Obzirom na senzacionalistički naslov u medijima i paušalnost u samom nalazu DRI, u obavezi sam, da prije svega, zbog same ustanove koja ima tradiciju brige o starim i invalidnim licima pune 73 godine, a potom i zbog javnosti demantujem sam tekst a zatim i nalaz i mišljenje.
Počeću od prve činjenice koja je mislim za kompletnu javnost zabrinjavajuća, a odnosi se na to da je ovo od osnivanja JU Dom starih Grabovac, davne 1947.godine, prva i jedina kontrola Državne revizorske institucije, bez obzira što se Dom starih Grabovac u prethodnim godinama više puta obraćao navedenoj instituciji sa molbom za zakazivanje sastanka i pojašnjenja načina vršenja obračuna i izrade završnog računa, na šta nam od strane DRI nikada nije ni odgovoreno, a kamo li udovoljeno. Samim tim navedena institucija je prekršila član 6. stav 3. Zakona o državnoj revizorskoj instituciji kojim je predviđeno da :
“ Institucija, u okviru nadležnosti utvrđenih ovim zakonom i drugim propisima, pruža i stručnu pomoć Skupštini, Vladi Crne Gore (u daljem tekstu: Vlada) i drugim državnim organima u donošenju odluka ”
Umjesto sastanka, savjeta i stručne pomoći, revizori su u sred pandemije korona virusa i ranjivost kategorije lica koja su smještena u našoj ustanovi i zabrane posjeta, punih 45 dana vršili kontrolu spisa, uzurpirali komletnu upravu , jer su šefica računovodstva, šefica pravne službe, službenica za javne nabavke i materijalni knjigovođa Doma starih, radili prekovremeno poslove koji po definiciji predstavljaju poslove samih revizora.
Pompezni naslov o neplaćanju poreza i doprinosa zaposlenima kao i sam nalaz DRI u ovom i drugim svojim djelovima, demantuju same činjenice koje se odnose na to da su za spornu 2019. godinu, za stalno zaposlene u domu plaćeni porezi i doprinosi u iznosu od 426.536,75 Eura, za angažovanje radne snage preko ugovora o djelu plaćeni porezi i doprinosi u iznosu od 5.847,24 Eura, za angažovanje radne snage preko agencije za posredovanje u zapošljavanju 24.642,00 Eura, kao i za angažovanje radne snage preko projekata plaćeni porezi i doprinosi u iznosu od 8.682,00 Eura, što u ukupnom zbiru iznosi 465.707,99 Eura uplaćenih poreza i doprinosa na ime angažovanje radne snage.
Iznos koji je utvrdila DRI, ponovo nestručno i netačno, i iznosi 14.333 Eura, sadrži dobar dio prihoda koji je neoporeziv i na koji se ne plaćaju doprinosi, jer se odnosi na pomoć radnicima koja je isplaćena za Novu godinu(3.000 Eura) i 8.mart(6.600 Eura) i to od strane Sindikata ustanove, dok je ostali dio koji se odnosio na neplaćene doprinose za angažovanje radne snage u popisnim i komisijama za javne nabavke u međuvremenu izmiren, i jasno je da se radi o tehničkoj grešci prilikom obračuna, a nikako o namjeri Doma da izbjegne navedenu obavezu. Kao dokaz navedenog redakciji dostavljamo i potvrdu resornog Ministarstva kojom se potvrđuje da je Dom starih Grabovac izmirio sve poreze i doprinose za zarade zaposlenih u 2019.godini, kao i obraćanje naše ustanove DRI iz kog se najbolje vidi da su postojale nejasnoće i nedoumice, koje bi bile otklonjene da se DRI udostojio bar da odgovori na dopis.Osim navedenog finansijski izvještaj za 2019.godinu je usvojen krajem februara 2020.godine od strane osnivača i u računovodstvenom smislu predstavlja finansijsku dobit u iznosu od 90.965,70 Eura.
