Riječ je o aromatičnoj biljki iz porodice kukuta, čije ime na engleskom glasi hemlock vater-dropvort.
Prepoznaćete je po šupljim stabljikama i bijelim cvjetovima koji dolaze u štitovima poput glave (po čemu su i dobili ime). Rasprostranjena je su širom Mediterana i zapadne Evrope, obično oko plitkih voda, kao što su potoci, bare ili obale rijeka.
Ali malo šta je više normalno sa njom. Iako ima ukusno korijenje i izgleda nježno i bezopasno, ova biljka je pravi mali ubica. Povezuje se sa brojnim slučajevima trovanja stoke na ispaši, ali i sa smrću ljudi koji su ga često miješali sa drugim jestivim biljkama, poput peršuna.
Engleska javnost je krajem 2021. godine upozorena na pojavu ove biljke na plažama sjevernog regiona Kambrije poslije velikog nevremena. A kada je na Sardiniji pronađen mrtvi pastir sa poluosmijehom na licu, botaničar sa Univerziteta u Kaljariju Mauro Balero počeo je da proučava molekularnu strukturu toksina i njegovo dejstvo na ljudski organizam.
Kad osmijeh nije pola zdravlja
Ispostavilo se da toksini koje oslobađa biljka izazivaju kontrakciju mišića lica, što rezultira pomalo jezivim osmijehom koji ostaje zaleđen na licu. Ali nemojte zbog toga misliti da je smrt od toga nekako prijatna (da se, na primjer, čovjek samo zauvijek smiješi).
Nakon konzumiranja, smrt može da uslijedi za samo tri sata, mada, ako je konzumirate umjereno, možete žijveti i do 10 dana. Proces mučenja nakon konzumiranja je praćen jakim bolom, mučninom, povraćanjem, halucinacijama, paralizom i, konačno, smrću.
Karakteristike ove biljke bile su poznate i starim narodima u antičko doba. Čak je i grčki pjesnik Homer zabilježio tzv „sardonski osmijeh“. Koristio ga je da opiše Odisejev smijeh nakon što je pobjegao kada je neprijatelj pokušao da ga povrijedi. Danas simbolizuje ogorčen ili ciničan stav, a mnoge podsjeća na osmeh Džokera ili negativce u horor filmovima.
Vjeruje se da je skovao pojam inspirisan upravo ovom biljkom, o kojoj je čuo priče. Sam Sokrat je odlučio da izvrši smrtnu kaznu pijući kukutu nakon što je osuđen za kvarenje omladine.
Iako raste širom Evrope, često se povezuje sa Sardinijom zbog svoje neobične istorijske upotrebe. Naime, stari stanovnici ostrva koristili su ga još u predrimsko doba za „eutanaziju“ starijih ljudi koji su postali teret zajednici i nisu mogli da se brinu o sebi.
Na sreću, danas bi ova biljka mogla da služi sasvim drugoj namjeni - naučnici rade na tome da njenim toksinima pomognu onima koji imaju paralizu lica, odnosno facijalnog nerva.
