Izreka: “Kada prestane život počinje da djeluje istorija” se ne može primijeniti na arhitektu Ranka Radovića (1935-2005). Već 15 godina nije među nama, a sugestivni glas ovog internacionalnog: profesora, urbaniste, grafičara, analitičara i teoretičara arhitekture, odzvanja jednako aktuelno, značajno i danas.
Kulturolog i teoretičar moderne arhitekture Čarls Dženks uvrstio ga je među najznačajnije svjetske arhitekte: “Architecture Today, N.York (I 1993)”, u “Post Modern Architecture”, London (1991-1998).
Arh. Ranko Radović: Pozorište "Atelje 212" u Beogradu
Moja generacija imala je sreću (1963), na arhitekturi u Beogradu da nas Ranko Radović uvodi u svijet arhitekure. Na njegovim predvečernjim predavanjima na Kolarčevom univerzitetu, studenti su sjedjeli na podu jer bi klupe zauzeli građani koji su pomno slušali Rankova predavanja, nepoznata u javnom životu. Uz elokventnu retoriku, njegov način predavanja posjedovao je rijetku specifičnu dramaturgiju u kojoj je nestajao ego predavača. Njegova sugestivna besjeda se transformisala u seansu, materijalizaciju, formu. Govoreći o mnogim istorijskim i savremenim primjerima, dovodio je publiku u poziciju aktivnog kreatora trenutka, do stepena saznanja kada je slušalac učesnik, identifikovan sa predavačem. U tom činu zajedništva, Ranko je besjedom crtao i gradio kuće i gradove na uvijek precizan, jasan i nedvosmislen način.
Ranko Radović crtež: Pozorište "Atelje 212" u Beogradu
Diplomirao je na Arhitektonskom fakultetu u Beogradu (1962) gdje je i magistrirao (1972) na temu: ''Fizička struktura grada''. Doktorirao (1980) na Sorboni u Parizu (Institut D’ Art et D’Archeologie) kod prof. dr Bernarda Dorivala, sa tezom: “Savremena arhitektura između stalnosti i promena ideja i oblika”.
Na Arhitektonskom fakultetu u Beogradu (1966 - 91) je predavač, aisistent, redovni profesor. Osnivač je Odsjeka za arhitekturu i urbanizam na Fakultetu tehničkih nauka u Novom Sadu (1996). Predavao je na redovnim postdiplomskim studijama u Beogradu, Ljubljani, Sarajevu, Skoplju, Prištini kao i na Međunarodnoj katedri arhitekture “Eliel Saarinen”, na Tehničkom univerzitetu u Helsinkiju (1991-96). Bio je redovni profesor na Departmanu arhitekture, urbanizma i urbanog dizajna, u Cukubi, Japan (1991-94).
Muzej Tjentište
Između dvadestak realizovanih i nerealizovanih projekata ističu se: Muzej na Tjentištu (1964–71); “Gradić Pejton” Beograd - zanatski centar (1968-71); Amfiteatar i spomen obilježje na Ljututuku, Danilovgrad (1975); Pozorište Ateljea 212, Beograd (1988-91); Urbanistički projekat novog dijela Helsinkija.
Muzej Tjentište
Muzej na Tjentištu - Spomen kuća bitke na Sutjesci, njegovo je najistaknutije djelo (1971). Gradacijom i međuprožimanjem, tradicionalne planinske kose krovne ravni, komponuje i sublimira dramatiku jedne velike istorijske bitke, u materijalizovanu prostornu dramatiku. Cjelokupni arhitektonski sklop je okamenjena struktura organski iznikla iz tla “in situ” (na mjestu događaja).
Održao je na stotine javnih predavanja u Jugoslaviji i u 27 gradova širom svijeta, objavio 480 naučnih radova-tekstova u istaknutim naučnim publikacijama u zemlji i inostranstvu, dnevnim listovima i časopisima za kulturu i umjetnost. Objavio je 19 knjiga od kojih 5 u inostranstvu. “Antologija kuća” doživjela je devet izdanja.
Naslovne stranice nekih od knjiga R.Radovića
Gropius je govorio u svom Bauhausu da arhitekta ne može biti kompletna ličnost ako ne razumije slikarstvo i muziku. Rankovi crteži i grafike su bili njegova omiljena disciplina i predah između arhitektonskih teorija i projekata, iz koje se rađala njegova kreativna misao. Izlagao je projekte i crteže u 21. gradu u zemlji i inostranstvu (Rim, Stokholm, Pariz, Lisabon,Kjoto, Melburn, Lisabon i dr.).
Bio je urednik časopisa: “Agora” Arhitektura i urbanizam; De Re Aedificatoria; Technique et Architecture, autor preko četrdeset emisija o arhitekturi na RTV-Beograd. Pored članstva u domaćim udruženjima bio je član UIA (Međunarodne unije arhitekata), Biroa IFHP (Međunarodne federacije za urbanizam i stanovanje) čiji je bio predsjednik četiri mandata. Jedan mandat je bio ministar urbanizma u Vladi Crne Gore. Učestvovao je na trideset međunarodnih strukovnih kongresa. Nagrade: Vukova nagrada (1997), Nagrada salona arhitekture Beograd (1987), Medalja časti IFHP (1992).
Kao renesansni tip arhitekte: grafičar, crtač, urbanista, arhitekta, esejista, teoretičar, pisac, R. Radović je smatrao da se arhitektura ne može razdvajati na teoriju i praksu. Govorio je da se “kroz intezivno strujanje intelektualnih i kreativnih postupaka rađa arhitektura”. Otud su njegovi dijalozi, razgovori i tribine, fundamenti teorije iz koje se gradila njegova arhitektonska misao. Gdje god se nalazio odmah bi kreirao atmosferu, debatu, diskusiju, forum. Taj njegov retorički instikt kojim je umio da besjedi na jedan uzvišeno posvećeni način je hiljade mladih arhitekata privolio, učvrstio u njihovom opredjeljenju za arhitekturu, kao što je doprinio da saznanja o arhitekturi, proširi i približi široj javnosti, van akademske katedre.
Proći će dosta vremena dok se pojavi ličnost kakva je bio arhitekta Ranko Radović.
