Umjetnice afričkog porijekla trijumfovale su na 59. izdanju Bijenala umjetnosti u Veneciji, koje je zvanično otvoreno danas.
Za najbolji paviljon proglašen je britanski, u kojem učestvuje Sonja Bojs, umjetnica afro-karipskog porijekla, a Zlatnog lava za najboljeg učesnika centralne izložbe “Mlijeko od snova” dobila je Simon Li, koja je i predstavnica SAD u nacionalnom paviljonu.
Obje umjetnice prve su crnkinje koje su dobile Zlatnog lava u gotovo 130-godišnjoj istoriji Bijenala u Veneciji, najstarije međunarodne izložbe savremene umjetnosti, koja je pauzirala 2021. zbog pandemije i održava se prvi put poslije tri godine.
Žiri 59. Bijenala dodijelio je specijalna priznanja paviljonima Francuske i Ugande, koja prvi put učestvuje.
Srebrnog lava za obećavajućeg mladog umjetnika dobio je Ali Šeri iz Libana, koji živi i radi u Parizu, a učestvuje i na predstojećem 75. Filmskom festivalu u Kanu kao režiser filma “Brana”.
Specijalna priznanja na centralnoj izložbi umjetničke direktorke 59. Bijenala Ćećilije Alemani dobili su američka umjetnica i rediteljka Lin Heršman Lison i inuitska umjetnica Šuvinai Ašuna iz Nunavuta u Kanadi.
Zlatni lav za najbolji paviljon dodijeljen je britanskom, u kojem je Sonja Bojs izložila multimedijalnu instalaciju “Osjetiti njen način” (Feeling Her Way), posvećenu grupi muzičarki afričkog porekla sa kojima je sarađivala.
Prema navodima žirija, njen rad poziva na novo čitanje istorije kroz zvuk.
U saradnji sa ostalim ženama afričkog porijekla, Sonja Bojs otkriva mnoštvo prećutanih priča. Predlaže vrlo savremeni jezik u odnosu na fragmentirane forme koje posjetioci britanskog paviljona mogu spojiti.
Njen rad, kako je istaknuto, postavlja važno pitanje vježbanja u odnosu na savršeno uobličen zvuk, kao i odnosa među glasovima u formatu hora, naveo je žiri 59. Bijenala, koji su činili Edrijen Edvards iz SAD (predsjednica), Lorenco Đusti iz Italije, Hulieta Gonzales iz Meksika, Bonaventure So Beženg Ndikung iz Kameruna i Suzan Feferiz Njemačke.
Specijalno priznanje dodijeljeno je francuskom paviljonu u kojem se umjetnica Zineb Sedira predstavlja izložbom “Snovi nemaju naslove” (Dreams have no titles), odnosno filmskom instalacijom koja istražuje poriv za snimanjem militantnih filmova tokom 60-ih i 70-ih godina 20. vijeka.
Zlatni lav za najboljeg učesnika centralne izložbe “Mlijeko od snova” dodijeljen je američkoj umjetnici Simon Li za monumentalnu bronzanu skulpturu crne žene na ulazu u Arsenal "Kuća od cigli" (Brick House). Taj rad originalno je naručen za njujorški High Line, čija je direktorka i glavna kustoskinja Ćećilija Alemani.
Žiri je istakao da "rigorozno istraženo, virtuozno realizovano i snažno i uvjerljivo djelo" Simon Li, zajedno sa radom kubanske umetnice Belkis Ajon (1967-1999), predstavlja ubjedljiv uvod u ideje, senzibilitet i pristupe konstelirane i animirane kroz izložbu “Mlijeko od snova”.
Srebrni lav za najboljeg mladog umjetnika dodijeljen je Aliju Šeriju (1976) za interdisciplinarni i višeslojan rad koji meditaciju o zemlji, vatri i vodi vodi iz konstruktivne perspektive u mitsku dimenziju, odražavajući otvorenost izložbe “Mlijeko od snova” ka drugim narativima koji odstupaju od logike progresa i razuma.
Zlatnog lava za životno djelo, kako je ranije još saopšteno, dobile su njemačka umetnica Katarina Frič i čileanska umjetnica Sesilija Vikunja.
Na 59. Bijenalu umjetnosti, koje je otvoreno do 27. novembra, učestvuje 79 paviljona, među kojima nije i Rusija, čiji je umjetnički i kustoski tim odustao od Venecije nakon početka rata u Ukrajini. Ukrajinski tim, s druge strane, uspio je da se pripremi za učešće i organizuje izložbu u paviljonu, iako je prvobitno nagovijestio da to vjerovatno neće moći da učini zbog početka ruske invazije.
Ukrajini je odata posebna počast i inaugurisanjem posebnog izložbenog prostora na otvorenom u Đardinima – Pjace Ukrajina, a posjetiocima 59. Bijenala obratio se i predsjednik Ukrajine Zelenski video porukom na otvaranju izložbe “Ovo je Ukrajina: Odbrana slobode”, u organizaciji Fondacije Viktora Pinčuka, ukrajinskog milijardera i kolekcionara.
