Kao što je običaj u Srbiji, Crnogorcima se bave oni koji imaju čvrsto formirane stavove u negaciji postojanja crnogorske nacije. Da ironija bude veća, tema je smanjenje broja Crnogoraca od popisa 2001. do popisa 2011. godine. O toj temi diskutuju ljudi koji svim srcem navijaju da broj Crnogoraca u Srbiji bude nula. Zamislite kad bi se temom Srba u Hrvatskoj Politika bavila na takav način, pa objavila autore kojima je želja da Srba u Hrvatskoj nema. Čak je izvjesni Časlav Koprivica (koga mnogi vjerovatno klasifikuju kao „Crnogorac“ kad dokazuju kako su Crnogorci u Srbiji apsolutno ravnopravni), kako piše - profesor FPN-a u Beogradu, napisao kako Crnogorci u Srbiji žele da zadrže „otpadničku samoindentifikaciju“(!). Meni je zanimljivo kako neko ko predaje mladim ljudima ne zna da je to, što je on izgovorio direktno u suprotnosti sa svim međunarodnim poveljama o ljudskim i manjinskim pravima koje je i Srbija ratifikovala, samim tim da je i sa onu stranu zakona. Naravno, ne očekujem da će se državni tužilac osvrnuti na ovakvo nešto, jer, siguran sam, ni on ne misli drugačije.
Istina o popisima: Kao glavni izvor informacija iz istorije Crne Gore i karaktera nacionalnog bića Crnogoraca, Politici služi Aleksandar Raković (na slici lijevo) čovjek koji je inače poznat po svojim stavovima prepunim mržnje prema Crnogorcima i crnogorstvu. Dovoljno je samo ukucati na internet pretraživaču njegovo ime i dobije se sijaset odvratnosti na račun naroda kojem pripadam! U tekstu u Politici, naziva „Čas ih vidiš, čas ih ne vidiš“, Raković (teško mi ga nazvati gospodinom) iznosi niz neistina, među kojima je najeklatantnija izmišljotina o popisima u kojima su se Crnogorci izjašnjavali kao Srbi, počev od popisa 1909. za vrijeme Nikole I Petrovića, pa do popisa za vrijeme Kraljevine Jugoslavije. Stvar izgleda još bezočnija kada se zna da se na internetu mogu pronaći faksimili originalnih popisnih knjiga iz naznačenog perioda!
A evo kako izgleda istina o popisima:
Prvi popis na području Crne Gore nalazimo u godišnjaku „Orlić“ u kojem se navodi informacija da je po popisu obavljenom 1864, Crna Gora imala 196.238 stanovnika. Popisi iz 1879. nijesu cjeloviti i ne obuhvataju čitavo područje Crne Gore, za razliku od popisa izvršenog 31. decembra 1909. po kojem je Crna Gora imala 371.865 stanovnika.
Nakon I svjetskog rata, kada je, da podsjetimo, izvršena nasilna aneksija Crne Gore, na teritoriji Crne Gore i uopšte na ovim prostorima popis stanovništva se obavlja, po pravilu, svake desete godine, izuzev u periodima rata ili drugih vrsta neredovnih okolnosti. Popisi su obavljeni 1921, 1931, 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2003, 2011.
Sve do popisa 1948. nijesu prikupljani podaci o nacionalnoj (etničkoj) pripadnosti, pa su iznesene tvrdnje istoričara Rakovića, u najmanju ruku, teške neistine, a svako pisanje o etničkoj strukturi prije tog datuma proizvoljno i spekulativno. Prvi, sveobuhvatniji popis na ovim prostorima sa elementima moderne statističke obrade obavljen je 1921. u tadašnjoj Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca. Popis su vršile opštine sa popisnim odborima koje je birala opštinska vlast. Popisom su traženi podaci o porodičnom stanju, socijalnom položaju, mjestu rođenja, maternjem jeziku, znanju stranih jezika, vjeroispovjesti, podaništvu, pismenosti, učešću u ratovima, tjelesnim i duševnim manama (slijep, gluvonijem, malouman), te drugim tjelesnim nedostacima (nedostatak udova).