Konstatacija da je Grabovac zakasnio sa dostavljanjem godišnjeg izvještaja, ne stoji, jer je na vrijeme isti dostavljen osnivaču na usvajanje, nakon čega je kao konačan tekst ponovo dostavljen 09.marta 2019.godine. Ovakav vid dostavljanja u toku februara i usvajanje istog krajem februara, predstavlja višedecenijsku praksu usvajanja i dostavljanja, na koju niko nikada, uključujući i internu reviziju Ministarstva rada i socijalnog staranja nije imao primjedbu.
Što se tiče javnih nabavki i nepoštovanja Zakona o javnim nabavkama po mišljenju DRI, isto demantuje nalaz Inspektora za javne nabavke, koji je upravo te 2019.godine, u junu mjesecu vršio kontrolu Plana javnih nabavki kao i realizovane postupke i postupke koji su u toku i na iste nije imao primjedbi niti je utvrdio ijednu nepravilnost, a stavke na koje se DRI u nalazu poziva nisu ni realizovane niti raspisivane. Osim navedenog, da bi Plan javnih nabavki bio objavljen na sajtu Uprave za javne nabavke, isti mora proći više kontrola, među kojima je saglasnost organa upravljanja i saglasnost resornog Ministarstva, koje su priložene uz isti.
Takođe se u izvještaju navodi da Dom starih Grabovac nije prezentovao dokaz da je izvršio upis dopunske djelatnosti u Registar poljoprivrednih gazdinstava, što je bilo i nemoguće, obzirom da nadležna Uprava ne izdaje niti jedan dokument prilikom upisa, a revizorima je vrlo lako bilo pribaviti dokaz o ispunjenosti uslova i datumu upisa u registar , jer odgovorno tvrdim da je ova djelatnost upisana shodo pozitivnim propisima i da se Dom starih nalazi u registru poljoprivrednih gazdinstava.
Nalaz DRI da vozila nisu procjenjena i da im se ne zna vrijednost, ne stoji, jer je u 2019.i 2020.godini naša ustanova obnovila kompletan vozni park, nabavkom 4 nova vozila, dok su zamjenjena i dotrajala vozila, za koje je tačno utvđeno da su kompletno amortizovana , procjenjena od strane stručnog lica i do sada su putem licitacije prodata dva od četiri, dok za preostala dva nije bilo zainteresovanih kupaca na prethodno objavljenim licitacijama.
Takođe ne stoji konstatacija i primjedba da Dom starih Grabovac treba da vrši plaćanja nakon isporučene robe, jer svjedoci smo da za opremu, pogotovo medicinske aparate, mašine i namještaj, uslov nabavke – isporuke je avansna uplata dijela cijene same robe i nikako ne vidim kao propust ovakav vid poslovanja i avansno plaćanje roba, što u tržišnim ekonomoijama, kakva je naša, predstavlja praksu.
Što se tiče dijela koji se odnosi na pozicije sa kojih su od strane Ministarstva uplaćena sredstva Domu starih, apsolutno ne predstavlja prestup ili grešku uprave Doma, jer o pozicijama resornog Ministarstva mi ne vodimo računa, već kao i decenijama unazad, vršimo potraživanja shodno pozitivnim propisima.
Ukoliko je i bilo nekih tehničkih pa i formalnih propusta, DRI je trebala da sagleda kompletno poslovanje Ustanove i ima u vidučinjenice, koje potvrđuju i dokazuju da se ustanovom domaćinski gazduje, te da nam u procesu kontrole ukaže na propuste koji su takve prirode da su svi mogli biti otklonjeni u toku vršenja revizije. Domaćinsko vođenje je lako bilo konstatovati, jer je otvaranjem poljoprivrednog gazdinstva, angažovanjem ljekara specijalista, ugradnjom sistema satelitskog praćenja vozila, zamjenom kompletnog voznog parka, korišćenjem kišnice za potrebe vešeraja i sistema navodnjavanja, zamjenom prozora i ostalim mjerama energetske efikasnosti,uz istovremeno povećanje nivoa usluga, kvaliteta hrane, ulaganje u objekte, znanje i stručno usavršavanje zaposlenih, za ovih 30 mjeseci koliko rukovodim ustanovom, došlodo godišnje uštede od oko 130.000 Eura.
