Cetinje: Održana tribina povodom 100 godina Kraljevskog pozorišta

- One su u početku uvijek forma i najčešće u službi nečeg drugog, a ne djelatnosti zbog koje se osnivaju. One su često dokaz da je Crna Gora isto što i razvijeni svijet ili barem omo­gućavaju privid da ona takvom po­staje - kazao je Andrijašević. Po njegovom mišljenju, iako je primjetno zakašnjenje u odnosu na neke zemlje u okruženju, do osnivanja Kraljev­skog pozorišta Zetski dom došlo je u vrijeme kada je stvoren začetak so­cijalnog ambijenta u kome bi pro­fesionalno pozorište moglo imati ulo­gu koja se od njega očekuje.

Ipak, Andrijašević kao podatak na­vodi, da je kompletan budžet Kraljev­skog pozorišta za 1911. godinu bio jednak godišnjoj plati jednog mi­nistra.

- Uprkos nekritičkim slavospjevkama u dijelu naše istoriografije, ovom bez sumnje velikom događaju, istoriografsko proučavanje institucija mora nakon oduševljenja za čin i formu, obuhvatiti i analizu i vre­dnovanje suštine i dometa institucije. Tek nakon toga slika postaje cje­lovitija i istinitija - kaže Andri­jaŠević.

Na istu temu govorio je i Luka Milunović, koji je tom prilikom kazao „da pokušaji geneze razvoja pozorišne djelatnosti u Crnoj Gori i stepen istraženosti u Cmoj Gori još idu „šum­skim stazama". Prema njegovim ri­ječima, danas u Cmoj Gori rade dva državna pozorišta.

-  Crnogorska pozorišna produkcija je mnogo šira. Da bi, međutim, si­gurnije odgovarali izazovima u bu­dućnosti neophodan je čvrst oslonac na iskustva koja nam prošlost nudi. Upravo zato nužni su veći  orga-nizovani napori na sagledavanju i analizama pređenog puta. Cma Gora nema vremena i snage za ponavljanje razreda - smatra Milunović.

Za direktora CNP Janka Ljumovića, svako društvo, kultura i politika da­nas u Evropi u centar pozorišnih tema stavlja nacionalne teatre.

-   Oni su u nekim društvima  i kulturama centri pozorišne umjet­nosti i produkcije, a u nekim drugim više protokolarni čuvari tradicije i realizuju misiju koja nije doživjela preobražaj  od  opšte  definicije  po kojoj  svaki nacionalni teatar primamo promoviše dramsku baštinu i nacionalnu dramaturgiju. Sadržaj medijskih tema i interesa javnosti bavi se promjenama koje nacionalni teatri žive danas - kaže Ljumović. Govoreći na zadatu temu, Nataša Nelević je kazala „da danas ne po­stoji dovoljno motivacije da se tea­trolozi bave istraživanjima istorije teatra jer nema motivacije da neko provodi mjesece i mjesece u ar­hivima, ne očekujući nikakvu finansijsku, niti profesionalnu satisfak­ciju".

- Da li smo na kraju? Ili smo na početku? Ili smo i na kraju i na početku. Nema sumnje da će osjećaj nelagode, zbunjenosti imati mnogi od nas povodom obilježavanja stogo­dišnjice od osnivanja državnog teatra u Crnoj Gori. Takođe nema sumnje da će nelagodu osjetiti, prije svega, ljudi koji razmišljaju o teatru. Jer ova rukavica je njima bačena. Oni su ti kojima je upućen izazov ili oni kojima se upućuje poruka da bi se morali osjetiti izazvanim - kazala je Nelevićeva.