Evropska svemirska agencija (ESA) objavila je slike dva kratera, Danijelsona (Danielson) i Kalokse (Kalocsa), koji su položeni jedan pored drugog u pustom region Arabija Tera (Arabia Terra), navodeći da to otvara nova vrata u istraživanju Marsove prošlosti.
Fotografije, koje je načinila letjelica Mars ekspres (Mars Express) 19. juna 2011. godine, pružaju topografski dokaz da je veći krater, Danijelson, jednom bio ispunjen vodom. U Danijelsonu, širokom oko 60 kilometara, nalaze se strmi, vjetrom oblikovani brežuljci, nazvani "grebeni", koje karakterišu jasni slojevi taloga, koji izbijaju na dnu kratera. Naučnici ESA-e vjeruju da je talog koji formira te "grebene" nagomilan na tom mjestu zahvaljujući jakim sjeverno-sjevernoistočnim vjetrovima i da je potom očvrsnuo (zacementirao) od vode, koja je vjerovatno došla iz drevnog, dubokog rezervoara podzemne vode.
Za razliku od Danijelsona, uzvišeniji krater Kaloksa, širine oko 32 metra, ima glatko dno bez isturenih struktura, vjerovatno zato što nije bio dovoljno dubok da dosegne podzemne vode.
Što se, onda, dogodilo s vodom? Naučnici smatraju da je postepeno pomijeranje Marsove ose tokom više miliona godina uzrokovalo drastične klimatske promjene, koje su dovele do naizmjeničnih suvih i vlažnih perioda. Sudeći po "grebenima", izgleda da je isti jaki sjeverni vjetar koji je nanio slojeve, "išibao" te nanose prašinom i pijeskom, tokom suvog perioda nakon nestanka vode, i tako su "grebeni" dobili svoj karakteristični oblik, kažu naučnici.
Smatra se da su slične promjene ose donijele cikluse ledenog doba na Zemlji.
(Foto: esa.int)
