa majkom glumicom pod uticajem njene poslednje uloge o majci koja ne stari. U ovoj francusko-japanskoj koprodukciji glavne uloge igraju Žilijet Binoš i Katrin Denev, a društvo im prave Itan Hok i Ludevin Sanjie.
Van takmičarskog programa nova dela predstaviće grčko-francuski autor Kosta Gavras („Adults in the Room“), Dejvid Mišo („The King“), dokumentaristi Aleks Gibni („Citizen K“) i Sergej Loznica („State Funeral“). Naravno, jedan od najiščekivanijih programa je specijalna projekcija dve epizode serije „The New Pope“ u režiji Paola Sorentina koji je ovog puta, pored Džuda Loa, uposlio i Džona Malkoviča, Šeron Stoun i jednog za mnoge sasvim neočekivanog gosta - Merlina Mensona.
Relevantan događaj
Od filmova u selekciji „Orizzonti“ koja se bavi alternativnijim, umetničkijim filmom trebalo bi obratiti pažnju na „Pelikanblut“ u režiji Katrin Gebe sa Ninom Hos i na „Giants Being Lonely“ cenjenog vizuelnog umetnika Grira Patersona koji je kao glavnu temu uzeo tranziciju „generacije z“ u svet odraslih.
U off-programu „Sconfini“ najzvučniji je film „American Skin“ u režiji Nejta Parkera („The Birth of a Nation“) koji je najavljen kao drama o pravdi i osveti u društvu koje je opterećeno inherentnim rasizmom. U okviru sekcije „Settimana Internazionale della Critica“, između ostalih, biće prikazan „Rare Beasts“, režiserski debi britanske glumice Bili Pajper – a u selekciji „Giornate degli Autori“ najviše obećava „The Long Walk“ u režiji Mati Du, prve režiserke iz Laosa koja je privukla pažnju svjetske javnosti ostvarenjima „Chanthaly“ (2013) i „Dearest Sister“ (2016).
Iako ovogodišnja selekcija možda nije snažna kao prethodna (naročito van glavnog takmičarskog programa), pa oskarovci mogu biti predstavljeni i krunisani negde drugde, Venecija svejedno nudi mnogo relevantnog i ostaje vodeći festival kada je reč o kratkometražnoj formi i virtuelnoj realnosti. Kako god okrenete, Mostra i te kako diktira trendove i ostaje filmski događaj koji se jednostavno mora ispratiti.
Marko STOJILJKOVIĆ
