U Ustavu Svetog Sinoda Crnogorske pravoslane crkve iz 1903, Glava II, u kojojoj se reguliše Djelokrug Sv. Sinoda, u članu 15, stav 2, govori se o ličnoj nadležnosti mitropolita »kao sinodskog predsjednika i kao poglavice autokefalne Crnogorske crkve«.
U Ustavu Knjaževine Crne Gore iz 1905, u aktu lex superior, sa stanovišta državnog prava (de jure imperi) bilo je normirano u članu 40 sljedeće: ”Državna vjera je u Crnoj Gori istočno pravoslavna. Crnogorska je crkva autokefalna. Ona ne zavisi ni od koje strane Crkve, ali održava jedinstvo u dogmama s istočno pravoslavnom Vaseljenskom crkvom. Sve ostale priznate vjeroispovijesti slobodne su u Crnoj Gori”.
Dokazi o priznanju CPC: Posljednji autokefalni mitropolit Crnogorske pravoslavne crkve u doba nezavisne Knjaževine i Kraljevine Crne Gore bio je Mitrofan Ban. On je za crnogorskog mitropolita kanonski rukopoložen u Rusiji 6. aprila 1885. godine u Isaklijevskoj Crkvi u Petrogradu od strane petrogradskog mitroplita Isidora i drugih članova Sv. Sinoda i svještenstva Ruske crkve, a u prisutstvu ruskog cara Aleksandra III Romanova.
Tri dana ranije, u besjedi koju je održao u Svetom Sinodu u Petrogradu, između ostalog rekao je i ovo: “Vi, svjatjejši otci, promislom Božjom i željom moga premilostivoga gospodara knjaza Nikolaja rukovođeni, izvoliste smirenost moju izabrati za episkopa Crkve Crnogorske”. Nakon hitononije primio ga je 15. aprila 1885. gpdine car Aleksandar III. Prilikom susreta sa njim rekao mu je i ovo: “Meni je takođe drago što ste Vi rukopoloženi za episkopa u Rusiji. To pokazuje duhovnu vezu imeđu Ruske i Crnogorske crkve”.
Ovo Mitrofan Ban detaljno opisuje u svojim memoarima. Nakon hirotonije Mitrofan Ban je 19. oktobra 1885. godine o tome obavijestio vaseljenskog carigradskog patrijarha Joakima IV u pismu, broj 356, u kojemu mu uz ostalo navodi: “Mi smo se iz Rusije povratili i u ime Božije zauzeli smo svetu katedru Mitroplije Autokefalne Crkve u bogoštićenom Knjaževstvu Crnogorskom na koju smo i Duhom Svetijem i pozvati”.
Podaci iz prošlosti: Dakle, sa stanovišta nauke nije sporno da su i Ruska crkva i Carigradska patrijaršija priznavale autokefalnost Crnogorske crkve, ne samo u doba Mitrofana Bana, nego i stoljećima ranije. Tako se iz pisma kojeg je carigaradski patrijarh Grigorije poslao 29. januara 1798. godine Petru I Petroviću Njegošu jasno vidi da je carigradska patrijaršija Crnogorsku crkvu smatrala autokefalnom. Vaseljenska patrijaršija je 1855. izričito priznala autokefalnost Crnogorske crkve o čemu govori i atinska “Sintagma”.
Godine 1910 Mitropolit Petrogradski Antonije u pismu Mitrofanu Banu, uz ostalo, piše: “bratski vas pozdravljam sa znamenitim jubilejem, izražavajući tople želje da Vašem Visokopreosveštenstvu pastironačenik Gospod Bog naš Isus Hristos udijeli dugi život u plodotvornoj službi Vašoj za dobro Crnogorske crkve”.
A Vaseljsnki patrijarh Joakim iz Carigrada 1910. godine piše Mitrofanu Banu, uz ostalo, i ovo: “Gospod neka podari bogate darove Vašem Visokopreosveštenstvu, svetoj Crnogorskoj crkvi, blagovjernom gospodaru i pobožnom narodu”.
