Statistika koju ima Ministarstvo prosvjete pokazuje da prethodnih godina, međutim, nijesu bila loša postignuća crnogorskih đaka. Učešćem na matematičkim olimpijadama od 2012. do 2021. godine osvajali su bronze, srebro, pohvale. Postoji Juniorska balkanska matematička olimpijada, Balkanska matematička olimpijada i Međunarodna matematička olimpijada.
Dvije bronze učenici su osvojili na Juniorskoj balkanskoj međunarodnoj matematičkoj olimpijadi koja je održana 2012. godine. Srebro su donijeli 2013, godinu kasnije ponovo dvije bronze. Srebro su osvojili i 2015, a onda 2016. godine bronzu, 2017. dvije bronze, što su učinili i 2018. Iz Ministarstva kažu da je Crna Gora ponosna na te prethodno postignute rezultate. Uočili su određene probleme, objašnjavajući na koji način đaci stiču pravo da učestvuju na međunarodnim takmičenjima iz matematike.
Kako do međunarodnog takmičenja
Prije svega, Ispitni centar organizuje državno takmičenje iz matematike. Iz tog predmeta se takmiče osnovci šestog i devetog razreda, a srednjoškolci mogu iz svih razreda. Ko osvoji prvo, drugo i treće mjesto postaje član ekipe koja predstavlja Crnu Goru na međunarodnim takmičenjima. Ispitni centar, u saradnji sa profesorima Prirodno-matematičkog fakulteta Univerziteta Crne Gore, obezbjeđuje takmičarske testove i organizuje pripreme takmičara uzrasta do 15,5 godina za učešće na Juniorskoj balkanskoj matematičkoj olimpijadi, i pripreme srednjoškolaca za Balkansku matematičku olimpijadu i Međunarodnu matematičku olimpijadu.
Ne mogu da kompletiraju tim
''Ne postoji veliko interesovanje naših učenika za matematiku. Od približno 7.500 učenika IX razreda, oko 0,5 odsto njih učestvuje na državnom takmičenju, dok je taj procenat za srednjoškolce još niži'', kažu iz Ministarstva.
Ističu da postignutim rezultatima na državnom takmičenju, kao društvo u cjelini ne možemo biti zadovoljni. Iz tog razloga, objašnjavaju oni, Crnu Goru ne predstavlja šestočlan tim, kao što propozicije takmičenja dozvoljavaju, već uglavnom tri ili četiri učenika.
''Smatramo da treba obezbijediti kontinuitet u učestvovanju, u cilju popularizacije matematike kod budućih takmičara, iako se, s obzirom na veličinu naše populacije, ne očekuje u svakoj generaciji zadovoljavajući uspjeh'', poručuju oni.
Profesor Radomir Božović, koji je predsjednik Udruženja nastavnika matematike Crne Gore, kaže za Pobjedu da nije informisan o takmičenju na kom su đaci ostvarili loše rezultate. Kazao je da se dešava da đaci dobro ne urade zadatke zbog treme ili se nije dovoljno radilo sa njima. Kazao je i da veliki trud zahtijeva pripremanje đaka i da to često ne biva nagrađeno.
''U svakom slučaju, dva boda djeluju demorališuće. Tu se nešto žestoko promašilo. Bolje i ne ići nego ovako'', rekao je on.
Nagomilani problemi
Iz Upravnog odbora Prosvjetne zajednice Crne Gore kažu da bi najnoviji rezultati sa Juniorske balkanske matematičke olimpijade, uz već godinama prisutne nezadovoljavajuće rezultate sa PISA testiranja, jako zabrinuli duštvo koje misli o svojoj budućnosti.
''Reforma, čiji su posljednji koraci naišli na vrlo burne reakcije i neslaganje kako nastavnika tako i roditelja, očito je izgubila svoj polet i svoj smisao. Zavod za školstvo i Ispitni centar, rezultati međunarodnih testiranja ili bizarni problemi sa maturskih i polumaturskih ispita to nemilosrdno pokazuju. Već godinama „hodaju u prazno“, kao vozilo zaglavljeno u snijegu, uz opasnu samodovoljnost i nesposobnost sagledavanja što se u realnosti vankancelarijskog života dešava i kuda stvarno ide naše školstvo'', rekli su oni.
Kažu da uprave škola i nastavnici, koji podliježu pritisku sredine, štancovanje ,,Luča“, naduvavanje prosjeka učenicima preko granica dobrog ukusa i zdravog razuma sigurno ne pomažu u saniranju štete.
''Uz to, prisutnost Univerziteta samo pro forma i apsolutna indolencija CANU doveli su do toga da naša učešća u međunarodnoj konkurenciji uglavnom prouzrokuju stid. Brigu i obavezu popravljanja situacije još uvijek, nažalost, ne'' istakli su oni.
