Kriminalni obračuni crnogorskih klanova „škaljarskog” i „kavačkog” – u kojima je od 2015. godine stradalo više od 50 muškaraca, iziskuju ozbiljnu organizaciju nabavke oružja i eksploziva koji se koriste za likvidacije žrtava. Ono što je posebno važno i jednom i drugom klanu jeste da sakrije tragove odakle je oružje nabavljeno, kao i ko je posrednik, a ko glavni izvor.
Sumnja se da crnogorski kriminalci nabavljaju ilegalno oružje iz „nepresušnih” izvora, najčešće iz Albanije, Srbije i sa Kosova.
Prema statistici Globalne inicijative protiv transnacionalnog organizovanog kriminala, objavljene 2. novembra, a na osnovu podataka objavljenih prije tri godine, procijenjeno je da je u Crnoj Gori bilo 170.000 komada nelegalnog oružja. Vjeruje se da taj broj sada može biti i veći, a njegov rast uslovljava sve intenzivniji rat klanova.
Iz globalne inicijative navode da je nedozvoljeno oružje na zapadnom Balkanu prijetnja, te da je jugoistočna Evropa preplavljena oružjem, naročito iz nasleđa ratova u bivšoj Jugoslaviji.
Neke zemlje u regionu i dalje proizvode oružje, pa postoji zabrinutost da se ono, granate i eksplozivi sa jugoistoka Evrope koristi za nasilje ban di kao i od strane ekstremista i terorista.
Jugoistočna Evropa preplavljena je zaostalim oružjem iz ratova u bivšoj Jugoslaviji, uključujući i ono uvezeno tokom devedesetih godina, koje je za sobom ostavila Jugoslovenska nacionalna armija i ono koje se koristilo na Kosovu 1999. i u Sjevernoj Makedoniji 2001.
Prema konzervativnim procjenama UN i Europola, kao i regionalnih eksperata, više od tri miliona komada nezakonitog oružja nalazi se u šest zemalja zapadnog Balkana, uključujući i Hrvatsku. To je prosjek od 30, legalno i ilegalno, komada oružja na 100 stanovnika.
“Istraživanje o malokalibarskom naoružanju pokazuje da su 2017. godine Crna Gora i Srbija, svaka sa po 39,1 komada oružja na 100 stanovnika, rangirane na trećem u svijetu i na prvom mjestu u Evropi po broju oružj a u civilnom posjedu. Ostale zemlje zapadnog Balkana su, takođe, visoko na listi: Bosna i Hercegovina je na petom mjestu u Evropi i deveta u svijetu – 31,2 na 100 stanovnika. Sjeverna Makedonija je sedma u Evropi i 13. u svijetu sa 29,8 na 100 stanovnika. Kosovo se nalazi na 11. mjestu u Evropi sa 23,9 komada na 100 stanovnika i 16. u svijetu. Gotovo sve vrste malokalibarskog i vojnog oružja mogu se nabaviti na zapadnom Balkanu i u Hrvatskoj protivtenkovsko oružje, eksploziv, minobacači, ručna raketa, lanseri i laki protivavionski topovi”, navodi se u izvještaju Globalne inicijative.
Evropska unija prepoznala je problem ilegalnog posjedovanja oružja na zapadnom Balkanu i uključena je u zajedničke programe sa regionalnim vladama.
Francuska i Njemačka 2017. godine pokrenule su inicijativu za suzbijanje krijumčarenja vatrenog oružja na zapadnom Balkanu, sa akcionim planom do 2024. godine.