Patrijarh Antiohijske crkve i cijelog istroka Grigorije iz Damaska 15. avgusta 1910. godine uputio je čestitiku kralju Nikoli u kojoj, pored ostalog, ističe: “Sasvim je dakle pravedno da danas naše duše veličaju Gospodara a naši duhovi da se raduju u Gospodu, koji je naš spasitelj, i za to Antiohiska crkva uzimlje udjela u velikoj radosti svoje sestre Svete Crnogorske Crkve. Smatrao sam dužnošću da otslužim sa svim mojim patrijaršijskim klirom u prisustvu velikog broja moje pastve svetu liturgiju, namijenjenu Vašem Veličanstvu vozljubljenom u Gospodu.” (“Glas Crnogorca”, Cetinje, 18. decembar 1910, str.1). Dakle, i Antiohijska crkva ovim jasno priznaje autokefalnost Crnogorske ckrve.
Priznanje i od SPC: Srpska pravoslavna crkva i njen mitropolit Dimitrije Pavlović 1910. goidne uputila je ovu čestitku Mitrofanu Banu: “Srpska crkva kao sestra i po vjeri i narodnosti dijeli radost Crnogorske crkve”.
O tome piše “Glasnik Pravoslavne crkve u kraljevini Srbiji” od 15. aprila 1910. godine. Jerusalimska crkva je priznavala autokefalnost Crnogorske crkve, o čemu ilustrativno govori i pismo patrijarha Damijanosa poslato Mitrofanu Banu 25. decembra 1903. godine. Mitrofan Ban je umro 30 septembra 1920. godine.
Oproštajnu riječ na njegovom opijelu održao je episkop zahumsko-raški Kiril Mitrović, koji je rekao i ovo: “
Poruke prisajedinjenja: Sveti arhijerejski sinod Vaseljenske patrijarsije u Carigradu 19. III 1920. godine donio Odluku br. 2056, kojom daje blagoslov na prisajedinjenje Ujedinjenoj Srpskoj pravoslavnoj crkvi određenih eparhija, pa se, uz ostalo, kaže: „U granicama ovog Ujedinjenog Kraljevstva Srba, Hrvata i Slovenaca ušle su i autokefalne pravoslavne crkve, Karlovačka i Crnogorska, kao i dvije dalmatinske eparhije, Zadarska i Kotorska".
Vaseljenska patrijaršija tim aktom „priznaje proglaseno ujedinjenje autokefalnih crkava Srpske, Crnogorske i Karlovacke, kao i dviju dalmatinskih eparhija". (“Glasnik”, sužbeni list Srpske pravoslavne patrijaršije, br. 7,
Proglašenje Srpske patrijaršije obavljeno je u Sremskim Karlovcima 12. (25) septembra 1920. godine. Ubrzo potom sastao se Arhijerejski sabor Srpske patrijarsije 15. (28) septembra 1920. godine, koji je donio odluku da se arhiepiskop beogradski i mitropolit Srbije Dimitrije Pavlović proglasio ipso jure prvim patrijarhom Srpske patrijaršije. U toj odluci, pored ostalog se kaže: „Slično tome postupalo se i kod osnivanja nacionalnih autokefalnih oblasti u svima pravoslavnim državama. Tako su uzdignute katedre na stupanj autokefalne arhiepiskopije u prestonim gradovima: Atini za crkvu u Kraljevini Grčkoj, u Beogradu za crkvu u Kraljevini Srbiji, na Cetinju za crkvu u Crnoj Gori, u Bukureštu za Rumuniju, u Sofiji za Bugarsku, a u Rusiji dignut je arhijerejski presto druge prestonice u Moskvi na stupanj patrijaršije".
U Tomosu Carigradske patrijaršije i patrijarha Melentija IV donijetog u Carigradu 19. II 1922 (broj protokola 1148) izričito se navodi da je Crnogorska pravoslavna crkva bila autokefalna. Za svakog ko ima zrno soli pameti ili ko nije obmanjivac i zlonamjeran i ideološko-politički ekstremista jasno da je Crnogorska pravoslavna crkva bila autokefalna i da su njenu autokefalnost priznavale sve crkve u pravoslavnoj vaseljeni.
Ovo je zvanični akti i Srpske pravoslavne crkve I drugih crkava u kojima se navodi da je Crnogorska crkva bila autokefalna. No, za Amfilohija i njegove eksponente iz Mitropolije ni to nije bitno; treba li im vjerovati ili možda onim dokumentima i aktima, poput navedenog, koje je objavljivala Srpska crkva u istoriji?
