Krivudavi planinski put se spušta od gradića Distomon ka naselju Aspra Spitia (Bijela kuća), na obali zaliva, izgrađenom sredinom 60-tih godina prošlog vijeka uporedo sa fabrikom, za smještaj zaposlenih u AoG i njihovih porodica. AoG je počeo sa radom 1966. godine a izgradila ga je nekad čuvena francuska kompanija Pešine (Pechiney), koja je bila i vlasnik fabrike do 2003, kada je Pešine kupila kanadska kompanija Alkan (Alcan). Alkan je 2005. prodao AoG grčkoj kompaniji Mytilineos Group u čijem se vlasništvu nalazi i danas.
AoG i danas koristi Pešine tehnologiju za prozvodnju primarnog aluminijuma (elektrolitičkog, tečnog) a iz livnice izlazi oko 120.000 tona trupaca godišnje i 60.000 tona blokova za valjanje. Naravno, proizvodnja je unaprijeđena i automatizovana, na daleko savremenijem nivou u odnosu na onu početnu, instalisanu prije više od 50 godina. Ipak, i u samoj fabrici, i u obližnjim naseljima i dalje se osjeća duh Pešinea u vazduhu: tradicija, poslovna kultura, procedura zaštite na radu itd.
Od naselja Aspra Spitia do fabrike ima oko 4 km, a na pola puta, na padini između puta i mora, smješteno je naselje Agios Nikolas (Sveti Nikola), koje se sastoji od oko trideset kuća /vila, poređanih u dva reda, okruženih borovima i palmama i gdje vlada apsolutna tišina. Kao i u vremenu kada je bio Pešine, i danas su te vile namijenjene za smještaj top-menadžmenta AoG i gostiju - stručnjaka angažovanih sa strane koji borave tu ili povremeno posjete fabriku.Sama fabrika AoG je jedinstvena u Evropi jer je jedina fabrika za proizvodnju aluminijuma čiji se svi proizvodni kapaciteti nalaze na jednom mjestu. Dakle, kombinat u pravom smislu riječi, a u konkretnom slučaju uobičajena terminologija je: ’’Vertically integrated aluminium smlter’’. Osim elektrolize, u krugu fabrike je smještena i fabrika glinice (835.000t/g), livnica, fabrika anoda (94.000 t/g), postrojenje za filtriranje crvenog mulja (otpadni materijal iz proizvodnje glinice), livnica (stara i nova) i dvije elektrane na gas: snage 334 MW iz 2008. godine i 444 MW is 2011. Elektrane su spojene na krak gasovoda koji iz Rusije dolazi do luke Pirej kod Atine.
Prema proceduri i grčkim zakonima sva proizvedena energija pripada državnom elektero distributeru PPC koji potom prodaje električnu energijuza potrebe AoG. Tu je i luka koju koristi fabrika, u neposrednoj blizini livnice, opremljena sa dva električna šinska krana, transporterom za utovar i istovar glinice, a sadrži i ostalu neophodnu lučku opremu i skladišta. Luka može da primi i opsluži brodove tonaže do 50.000 tona.
Cio region, planine nedaleko od fabrike, bogate su rudom boksita, što je i bio motiv za Pešine da podigne fabriku baš na tom mjestu. U vlasništvu AoG je rudnik Delfi-Distomon sa godišnjom proizvodnjom od oko 650.000 tona. Fabrika glinice ukupno prerađuje oko 1,8 miliona tona boksita godišnje, od čega oko 400.000 tona uvoznog, tzv.’’tropskog’’, koji se miješa sa grčkim boksitom u cilju smanjenja troškova prerade i proizvodnje glinice. Naime, grčki boskit sadrži visok nivo silicijuma i zbog toga se teže prerađuje od tropskog (uglavnom iz Afrike).
Zbog svega toga AoG ima izuzetno niske troškove proizvodnje i spada u fabrike za najnižom cijenom koštanja proizvodnje aluminijuma u Evropi, a izuzimajući Kanadu i u svijetu. Proizvodna cijena tone aluminijuma trenutno je oko 1650 US$ a tone glinice oko 230 US$.
KARAKTERISTIKE ELEKTROLIZE
Elektroliza se sastoji iz tri serije: A,B i C (ukupno 6 linija - hala) sa ukupno 780 ćelija. Serije A i B (520 ćelija, start 1966.) rade na 77,5 kA, a serija C (start 1971.) na 107,7 kA.Sve ćlije su zatvorene, sa tačkastim doziranjem glinice, a ukupni kapacitet elektrolize je 185.000 tona /god.Kapacitet livnice je 200.000 t/g.Oko 130.000 t/g se izvozi a ostatak se prodaje na grčkom tržištu.
Što se tiče glinice, oko 470.000 t/g se izvozi a oko 365.000 t/g se koristi za potrebe elektrolize. Većina prodaje, i za domaće i za ino tržište je na osnovu dugoročnih ugovora i za unapred dogovorenu (hedžovanu) cijenu.
Potrošnja električne energije je 13.450 KWh/toni aluminijuma, iskorišćenje struje je 93.8%, specifična potrošnja glinice oko 1.9 t/t Al, potrošnja anoda 410 kg/tAl, a vijek trajanja ćelije je preko 100 mjeseci (više od 8 godina).
Od počeka 2017. elektroliza je uključena u projekat Digital smelter, u saradnji sa američkom kompanijom General Electric, kojim su sve ćelije elektrolize pokrivene senzorima u cilju praćenja svih parametara proizvodnje i kompjuterske regulacije i obrade, radi dodatnog smanjenja potrošnje električne energije i ulaznih sirovina, kao i smanjenja i prevencije curenja ćelija.
AoG očekuje prihode od prodaje u iznosu od oko 570 miliona € u ovoj godini a EBITDA (zarada bez oporezivanja, otpisivanja i amortizacije) oko 180 miliona €.
ZAPOSLENJE
AoG ima oko 1000 stalno zaposlenih a angažovano je još oko 400 ljudi, po ugovoru, uglavnom iz uslužnih /servisnih djelatnosti.Većina živi u dva obližnja naselja, primjer mikro zajednice bez kriminala i korupcije, sa relativno viskom standardom (prosječna plata zaposlenih je oko 1500 eura/mjesečno).
Najvažnije je što nema neizvjesnosti, stresova, niti bilo kakvih konflitnih i kriznih situacija, vezano za posao i egzistenciju. Ima perspektive, budućnosti, srećnog i bezbrižnog djetinjstva.
Mjesto na kome riječ aluminijum je sinonim za bezbrižnost, sreću i budućnost. A sve je počelo sa Pešineom. (Autor je analitičar tržišta aluminijuma)
