Odluka je donijeta usljed prijetećeg reagovanja određenog dijela javnosti, a nakon neprimjerenog upozorenja lokalnog odbora SNP-a sa Žabljaka da se film ukloni iz ovogodišnjeg izdanja. Takođe, na online platformi biće prikazan i film “Testament” Lordana Zafranovića koji obrađuje sličnu temu o stradanju nevinih ljudi.
Iznuđena odluka
Iznuđena odluka donijeta je, kako su naglasili, ne iz straha od prijetnji anonimnih ,,junaka” skrivenih iza pseudonima na marginama društvenih mreža i života, već iz razloga što je moto ovog festivala povezivanje naroda i kultura a ne mržnja i podjele.
Ako jednoj Jasni Đuričić nije bilo sporno da maestralno iznese glavnu ulogu u filmu, ne vidimo zašto bi se iko od turista mogao osjetiti uzrujano zbog najavljene projekcije na Žabljaku
“Naša je obaveza da obavijestimo regionalnu i svjetsku javnost o ovoj vrsti ograničenja slobode izražavanja, zahvalimo se na riječima podrške mnogim ljubiteljima festivala, te neizostavno Jasmili Žbanić i Lordanu Zafranoviću na hrabrosti i istinitim, časnim i visokoestetskim djelima koja su postala trajne vrijednosti kinematografije i civilizacije uopšte i održimo festival sa svim propratnim ativnostima, pored projekcija filmova, kao što su velika akcija čišćenja obalnog dijela Crnog jezera, tri predavanja, muzički program, rafting ture, planinarenje, kajaking i ostale promocije zdravih stilova života”, istakli su iz GMIFF-a
Naglasili su da ovaj festival nije politička organizacija, već isključivo međunarodna filmska manifestacija koja u okviru kategorije “Ekologija duše“, kao i svake godine do sada, predstavlja najaktuelnija ostvarenja koja se tiču čovjeka, njegovog usuda i zabluda na ličnoj ravni, nikako na kolektivnoj.
Dodaju da, ukoliko, na primjer, neka organizacija sasječe, recimo 1000 hektara šume i uništi čitav biodiverzitet na tom području, iz bilo kog razloga, ne može se okarakterisati da je taj narod ekocidan.
“Odgovornost je na pojedincima! U tom kontekstu, ne vidimo ništa sporno što se aktuelni, svjetski i višestruko nagrađivani film „Quo vadis, Aida?" našao u programu VII izdanja festivala. Jer naš festival ne donosi sud, već gledaoci festivalskog sadržaja”, kazali su iz direkcije festivala.
4
Ističu da su se, upravo zbog aktuelnosti, takođe, na repertoaru GMIFF-a u primarnoj kategoriji „Ekologija“, ove godine našla i ostvarenja domaće tj. crnogorske produkcije iz 2021. i 2020. godine koja se bave devastacijom prirode.
“To su filmovi „Prilika“, koji se bori protiv izgradnje mini-hidroelektrana i borbi protiv stavljanja rijeka u cijevi u Barama kraljskim, film „Naša Pljevlja - Naše deponije“ koji govori o dugogodišnjim problemima koji tu opštinu prate i mnogi drugi. Upitno je zašto te teme, koje direktno utiču na živote građana, nijesu bile predmet ovolike pažnje. Zapravo je to cilj našeg filmskog festivala, da budimo odgovornost kod javnosti kada su u pitanju teme od interesa za sve nas kao zajednicu sačinjenu od različitosti, a cijenimo ujedinjeni u ideji da stvorimo naše društvo po mjeri svih građana i građanki, a ne pojedinaca ili organizacija koje otimaju, ruše, degradiraju naše društvo”, kazali su iz direkcije GMIFF-a.
Negodovanja bez valjanog osnova
Ističu da GMIFF ne vidi razlog zašto bi bilo ko prozivao festival da, zbog projekcije filma nominovanog za Oskara, rastjeruje, kako je navedeno, turiste iz Republike Srbije i Republike Srpske sa Žabljaka, imajući u vidu da u ovom ostvarenju pored sjajnih glumaca iz BiH, igra i nekoliko čuvenih srpskih glumaca i glumica.
Podsjetili su i da već sedam godina u nizu, GMIFF promoviše na međunarodnom planu Crnu Goru kao ekološku destinaciju, nudeći ujedno kulturni i turistički sadržaj, te činjenicom da se nalazi na listi „Green Film Network“, među 40 najrenomiranijih filmskih festivala na svijetu, na temu ekologije, zaštite životne sredine i održivog razvoja, dovodeći goste sa svih strana svijeta.
“GMIFF je, takođe, ujedno prvi zeleni festival koji je uključen u zvaničan program seta aktivnosti za promovisanje jubileja tridesetogodišnjice proglašenja Crne Gore za ekološku državu, u saradnji sa Ministarstvom ekologije, prostornog planiranja i urbanizma, što govori o njegovom kvalitetu i važnosti”, podsjećaju iz GMIFF-a.