Sama činjenica da je Dom starih u toku 2020.godine u infrastrukturu i opremu uložio blizu 150.000 Eura i u odnosu na 2018.godinu smanjio dugovanja korisnika za 50.000 Eura, a od gubitka u 2018.godini koji je iznosio 181.244,34 Eura, poslovnu 2019.godinu završio sa dobitkom od 90.965,70 Eura, potvrđuje domaćinsko ophođenje prema državnoj imovini. Ovakvo vođenje i ulaganje ušteđenog u podizanje kvaliteta smještaja i nivoa usluge Dom starih Grabovac svrstava u red vodećih evropskih ustanova za smještaj odraslih i invalidnih lica, u šta se uprava Grabovca uvjerila u više navrata gostujući u ustanove istog tipa u regionu kao i razmjenom dobre prakse.
O domaćinskom poslovanju i vođenju ustanove govori i činjenica da smo u 2019.godinirekonstruisali devastirani stan u Podgorici i u isti uložili 14.500 Eura,podnijeli zahtjeve za iseljenje nelegalno useljenih lica iz još 2 stana, od kojih je za jedan okončan postupak dok je za drugi postupak u toku. Po osnovu ugovora o doživotnom izdržavanju, krajem ove godine ušli smo u posjed još jednog stana, čiju rekonstrukciju-renoviranje očekujemo u 2021.godini, kupili smo specijalizovano ambulantno vozilo i malo teretno vozilo, ukupne vrijednosti 42.000 Eura, sagradili i opremili salu i baštu za dementne osobe po posljednjim evropskim standardima i u isto uložili 65.000 Eura, radi povećanja kvaliteta usluge, angažovali dodatnu radnu snagu preko agencije za posredovanje pri zapošljavanju i za navedeno angažovanje utrošili oko 70.000 Eura i opet u toj godini , koja je i bila predmet kontrole DRI ostvarili dobit od 90.965,70 Eura.
DRI je trebao da utvrdi i to da JU Dom starih Grabovac godišnje plati 125.254,28 Eura PDV-a, te da isti nije u pdv sistemu kao javna ustanova i da se navedeni iznos, obzirom da Dom nije krajnji korisnik usluga niti proizvoda, treba vratiti ustanovi ili kao poreski kredit ili ustanovu osloboditi od plaćanja PDV prilikom nabavke roba i usluga.
Osim navedenog, DRI je trebao da utvrdi i činjenicu da se ampulirani ljekovi, pelene i ostali potrošni medicinski materijal, koji na godišnjem nivou iznose oko 100.000 Eura, koristi isključivo za zdrastvene osiguranike Crne Gore, te da nije opravdano da isti padaju na teret Ustanove, jer bi Fond zdravstva, kao i medicinskim ustanovama, morao refundirati navedene troškove. Razlog više je što je JU Dom starih Grabovac 2019.godine registrovao ambulantu izabranog ljekara sa jedinicom fizioterapije, kod Ministarstva zdravlja.
Shodno naprijed navedenom, a posebno imajući u vidu da je i pored više dopisa iz prethodnih godina upućenih DRI za održavanje sastanka i pružanje stručne pomoći, ista izostala, te da je negativno mišljenje Državne revizorske institucije preoštra reakcija iste. Ovaj utisak pojačava činjenica da JU Dom starih Grabovac domaćinski upravlja državnom imovinom i da sva ulaganja vrši iz ušteđenog novca i sopstvenih izvora ili od opredjeljenih sredstava resornog Ministarstva za projekte , te da je nivo usluge dostigao evropski standard. U prilog navedenom svjedoči sistem kvaliteta ISO 9001, HACCP standard bezbjednosti hrane, smanjenje troškova lož ulja za potrebe grijanja , smanjenje potrošnje goriva za službena vozila, obnova kompletnog voznog parka, otvaranje farme i smanjenje troškova mesa uz kontrolisani i ekološki uzgoj, racionalzaciju potrošnje vode i struje, angažovanje konsultanata - ljekara specijalista, što u ukupnom iznosu na godišnjem nivou predstavlja uštedu od oko 130.000 Eura, dok je sistem naplate i kvalitet usluge podignut na viši nivo. Prvi put u istoriji ustanove, odobrena je specijalizacija našem ljekaru, dok je projekat otvaranja apoteke u samoj ustanovi i dnevnog boravka za starije u Škaljarima odložila pandemija korona virusa i isti ćemo realizovati u toku naredne godine.