Kažu i da je sistem takmičenja iz matematike kod nas loš.
''Osnovci se takmiče iz matematike samo u šestom i devetom razredu i to ako osvoje dovoljan broj bodova na školskom takmičenju. Školsko takmičenje organizuje škola i na aktivima je kakve će zadatke postaviti, pa se zadaci za sve učenike u Crnoj Gori razlikuju na školskim takmičenjima. U Srbiji, recimo, od mlađih razreda se učenici takmiče i svi u državi imaju iste zadatke i svi počinju u isto vrijeme. Zadaci su na dva nivoa A i B, otvaraju se na samom ispitu, kao kod nas polaganje maturskog'', precizirali su oni.
Navode i da je problem i sadržaj naših zbirki zadataka iz matematike kao i stručna zastupljenost nastavnog kadra.
''Uz dugogodišnji deficit nastavnika matematike u neposrednoj vaspitno-obrazovnoj praksi se na mjestima nastavnika matematike već godinama zapošljavaju studenti sa PMF, inženjeri, ali od ove godine, zbog velikog nedostatka kadra, i penzionisani nastavnici matematike'', kažu oni.
Ove školske godine razlika u odnosu na Srbiju, koja je osvojila drugo mjesto, i ostale države iz okruženja je i ta što smo jedino mi imali časove u trajanju od 30 minuta, podsjećaju oni. Značajna razlika je i ta što ,,Vukovac“ u Srbiji osim svih petica mora imati osvojeno jedno od tri mjesta na takmičenjima.
''Dok se sistem vrijednosti ne promijeni, kvalitetno obrazovanje ne postane prioritet i reformiše se da stvori dobre uslove za rad, nećemo imati dovoljno kompetentnih nastavnika koji će uticati na razvoj kritičke svijesti učenika i izgradnju kompetencija za život i rad. Imaćemo loše rezultate na PISA testiranju i međunarodnim takmičenjima i sjajne pojedinice čiji rezultati nijesu produkt ni posljedica kvaliteta našeg obrazovnog sistema već ličnih afiniteta i uloženog rada'', zaključuju oni.
Broj studenata na specijalističkim i master studijama PMF-a jednocifren
Iz Upravnog odbora Prosvjetne zajednice kažu da je za obrazovanje nastavnog kadra u Crnoj Gori licenicirano šest ustanova. Međutim, postoji velika neujednačenost obrazovne politike usmjerene na inicijalno obrazovanje nastavnog kadra i diverzifikacija kurikuluma na studijskim programima za obrazovanje nastavnog kadra, kao i različita zastupljenost pedagoško-metodičke grupe predmeta.
Na Prirodno-matematičkom fakultetu, studenti studijskih programa fizika, matematika (modul nastava matematike) i biologija u okviru jednog semestra izučavaju psihologiju, pedagogiju i imaju metodiku nastave. Studenti smjera informatika, koji mogu da predaju informatiku u školama, a često predaju i matematiku, nemaju ovu grupu predmeta. Univerzitet ne školuje buduće nastavnike hemije, tako da imamo iskustvo da se u školama kao nastavnici hemije nalaze najčešće svršeni studenti hemijske tehnologije ili farmacije, ali i biologije, usljed nedostatka adekvatnog kadra.
''Broj studenata na specijalističkim i master studijama u školskoj 2021/22. godini na većini ovih smjerova PMF-a je jednocifren, što samo dodatno usložnjava situaciju u našem obrazovanja'', rekli su oni.
Učenicima nije bio dan za dobre rezultate
Iz Upravnog odbora Prosvjetne zajednice kazali su da osvojena dva boda đaka iz Crne Gore na Juniorskoj balkanskoj matematičkoj olimpijadi su rezultat najboljeg što imamo.
''Troje sjajne djece, kojima nije bio dan, i dvoje predanih profesora kojima bi sigurno bilo lakše da su ostali kod kuće nego što su mjesece posvetili ovome. Ovo su takmičenja, a ne nauka, i ovo su takmičenja najboljih od najboljih. Dešava se'', rekli su oni.
Dodaju da, sjutra, kada njih troje genijalaca, kojima se danas podsmijavaju stotine onih koji misle da se od integrala pravi hleb, odu na strane univerzitete i počnu da unovčavaju znanje koje su ovdje stekli u nekom Guglu ili Amazonu, onda ćemo da ih zovemo preko Zuma u jutarnji program da ih pitamo - je li, i koliko, tamo nebo plavo.
''Svakako, Prosvjetna zajednica ne podržava komentarisanje učenika/takmičara u pogrdnom kontekstu, a čemu smo svjedoci prethodnih par dana, jer ovo nije ni neuspjeh ni problem te vrijedne djece nego posljedica kontinuiranih propusta u sistemu obrazovanja'', rekli su oni.