Crnogorci po Rakoviću, Raković po Crnogorcima: Meni je vrlo intrigantna činjenica da ni popis iz 1909. ni popisi iz 1921. i 1931. ne sadrže odrednice nacionalne pripadnosti, već je glavni akcenat stavljen na vjeroispovjest, ako se ima u vidu položaj nekih naroda, u prvom redu Crnogoraca i Makedonaca. Još mi je zanimljivija činjenica kako neko, poput A. Rakovića, može proći u kratkom periodu put od nekoga ko je doktorsku disertaciju branio na temu Rokenrol u Jugoslaviji 1956-1968. do koautora knjige sa Bogoljubom Šijakovićem, savjetništva u ministarstvu vjera i zaposlenja na Pravoslavnom bogoslovskom fakultetu u Beogradu. Sasvim je normalno da takvu biografiju prati i pojačani nacionalni romantizam sa probuđenim vječitim aspiracijama srpskih velikonacionalista o asimilaciji okolnog pravoslavnog stanovništva na načelima Ilije Garašanina. Ovaj čovjek je personifikacija mnogih nekadašnjih liberalnih pripadnika hipi i rok pokreta u Srbiji, pokreta po svojoj vokaciji anacionalnih, univerzalnih i kosmopolitiskih, koji su postali korifeji obnavljanja pogubnih velikonacionalnih projekata, nacionalističkog odnosa prema drugim narodima i širenja deluzija u srpskom narodu. Skoro nevjerovatno zvuči, ali i vodeći difamatori su iz društava koja su iznjedrila hipi pokret i R’N’R!!!
Neistine iznesene u članku u Politici od strane Rakovića odavno su postale manir kad je u pitanju bavljenje istorigrafijom Crne Gore od strane srpskih istoričara. Umjesto što se ponavljaju stereotipi nastali kao višedecenijsko, a može se reći i poslednja dva vijeka, nametanje srpskoj populaciji asimilatorskih stavova prema crnogorskoj naciji, bolje bi bilo da je Politika potražila odgovore od samih nacionalnih Crnogoraca. Naime, postoji u Srbiji Nacionalno vijeće Crnogoraca, koje je vrlo kompetentno moglo iznijeti relevantne stavove Crnogoraca u Srbiji, ukoliko je Politiku uopšte takvo nešto zanimalo!
Crnogorci u Srbiji i Srbi u Crnoj Gori: Za početak je potrebno vrlo jasno razgraničiti ko su nacionalni Crnogorci u Srbiji. Čest je običaj da javnost Srbije stvara sliku kako su mnogi Crnogorci na mnogim važnim mjestima u Srbiji, čak se pričaju i vicevi o tome. Takođe je i činjenica da se ista ta javnost, sa više nego velikim zanimanjem, bavi Srbima u Crnoj Gori. Zanimljivo je da ta srpska javnost jedne te iste ljude u Crnoj Gori naziva Srbima, a kad ti ljudi obavljaju visoke funkcije u Srbiji odjednom postaju Crnogorci iz vrlo prozaičnih razloga: da se ne bi viđelo kako Crnogorci u Srbiji nemaju nijedno pravo koje im pripada po međunarodnim deklaracijama i zakonima Republike Srbije! Gospodin Miodrag Vuković je naveo u svom komentaru „Nije konjukturno biti Crnogorac u Srbiji“ - sve čime raspolažu Srbi u Crnoj Gori. Tome treba dodati preko 30 TV kanala koje je moguće gledati u Crnoj Gori putem kablovske, a koji potiču sa teritorije Srbije, i svu moguću štampu koja izlazi u Srbiji. Što od svega toga imaju Crnogorci u Srbiji? Ništa!!! Ne mogu se složiti sa g-dinom Vukovićem kako je Lovćenac embrion crnogorske nacionalne zajednice u Srbiji, jer to samo govori koliko su crnogorski političari uopšte zainteresovani za položaj Crnogoraca u Srbiji i koliko uopšte poznaju tu temu! Ne znam da li čak i znaju koliko ima nacionalnih Crnogoraca od ukupnog broja iseljenika iz Crne Gore u Lovćencu? Bojim se da bi se iznenadili njihovom malobrojnošću!