Našu ustanovu, u spornoj 2019.godini, je 3 puta posjetila socijalna inspekcija, 2 puta sanitarna i jednom inspekcija za javne nabavke i niko od navedenih nije utvrdio niti jednu nepravilnost, pa je teško povjerovati da je to ona ista ustanova koja se toliko ogriješila o pozitivnim propisima po nalazu DRI.
S tim u vezi, odgovorno tvrdim da JU Dom starih Grabovac, na današnji dan ne duguje državi niti jedan euro po osnovu poreza i doprinosa, niti ima i jedan euro duga prema dobavljačima i korisnicima, a po osnovu plaćenog PDV-a , potrošnje ljekova i medicinskog materijala, prevoza specijalizovanim vozilima korisnika do zdrastvenih ustanova i centara , kao i angažovanje 7 ljekara specijalista , mogao bi potraživati od iste , preko resornih ministarstava minimum 250.000 Eura godišnje.
Dobijene licence u prethodne 2 godine, licenca za osnovnu djelatnost, licenca za Dnevni boravak dementnih lica, licenca za Sklonište za beskućnike, licenca za pomoć u kući, uvedeni HACCP standard, obnovljeni sistem kvaliteta ISO 9001, učešće na svim evropskim konferencijama u oblasti brige i njege starih lica, smanjenje troškova poslovanja, povećanje prihoda, 11 stručnih radnika, 2 stalno zaposlena ljekara opšte prakse, 7 konsultanata-ljekara specijalista, 3 psihologa i 4 socijalna radnika, 55 medicinskih tehničara od kojih 10 sa visokom stručnom spremom, obnovljen vozni park, izgrađena sala i park za dementne, registrovano poljoprivredno gazdinstvo i izgrađena farma, izgrađen i opremljen caffe bar Grabovac u krugu ustanove,kao i nemjerljiva žrtva i karantinsko poslovanje tokom cijele 2020.godine, daje mi za pravo da konstatujem da je DRI umjesto savjetodavne i dobronamjerne politike izabrao ulogu dželata koji je jednu ustanovu pokušao da stavi u ravni sa privrednim subjektima koji se nalaze na crnoj listi poreskih obveznika.
O samoj namjeri diskreditacije JU Dom starih Grabovac, koja je primjer poštovanja države, pozitivnih propisa i domaćinskog vođenja, dovoljno govori podatak da se u medijima pojavio tekst prije nego što je izvještaj i objavljen na web stranici DRI. I laiku je jasno da je neko iz navedene institucije požurio da ispuni svoj zadatak i medijima dostavi informacijuprije nego je ista postala zvanična, a sama pomisao da na izvještaj jedne institucije koja funkcioniše u sistemu državne uprave ne postoji mogućnost pravne zaštite bilo kroz redovni ili vanredni pravni lijek, dovodi u nezgodan položaj one koji bi mogli pred pravosudnim organima osporiti akt koji je donijela DRI.
Sve u svemu, osim ovog neuspijelog pokušaja diskreditacije najstarije ustanove u oblasti socijalne zaštite, koji je vjerovatno nekome bio potreban za dobijanje titule nepristrasnog eksperta, ostajedilema i pitanje ko kontroliše kontrolora i kome kontrolor polaže račune.