Napominju da ako scenario Jasmile Žbanić nije rastjerao već, naprotiv, privukao srpske glumce kakvi su Jasna Đuričić i Boris Isaković, jasno je da navedena negodovanja nemaju valjan osnov.
“Ako jednoj Jasni Đuričić nije bilo sporno da maestralno iznese glavnu ulogu u filmu, ne vidimo zašto bi se iko od turista mogao osjetiti uzrujano zbog najavljene projekcije na Žabljaku. „Quo vadis, Aida?" nije gola, faktografska rekonstrukcija strašnih zbivanja u Srebrenici tokom devedestih, već upečatljiva, intimna, ljudska, istinita umjetnička filmska priča o Aidi Selmanagić i načinu na koji se jedna žena bori sa nadolazećom nesrećom koja će zadesiti i njenu porodicu i njene sugrađene”, kazali su iz direkcije festivala.
Napominju i da smo, kao država, potvrdili odnos prema ovom događaju nedavnim usvajanjem Rezolucije o genocidu u Srebrenici u crnogorskom parlamentu.
Namjeravali da prikažu i „Daru iz Jasenovca"
“Ovaj film, i u tom kontekstu, zaslužuje da se nađe u posebnom programu ovogodišnjeg izdanja GMIFF-a. Festival ove godine u kategoriji „Ekologija duše“ zapravo predstavlja svojevrsni „memory concept" balkanskih tragedija sa jasnom porukom „da se nikada ne ponove. Nijesmo željeli da favorizujemo bilo koga ili izvlačimo iz konteksta, već da prikažemo javnosti sve što je na ovu temu aktuelno u filmskoj umjetnosti. Namjeravali smo da u sklopu istog programa prikažemo i srpski film „Dara iz Jasenovca“, Predraga Antonijevića. Nažalost, i pored najbolje volje, zbog komplikovanih procedura, nijesmo uspjeli da dobijemo ovaj film i uvrstimo ga u naš program, što možemo potvrditi prepiskom sa producentom filma gospodinom Maksom Ćatovićem”, poručili su iz direkcije festivala.
Ekipa „Quo vadis, Aida?" je, kako kažu, na osnovu istog upita koji je proslijeđen za „Daru iz Jasenovca“ - da ustupe prikazivanje filma na Žabljaku, razumjela to na pravi način i dozvolila besplatnu projekciju na GMIFF-u.
“Publika će, takođe, imati priliku da pogleda i dokumentarni film „Testament”, remek djelo hrvatskog reditelja Lordana Zafranovića, koji preispituje zločine dijela svojih sunarodnika u bestijalnim nepočinstvima u Jasenovcu i ostalim logorima smrti Drugog svjetskog rata. Ovaj film nikada nije prikazan u Hrvatskoj. Težnja ovogodišnjeg festivala je da, između ostalog, predstavi istine o užasima i progonima koji se dešavaju na lokalnim i globalnim prostorima, istinu o eksploataciji i besomučnom gomilanju kapitala i na taj način uništavanju rijeka, mora, šuma, flore i faune i na kraju ljudi”, dodaju iz GMIFF-a.
Zbog svega navedenog, dodaju, ne vide razlog zbog kojeg bi javnost mogla biti uzrujana zbog filma koji aktuelizuje bolne teme iz bliske prošlosti.
“Naprotiv ovo je prilika da se suočimo sa njima preko grandioznog umjetničkog djela i donesemo sopstveni sud, jer je naša stvarnost sačinjena i od onih stvari koje nijesu, uslovno rečeno lijepe, pozitivne i oko kojih postoji opšti konsezus u širem društvenom kontekstu”, kazali su iz GMIFF-a.
Najavili su da će zbog novonastalih okolnosti, festival 31. jula biti otvoren projekcijom prvog crnogorskog filma "Voskresenja ne biva bez smrti", premijerno prikazanog u Rimu 1922. godine po scenariju Vladimira Popovića.
Do 2. avgusta publika će na Žabljaku biti u prilici da besplatno pogleda čak 42 ostvarenja, u dvije kategorije - „Ekologija“ u kojoj je 16 filmova i „Ekologija duše“, u kojoj je čak 26 filmova. Ranije je GMIFF imao i treću kategoriju u kojoj su bili prikazivani pormotivno turistički filmovi, koja je ove godine izostavljena zbog pandemije.
Filmovi koje će publika narednih dana gledati na VII ediciji GMIFF-a, ne dolaze samo iz Crne Gore i regiona (Srbija, Bosna i Hercegovina, Hrvatska), već i iz cijelog svijeta: SAD-a, Koreje, Italije, Švajcarske, Indije, Kine, Sirije, Španije, Danske, Njemačke, Francuske, Ujedinjenog Kraljevstva, Meksika, Češke, Austrije, Francuske, Švedske, Irana, Finske i Bugarske.