Postavlja se pitanje koliko bi danas Srba bilo u Crnoj Gori da žive u medijskim uslovima kao Crnogorci u Srbiji? Zna se koliki je uticaj medija na svijest ljudi, naročito ako se ima u vidu da su nacionalni Crnogorci raštrkani po Srbiji, što se najbolje može viđeti iz rezultata poslednjeg popisa.
Jedini bez nacionalnog savjeta u Srbiji: Posebno je zanimljivo zašto Politiku nije nikad zainteresovalo koji je razlog da su sve nacionalne zajednice formirale nacionalne savjete kao ustavnu kategoriju, sem crnogorske zajednice. Zna se da su nacionalni savjeti ti koji brinu o održanju nacionalnog, kulturnog i svakog drugog identiteta manjinskih naroda. Ponavljam, radi se o ustavnoj kategoriji, dakle obavezi države Srbije da obezbijedi uslove za postojanje nacionalnih savjeta manjinskih zajednica!
Crnogorska nacionalna zajednica se 23. 06. 2009. godine obratila nadležnoj instituciji sa inicijativom i sa potrebnim brojem potpisa građana Srbije, crnogorske nacionalnosti, za formiranje Nacionalnog savjeta Crnogoraca u Srbiji, sve u skladu sa tada važećim Zakonom o zaštiti prava i sloboda nacionalnih manjina („SL list SRJ“ br.11/02 i „SL.list SCG“ br. 1/03-Ustavna povelja). Ministarstvo za ljudska i manjinska prava Srbije nikada nije odlučivalo o ovom zahtjevu. Postavlja se pitanje - zašto??? Zar se ne radi tu o kršenju Ustava Republike Srbije i kršenju osnovnih ljudskih prava, sa vrlo jasno izraženom diskriminacijom nacionalnih Crnogoraca? Zar to sve nijesu opipljiviji razlozi smanjenja broja Crnogoraca u Srbiji od pamfleta koje je Politika objavila? Kako može neka nacionalna manjina opstati bez ijednog medija, bez ikakve institucije i plus sa agresivnim stavom u svom okruženju??? Objavljivanjem nekakvih faksimila koji mogu biti obična zloupotreba, dopisnikom iz Crne Gore koji obavještava javnost u Srbiji kao da se nalazi na nekom ratištu u kome su Crnogorci neprijateljska vojska, Politika i javnost Srbije samo bježe od suštine i, da li svjesno ili ne, zamagljuju problem odnosa Crnogoraca i Srba. To se nikad nije pokazalo djelotvornim, čak naprotiv. To je samo najbolji način za podsticanje mržnje i netrepjeljivosti između ova dva naroda. Dovoljno je samo pročitati komentare na portalu Politike koji vrve od anticrnogorske netrpeljivosti i nepoznavanja elementarnih činjenica!
Napominjem da sam sličan ali kraći tekst, lišen podataka o Aleksandru Rakoviću, poslao beogradskoj Politici sa namjerom da u demokratskom maniru rasvijetlimo istinitost iznesenih podataka u njihovim člancima, ali “najstariji list na Balkanu”, u najboljoj tradiciji vremena Ž. Minovića i D. Antića, zvanog “Struja”, do današnjeg dana nije objavio moj odgovor, bez obzira što je moje iznesene tvrdnje bilo vrlo lako provjeriti. Valjda živimo u vremenu dostupnosti informacija, mada neki, izgleda, čeznu za vremenima kada su mogli zaglupljivati narod! Ovome se može dodati i odbijanje svih srpskih portala objavljivanja bilo kojeg komentara koji nije u skladu sa velikosrpskim stavovima o crnogorskoj naciji! Ja to shvatam kao odbijanje srpske javnosti da saznaju istinu i nastavljanje življenja u svijetu obmana, deluzija i unaprijed osuđenih na poraz projekata o anticivilizacijskom, nasilnom asimilizovanju nacija priznatih od čitavog svijeta.
Slobodan Jovanović,
