Iako je to maligno oboljenje jedno od onih koje je moguće prevenirati, prema procjenama Svjetske zdravstvene organizacije (SZO) za 2020. godinu (koje su kreirane i u odnosu na posljednje podatke iz Nacionalnog registra), Crna Gora ima najveću dobno standardizovanu stopu obolijevanja i umiranja od raka grlića materice u Evropi.
Epidemiolozi IJZCG su zadovoljni brojem vakcinisane djece u septembru, ali tvrde da bi bili još bolji da je bilo više inicijative u pojedinim opštinama, koje pozivaju da preduzmu akcije na lokalnom nivou i unaprijede nivo znanja svojih sugrađana o HPV vakcinaciji i učine je dostupnijom.
“Skoro godinu dana od početka vakcinacije u grupi djevojčica rođenih 2013. godine najbolje obuhvate (iznad 36%) postigle su opštine: Berane (53,5%), Cetinje (48,6%), Gusinje (42,9%), Ulcinj (36,8%), Podgorica (36,2%) i Rožaje (36,1%)”, istakli su oni.
Nalošiji rezultati, prema podacima IJZCG, su u opštinama koje su ostvarile ispod 22 obuhvata. Na toj listi su Bar (13,3%), Andrijevica (13,3%), Pljevlja (21%), kao i opštine Žabljak, Šavnik, Plužine i Petnjica koje nemaju svoj dom zdravlja i svoje pedijatre već uslugu pružaju zdravstveni radnici iz domova zdravlja susjednih većih opština.
Naglašavaju da je u prvim godinama uspostavljanja programa HPV vakcinacije cilj prevashodno individualna zaštita, a tek kroz par godina sa porastom obuhvata može se govoriti o kolektivnoj zaštiti.
“Ipak, bez obzira na to, od početka pratimo obuhvate primarne ciljne grupe u kojoj smo počeli vakcinaciju, a to su djevojčice rođene 2013. godine. U prvih godinu dana ostvaren je obuhvat od 31%, koji je u prvoj godini sasvim zadovoljavajući, imajući u vidu obuhvate koje su tokom prve godine ostvarivale ili ostvaruju susjedne zemlje”, smatraju u IJZCG.
Ipak, ističu da će se obuhvat unapređivati narednih godina, jer cilj kome moramo težiti i koji je postavljen od strane SZO je da do 2030. godine djevojčice prije 15. rođendana budu vakcinisane sa obuhvatom od 90%.
Savjeti
Apeluju na roditelje da vakcinišu svoje djevojčice protiv raka grlića materice i drugih oboljenja i stanja koja mogu uzrokovati HPV infekcije.
“Neophodno je da roditelj pripremi djevojčicu za vakcinaciju kroz jednostavno objašnjenje, potrebno je da djevojčica ima neki lagani obrok prije vakcinacije i da nakon vakcinacije ostane najmanje 15 minuta da sjedi u zdravstvenoj ustanovi. U narednom periodu vakcinacija djevojčica uzrasta 9-14 godina, ali i uzrasta 15-18 godina, moguća je radnim danima kod izabranih pedijatara u domovima zdravlja”, savjetuju iz IJZCG.
Apelovali su na domove zdravlja da aktivno pozivaju roditelje na vakcinaciju i organizuju akcije na lokalnom nivou kako bi vakcinacija bila još dostupnija a roditeljima bila još jasnija velika korist koju donosi vakcinacija protiv HPV infekcija.
Posljednji zvanični podaci govore da je u Crnoj Gori za godinu dana registrovano 106 novootkrivenih slučajeva raka grlića materice, od čega je preminulo 46 žena.
Epidemiolozi ističu da HPV vakcinacija može pružiti zaštitu od šest vrsta raka i od genitalnih bradavica, ali da je njena glavna namjena sprečavanje obolijevanja od raka grlića materice.
Prva vakcina u svijetu odobrena je 2006. godine. Istraživanja pokazuju da je rak grlića materice uzrokovan HPV-om iskorijenjen u periodu od 10 do 15 godina nakon primanja vakcine u svim zemljama koje su uvele vakcinaciju za djevojčice.
